Πόσο θα κρατήσει ο άστατος καιρός - Η εξήγηση του φαινομένου

 

Γιατί ενώ έχουμε μπει πια και επίσημα στο καλοκαίρι και διανύουμε τις πρώτες ημέρες του Ιουνίου ο καιρός θυμίζει περισσότερο Φθινόπωρο. Ο διευθυντής της ΕΜΥ Θοδωρής Κολυδάς εξηγεί το γιατί.

 

Θοδωρής Κολυδάς

Όλοι γνωρίζουμε ότι τα συστήματα τα οποία επηρεάζουν την χώρα μας κατά κανόνα κινούνται από τα Βορειοδυτικά προς τα Νοτιοανατολικά. Όμως υπάρχουν περιπτώσεις που η ροή των αέριων μαζών είναι τέτοια ώστε τα συστήματα αυτά εμποδίζονται να κινηθούν από τα Δ ή ΒΔ προς τα Α ή ΝΑ και τότε λέμε ότι δημιουργείται εμποδισμός (blocking).

Στο πλανητικό ατμοσφαιρικό σύστημα οι αντικυκλώνες εμποδισμού είναι τα μεγάλης κλίμακας μοτίβα της ατμοσφαιρικής πίεσης τα οποία είναι σχεδόν στάσιμα, "μπλοκάροντας" ουσιαστικά ή ανακατευθύνοντας τους κινούμενους από τα δυτικά κυκλώνες ή χαμηλά. Τέτοιου είδους αντικυκλώνες (βαρομετρικά υψηλά) μπορούν να παραμείνουν στην ίδια θέση για αρκετές ημέρες ή ακόμα και εβδομάδες, προκαλώντας σε περιοχές που επηρεάζονται από αυτούς με το ίδιο είδος καιρού, για εκτεταμένες χρονικές περιόδους. Αλλού κρύο, αλλού ζέστη. Αλλού βροχές, αλλού ξηρασία.

Όπως παρατηρούμε στο παραπάνω βίντεο, στο Βόρειο ημισφαίριο, ο παρατεταμένος εμποδισμός εμφανίζεται πιο συχνά την άνοιξη πάνω από τον Ατλαντικό ωκεανό. Οι Εμποδισμοί τύπου "Ωμέγα" (Omega Blocks) ονομάστηκαν έτσι επειδή οι ισοϋψείς καμπύλες με τις οποίες σχετίζονται στο Βόρειο Ημισφαίριο μοιάζουν με το ελληνικό κεφαλαίο γράμμα Ω.

Συνήθως εμφανίζουν ένα μοτίβο ύφεση-υψηλό-ύφεση (Χ-Υ-Χ βλ. παραπάνω σχήμα) διατεταγμένο από τα δυτικά προς τα ανατολικά. Στον παραπάνω χάρτη -που ισχύει για το Σάββατο 10 Ιουνίου 2023- παρατηρούμε μια ύφεση (Χ) δυτικά της Ιβηρικής χερσονήσου ) , αντικυκλώνα (Υ) στη Βόρεια Ευρώπη και ύφεση (Χ) στα νοτιοανατολικά . Από την Ρωσία και μέσω της Μαύρης θάλασσας μεταφέρονται ψυχρές μάζες προς τη χώρα μας που συντηρούν και την αστάθεια. Αντίθετα , κοιτώντας τον χάρτη προς τα δυτικά , παρατηρούμε ότι στη Βόρεια Ευρώπη μεταφέρονται θερμότερες μάζες με μεγάλες αποκλίσεις των θερμοκρασιών και τον υδράργυρο να κυμαίνεται σε υψηλότερα επίπεδα για την εποχή

Η διάταξη των συστημάτων στην ανώτερη ατμόσφαιρα "πηδαλιουχεί" τα επιφανειακά συστήματα και για τον λόγο αυτό έχουμε συνήθως διατήρηση αυτής της καιρικής κατάστασης για μεγάλο χρονικό διάστημα . Σύμφωνα με τα τελευταία προγνωστικά δεδομένα η κατάσταση αυτή θα διατηρηθεί μέχρι και τις 20 Ιουνίου 2023.

Παρακάτω παρουσιάζεται η πλήρης κίνηση των συστημάτων σύμφωνα με το ατμοσφαιρικό μοντέλο GFS.

Το αίτιο που δημιουργεί αυτά τα μπλοκαρίσματα μπορεί να οφείλεται σε πολλούς λόγους, όπως για παράδειγμα λόγω της στρατοσφαιρικής θέρμανσης, της κατάρρευσης του πολικού στροβίλου κ.α. που ξεφεύγει από το αντικείμενο του σημερινού άρθρου. Πολλές φορές ο εμποδισμός αυτός εμφανίζεται και το καλοκαίρι, όπως είχαμε το 2021 , στα τέλη Ιουνίου του 2018 και στις αρχές Ιουνίου του 1994, όπου μάλιστα τότε είχε επικρατήσει ένας πολύ κρύος καιρός με χιόνια στην περιοχή της Φλώρινας (στις 7 Ιουνίου του 1994).

Στην προοπτική του καιρού με βάση το κλιματικό μοντέλο του ECMWF της Υπηρεσίας EFIIS/ Copernicus διατηρούνται οι βροχές σε επίπεδα πάνω από τα κανονικά, όχι όμως με μεγάλες αποκλίσεις.

Τα 5 με 10 cm δεν θεωρούνται σημαντικά ποσά όχι μόνο για την χώρα μας, αλλά και για όλο τον Ευρωπαϊκό Νότο. Παρότι δεν είναι αρκετά συνηθισμένη κατάσταση η συνεχής αστάθεια με παράλληλη επικράτηση χαμηλών θερμοκρασιών σας υπενθυμίζουμε ότι και στο παρελθόν έχουν σημειωθεί αντίστοιχες καταστάσεις, όπως για παράδειγμα μέσα στον Ιούνιο οι χαμηλές θερμοκρασίες στη Φλώρινα με 2.4°C στις 8/6/1962, στα Σπάτα 5.0 °C στις 2/6/1990, στην Κοζάνη οι 3.4°C στις 5/6/1970, στο Σουφλί οι 2.8 °C την 1/6/97, στα Καλάβρυτα 0.2°C την 1/6/97, στη Βυτίνα 1.4°C την 1/6/1997 και στο Τζερμιάδων 0.8°C στις 16/6/1984.

 

Πηγή: news247.gr