Συμπράξεις Δημοτικών Παρατάξεων: Οδηγίες εφαρμογής από το ΥΠΕΣ

Στην έκδοση Εγκυκλίου με σημαντικές οδηγίες και διευκρινίσεις, μεταξύ άλλων, για την εφαρμογή των συμπράξεων Παρατάξεων στους Δήμους, προχώρησαν ο Υπουργός και ο Υφυπουργός Εσωτερικών. 

Υπενθυμίζουμε ότι ισχυρή ένσταση για τη συνταγματικότητα της συγκεκριμένης ρύθμισης (αρ.1 ν.4623/2019), που ψηφίστηκε θετικά μόνο από τη Νέα Δημοκρατία, είχε εγγράφως διατυπώσει η Επιστημονική Υπηρεσία της Βουλής. 

Ειδικότερα, επεσήμανε ότι « εισάγεται περιορισμός στη δυνατότητα σύμπραξης μεταξύ Παρατάξεων, η οποία επιτρέπεται ΜΟΝΟ εφόσον μία από τις συμπράττουσες Παρατάξεις είναι εκείνη με την οποία έχει εκλεγεί ο Δήμαρχος.   

Ωστόσο, ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΧΡΟΝΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ των εν προκειμένω υπό αντικατάσταση διατάξεων, ΠΡΟΒΛΕΠΟΤΑΝ ΑΝΕΥ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΥ η δυνατότητα μετεκλογικής σύμπραξης μεταξύ Παρατάξεων, στην οποία οι εκλογείς κατά τεκμήριο προσέβλεψαν.  

Τούτων δοθέντων, ο προτεινόμενος περιορισμός στη σύμπραξη μεταξύ Παρατάξεων τίθεται μεν προ της αναλήψεως καθηκόντων των νέων Δημοτικών Αρχών, πλην ΣΕ ΧΡΟΝΟ ΜΕΤΑΓΕΝΕΣΤΕΡΟ ΑΥΤΟΥ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΟΠΟΙΟ ΕΚΔΗΛΩΘΗΚΕ Η ΛΑΙΚΗ ΒΟΥΛΗΣΗ υπό το προαναφερθέν νομοθετικό πλαίσιο, το οποίο και τροποποιεί, και κατά τούτο δημιουργεί  ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟ  ΕΑΝ  ΣΥΝΑΔΕΙ  προς την αρχή της ευρύτερης δυνατής λαϊκής εκπροσώπησης.  Πρέπει να σημειωθεί ότι ο ανωτέρω προβληματισμός αφορά αποκλειστικώς και μόνο τον χρόνο θέσης σε ισχύ της προτεινόμενης ρύθμισης καθώς άλλο είναι, βεβαίως, το ζήτημα της συμφωνίας ενός τέτοιου, συναφούς προς το εκλογικό σύστημα, περιορισμού, προς την αρχή της ευρύτερης δυνατής λαϊκής εκπροσώπησης, που διέπει επίσης την εκλογή των αρχών των ΟΤΑ, καθώς και τη συνταγματική αρχή της αναλογικότητας, οπότε ο νομοθέτης διαθέτει ευρύ πεδίο να προβεί στις σχετικές ρυθμίσεις  ».

Περνώντας, λοιπόν, στην Εγκύκλιο, οι κ.κ. Π.Θεοδωρικάκος και Θ.Λιβάνιος σημειώνουν πως με τις διατάξεις των άρθρων 1 έως 18 (Μέρος Α’) και 114 του ν.4623/2019 μεταρρυθμίστηκε μερικώς το θεσμικό αυτοδιοικητικό πλαίσιο λειτουργίας, με σκοπό την αποτροπή της “αδυναμίας διοίκησης και της ακυβερνησίας” των Δήμων και, κατ’ ακολουθία, την εξασφάλιση της “απρόσκοπτης άσκησης των αρμοδιοτήτων” τους.  Μία από τις βασικότερες ρυθμίσεις προς την ανωτέρω κατεύθυνση αποτελεί εκείνη του αρ.1 παρ.1 του ανωτέρω νόμου, διά της οποίας αντικαταστάθηκε πλήρως η παρ.7 του αρ.66 του ν.3852/2010 και προβλέφθηκε η δυνατότητα σύμπραξης δύο ή περισσότερων δημοτικών Παρατάξεων, ΥΠΟ ΤΟΝ ΟΡΟ ότι η μία από αυτές είναι η Παράταξη του εκλεγέντος ΔΗΜΑΡΧΟΥ.

Η σύμπραξη έχει ως σκοπό την εκ του Συντάγματος απρόσκοπτη διοίκηση του Δήμου και την ακώλυτη άσκηση των αρμοδιοτήτων του.  Η σύμπραξη καταρτίζεται τυπικά διά Πρακτικού, το οποίο συνυπογράφεται τουλάχιστον από την απόλυτη πλειοψηφία των μελών κάθε μίας από τις συμπράττουσες Παρατάξεις, ενώ υποβάλλεται προς επικύρωση ΟΠΟΤΕΔΗΠΟΤΕ εντός της δημοτικής περιόδου στον Πρόεδρο του οικείου Δημοτικού Συμβουλίου, με μέριμνα του Δημάρχου.

Ειδικά σε περιπτώσεις που δεν έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία εκλογής των μελών του Προεδρείου του Συμβουλίου, είτε κατά την πρώτη είτε κατά τη δεύτερη θητεία αυτών, ο Δήμαρχος υποβάλλει το πρακτικό στο Σύμβουλο του δικού του Συνδυασμού που έχει εκλεγεί με τις περισσότερες ψήφους (και, σε περίπτωση ισοψηφίας, εκείνου που είναι γραμμένος πρώτος κατά σειρά στην απόφαση του Πρωτοδικείου) ο οποίος, άλλωστε, είναι αρμόδιος και για την έκδοση της πρόσκλησης εκλογής των μελών του Προεδρείου και των Επιτροπών.

Όπως επιτάσσει η διάταξη του αρ.66 παρ.7 εδ.4 ν.3852/2010, ο Πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου (ή ο Σύμβουλος του Συνδυασμού του Δημάρχου που έχει εκλεγεί με τις περισσότερες ψήφους, κατά περίπτωση) επικυρώνει αμελλητί με επισημειωματική πράξη το Πρακτικό που του υπέβαλε ο Δήμαρχος (η εν λόγω πράξη τίθεται επί του Πρακτικού, ενώ περιλαμβάνει κατ’ ελάχιστο τις ημερομηνίες υποβολής και επικύρωσής του), ελέγχοντας αποκλειστικά το αν έχει υπογραφεί από την απαραίτητη πλειοψηφία των μελών κάθε μίας από τις συμπράττουσες Παρατάξεις, σύμφωνα με όσα αναπτύχθηκαν στην προηγούμενη παράγραφο.

Σημειώνεται ειδικά ότι δεν είναι επιτρεπτή η άσκηση περαιτέρω τυπικού ή ουσιαστικού ελέγχου στο Πρακτικό σύμπραξης.  Δεν ασκείται, ιδίως, έλεγχος στους ΟΡΟΥΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ των Παρατάξεων που συμπράττουν, τους οποίους ΔΥΝΑΤΑΙ ΝΑ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΕΙ το Πρακτικό της σύμπραξης, εν είδη προγραμματικών δηλώσεων.

Μετά την επικύρωση του Πρακτικού, ο Πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου οφείλει να ανακοινώσει τη κατάρτιση της σύμπραξης στο Δημοτικό Συμβούλιο, καθώς και να κοινοποιήσει το επικυρωθέν Πρακτικό στην οικεία Αποκεντρωμένη Διοίκηση.

Από την επικύρωση του Πρακτικού, για να καταστεί ευχερής η συγκρότηση των συλλογικών οργάνων, οι Παρατάξεις που συμπράττουν λογίζονται ΑΝΕΚΚΛΗΤΩΣ για το υπόλοιπο της δημοτικής περιόδου ως ΕΝΙΑΙΑ Παράταξη και ως η Παράταξη με την οποία εξελέγη ο Δήμαρχος.

Σημειώνεται ειδικά ότι η κατάρτιση σύμπραξης δύναται να ΕΠΑΝΑΚΑΘΟΡΙΣΕΙ ΤΗ ΘΕΣΗ μίας ή περισσότερων Παρατάξεων εντός του Δημοτικού Συμβουλίου.

« Για παράδειγμα, σε περίπτωση που επικυρωθεί σύμπραξη μεταξύ της Παράταξης του Δημάρχου και της τρίτης σε εκλογική δύναμη Παράταξης, πριν από την εκλογή των μελών του Προεδρείου του Δημοτικού Συμβουλίου (είτε για την πρώτη είτε για τη δεύτερη θητεία), για την εφαρμογή της διαδικασίας του αρ.64 παρ.2 περ.γ’ ν.3852/2010, ΩΣ  ΤΡΙΤΗ σε εκλογική δύναμη Παράταξη ΝΟΕΙΤΑΙ Η Παράταξη που αναγράφεται ως ΤΕΤΑΡΤΗ στη σχετική απόφαση επικύρωσης της εκλογής που εκδίδει το Πρωτοδικείο. »

Περαιτέρω, όπως επιτάσσει η σχετική διάταξη νόμου, σε περίπτωση ΑΝΑΠΛΗΡΩΣΗΣ Δημοτικού Συμβούλου που ανήκει σε Παράταξη που συνέπραξε, τη θέση του καταλαμβάνει, κατά τη διαδικασία του αρ.55 ν.3852/2010, ο επόμενος κατά σειρά αναπληρωματικός Δημοτικός Σύμβουλος ΤΟΥ ΙΔΙΟΥ ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΥ της ίδιας εκλογικής περιφέρειας, σύμφωνα με την απόφαση επικύρωσης της εκλογής από το αρμόδιο Πρωτοδικείο, ο οποίος και καθίσταται ΑΥΤΟΔΙΚΑΙΩΣ ΜΕΛΟΣ ΤΗΣ ΝΕΑΣ Παράταξης.

Υπογραμμίζεται, τέλος, ότι τυχόν ΑΘΕΤΗΣΗ των προγραμματικών δηλώσεων της ενιαίας Παράταξης ή τυχόν ειδικότερων όρων, στη βάση των οποίων θεμελιώθηκε η σύμπραξη, ΔΕΝ ΔΥΝΑΤΑΙ ΝΑ ΕΠΙΤΡΕΨΕΙ ΑΝΑΚΛΗΣΗ, ΑΚΥΡΩΣΗ Ή με οποιοδήποτε άλλο τρόπο ΠΑΥΣΗ της ισχύος του σχετικού Πρακτικού, καθώς η σύμπραξη ορίζεται ρητά ως ανέκκλητη.