Τον Άγιο Δημήτριο τιμούν στην Ξιφιανή.

Τον Άγιο Δημήτριο τιμούν σήμερα Κυριακή στην Ξιφιανή. Στον ομώνυμο Ιερό Ναό , που είναι κτισμένος στον λόφο , τελείται πανηγυρική Θεία Λειτουργία , περουσία πολλών πιστών . έχουν προγραμματιστεί εκδηλώσεις και μια μικρή δεξίωση.

  Η εκκλησία του Αγίου Δημητρίου χτίστηκε το 1857 με ειδική άδεια των τουρκικών αρχών και μετά το τέλος του Κριμαϊκού πολέμου με το «Χάτι Χουρμαγιούν» δηλαδή με το αυτοκρατορικό διάταγμα, με το οποίο παρεχόταν πλήρης θρησκευτική ελευθερία στους χριστιανικούς υπηκόους της Οθωμανικής αυτοκρατορίας.ο τύπος της εκκλησίας είναι η τρίκλιτη βασιλική. Μάλιστα, περιλαμβάνει ξυλόγλυπτο τέμπλο και γενικά χειροποίητο εσωτερικό διάκοσμο.

 Επιπλέον, κατά το έτος 1916-1917, ο λόφος χρησίμευε ως παρατηρητήριο του Σερβικού πυροβολικού. Υπάρχει ακόμα μία πέτρα με χαραγμένη τη λέξη ΤΟΠ η οποία στα Σέρβικα σημαίνει κανόνι πυροβολικού. Η εκκλησία αυτή λειτουργεί τέσσερις φορές το χρόνο (τα Ψυχοσάββατα, την ημέρα του Αγίου Δημητρίου και την Κυριακή του Πάσχα).

   Στην ευρύτερη περιοχή πραγματοποιήθηκαν ανασκαφές και έρευνα η οποία απέδωσε τμήμα ενός κτιρίου ορθογώνιας κάτοψης με τρεις τουλάχιστον χώρους και προσανατολισμό από ανατολικά προς τα δυτικά.

 Έχει λιθόκτιστους τοίχους, δάπεδο από τετράπλευρες πήλινες πλάκες και καλύπτονταν από ξύλινη στέγη. Το έτος 2002 έγιναν ανασκαφές που απέδωσαν καρπούς φέροντας στην επιφάνεια ένα νέο κτίριο που χωρίζεται σε τρεις βασικούς παράλληλους χώρους μεταξύ τους. Περιέχει φτωχή γλυπτική ενώ η κεραμική του χρονολογείται στα παλαιοχριστιανικά χρόνια.

Με στοιχεία και από την Βασιλική Σαλαμάνη

"ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΑΛΜΩΠΙΑΣ ΚΑΙ ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΞΙΟΣΗΜΕΙΩΤΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ ΤΗΣ"

ΣΑΛΑΜΑΝΗ ΒΑΣΙΛΙΚΗ

ΤΜΗΜΑ: ΙΣΤΟΡΙΑΣ – ΙΟΝΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ