Την αντίδραση του Παρατηρητηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων προκάλεσε η διάταξη του νέου ποινικού κώδικα που ψηφίστηκε στις 11 Νοεμβρίου από την Βουλή και καθιστά ποινικό αδίκημα τη διάδοση «ψευδών ειδήσεων», με το Παρατηρητήριο να καλεί την ελληνική κυβέρνηση να ανακαλέσει την διάταξη σημειώνοντας ότι είναι ασύμβατη με την ελευθερία της έκφρασης και την ελευθερία του Τύπου.
Αναλυτικά όσα αναφέρει σε σημερινό άρθρο του:
Ο τροποποιημένος ποινικός κώδικας καθιστά ποινικό αδίκημα τη διάδοση ψευδών ειδήσεων που «μπορούν να προκαλέσουν ανησυχία ή φόβο στο κοινό ή να υπονομεύσουν την εμπιστοσύνη του κοινού στην εθνική οικονομία, την αμυντική ικανότητα της χώρας ή τη δημόσια υγεία», τιμωρείται με έως και πέντε χρόνια φυλακή. Ο νόμος δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως στις 12 Νοεμβρίου και τέθηκε σε ισχύ. Υπάρχει σοβαρός κίνδυνος η διάταξη να χρησιμοποιηθεί για την τιμωρία των επαγγελματιών των μέσων ενημέρωσης, της κοινωνίας των πολιτών και οποιουδήποτε ασκεί κριτική ή αμφισβητεί τις κυβερνητικές πολιτικές, δημιουργώντας ένα ανατριχιαστικό αποτέλεσμα στην ελευθερία του λόγου και στην ελευθερία των μέσων ενημέρωσης.
«Στην Ελλάδα, κινδυνεύετε τώρα με φυλακή επειδή μιλάτε ανοιχτά για σημαντικά ζητήματα δημόσιου ενδιαφέροντος, εάν η κυβέρνηση ισχυριστεί ότι είναι ψευδές», δήλωσε η Εύα Κοσέ, ερευνήτρια στην Ελλάδα στο Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. «Οι ποινικές κυρώσεις κινδυνεύουν να κάνουν τους δημοσιογράφους και σχεδόν οποιονδήποτε άλλον να φοβούνται να αναφέρουν ή να συζητήσουν σημαντικά ζητήματα όπως ο χειρισμός του Covid-19 , η μετανάστευση ή η οικονομική πολιτική της κυβέρνησης».
Το νέο ποινικό μέτρο έρχεται σε μια περίοδο αυξανόμενης ανησυχίας για την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης και το κράτος δικαίου στην Ελλάδα. Τον Απρίλιο, οι Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα (RSF) εξέφρασαν ανησυχίες ότι η ελευθερία των μέσων ενημέρωσης επιδεινώνεται ραγδαία στη χώρα, συμπεριλαμβανομένου του αποκλεισμού της κυβερνητικής διαφήμισης από επικριτικά μέσα, των κατηγοριών για κυβερνητική λογοκρισία και της βίας και παρενόχλησης δημοσιογράφων από την αστυνομία κατά τη διάρκεια διαδηλώσεων. Η Ελλάδα έπεσε πέντε θέσεις στον παγκόσμιο δείκτη Ελευθερίας του Τύπου, καταλαμβάνοντας την τρίτη θέση από την τελευταία θέση μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Το άρθρο 191 του τροποποιημένου ποινικού κώδικα ορίζει ποινές για «όποιον δημοσίως ή μέσω του διαδικτύου διαδίδει ή διαδίδει, με οποιονδήποτε τρόπο, ψευδείς ειδήσεις που μπορούν να προκαλέσουν ανησυχία ή φόβο στο κοινό ή να υπονομεύσουν την εμπιστοσύνη του κοινού στην εθνική οικονομία, αμυντική ικανότητα της χώρας ή δημόσια υγεία». Το άρθρο αναφέρει ότι οι παραβάτες «τιμωρούνται με φυλάκιση τουλάχιστον τριών μηνών και χρηματική ποινή» και προσθέτει ότι «[εάν] η πράξη διαπράχθηκε επανειλημμένα μέσω του Τύπου ή μέσω διαδικτύου, ο δράστης τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον έξι μήνες και πρόστιμο».
Ο εκδότης ή ο ιδιοκτήτης ενός μέσου ενημέρωσης θα μπορούσε επίσης να αντιμετωπίσει έως και πέντε χρόνια φυλάκιση και οικονομικές κυρώσεις. Το αδίκημα χαρακτηρίζεται ως πλημμέλημα, το οποίο σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία τιμωρείται με μέγιστη φυλάκιση πέντε ετών, εκτός αν ο νόμος ορίζει διαφορετικά. Το νέο άρθρο 191 βασίζεται σε ανάλογο αδίκημα που περιλαμβανόταν στον ποινικό κώδικα πριν από το 2019.
Το άρθρο 191 αντικαθιστά διάταξη που εισήχθη το 2019 για τη θέσπιση ποινικών κυρώσεων για «όποιον, δημόσια ή μέσω του διαδικτύου, διαδίδει ψευδείς ειδήσεις με οποιονδήποτε τρόπο, προκαλώντας φόβο σε αόριστο αριθμό ατόμων ή σε συγκεκριμένο κύκλο ή κατηγορία προσώπων, που εξαναγκάζονται έτσι να προβούν σε απρογραμμάτιστες πράξεις ή να τις ακυρώσουν, με κίνδυνο πρόκλησης βλάβης στην οικονομία, τον τουρισμό ή την αμυντική ικανότητα της χώρας ή να διαταράξουν τις διεθνείς της σχέσεις», τιμωρείται με φυλάκιση έως τριών ετών ή χρηματική ποινή.
Το νέο κείμενο δεν ορίζει τι είναι ψεύτικες ειδήσεις, ποια πρότυπα θα πρέπει να χρησιμοποιούνται για να προσδιοριστεί εάν κάτι είναι ψευδείς ειδήσεις, ούτε ότι τυχόν ψευδείς πληροφορίες που κοινοποιούνται προκαλούν πραγματική βλάβη. Επίσης, δεν αναφέρεται στην ανάγκη σεβασμού του δικαιώματος στην ελευθερία του λόγου ή άλλων υποχρεώσεων για τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Πριν από την έγκριση της τροπολογίας, το Media Freedom Rapid Response, ένα πανευρωπαϊκό δίκτυο μη κυβερνητικών ομάδων για την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης, κάλεσε το υπουργείο Δικαιοσύνης να αποσύρει το νόμο.
«Πιστεύουμε ότι ο ασαφής ορισμός του σχεδίου νόμου και οι κυρώσεις θα υπονόμευαν την ελευθερία του Τύπου και θα είχαν ανατριχιαστικό αποτέλεσμα σε μια εποχή που η ανεξάρτητη δημοσιογραφία βρίσκεται ήδη υπό πίεση στην Ελλάδα. Η ψήφιση αυστηρής νομοθεσίας από τις κυβερνήσεις που παρέχει στις ρυθμιστικές αρχές ή στους εισαγγελείς την εξουσία να αποφασίζουν τι είναι αληθές και τι ψευδές και να επιβάλλουν ποινικά πρόστιμα στον Τύπο δεν είναι η σωστή απάντηση και θα είχε περισσότερο κακό παρά καλό».
Στις 10 Νοεμβρίου η Ένωση Συντακτών Ημερησίων Εφημερίδων Αθηνών (ΕΣΗΕΑ) ζήτησε την απόσυρση του νόμου χαρακτηριζόταν τον «υπερβολικά ασαφή».
Το Διεθνές Ινστιτούτο Τύπου ανέφερε τον Οκτώβριο του 2020 ότι 17 χώρες σε όλο τον κόσμο είχαν προωθήσει κανονισμούς για τις «ψευδείς ειδήσεις» κατά τη διάρκεια της επιδημίας του Covid-19. Η μόνη χώρα στην Ευρωπαϊκή Ένωση που το είχε κάνει είναι η Ουγγαρία, η οποία τον Μάρτιο του 2020 ποινικοποίησε τη διάδοση «ψεύτικων ειδήσεων» ή την εμπλοκή σε «διακίνηση φόβου» που θεωρείται ότι υπονομεύει τον αγώνα των αρχών κατά του Covid-19 με πρόστιμα και ποινές φυλάκισης. Μέχρι τον Ιούλιο του 2020, η ουγγρική αστυνομία είχε ανοίξει 134 ποινικές έρευνες σχετικά με «διακίνηση φόβου».
Και όλα αυτά συμβαίνουν με την Ελλάδα να αντιμετωπίζει έντονη διεθνή κριτική για την πρακτική των pushbacks στο Αιγαίο και ευρύτερα για την πολιτική της.
(Πηγή: HRW.org)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου