Τζίμι Κάρτερ: Από Πρόεδρος των ΗΠΑ, ανθρωπιστής - Η θητεία στο Οβάλ γραφείο και το Νόμπελ Ειρήνης

 

 Πέθανε στα 100 του χρόνια ο Πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζίμι Κάρτερ. Οι σημαντικότεροι σταθμοί στη ζωή του.

Ο Τζίμι Κάρτερ, πρώην πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, πέθανε στις 29 Δεκεμβρίου σε ηλικία 100 ετών, αφήνοντας πίσω του μια παρακαταθήκη που απέκτησε περισσότερη εκτίμηση μετά τη θητεία του στον Λευκό Οίκο. Μετά την ήττα του στις εκλογές του 1980 από τον Ρόναλντ Ρίγκαν, ο Κάρτερ αφιερώθηκε σε ανθρωπιστικές δράσεις που του χάρισαν το Νόμπελ Ειρήνης το 2002.

Κατά τη διάρκεια της προεδρίας του (1977-1981), ο Κάρτερ έθεσε τα ανθρώπινα δικαιώματα στο επίκεντρο της διεθνούς πολιτικής, εξασφάλισε την επιστροφή του Παναμά στη διαχείριση της Διώρυγας του Παναμά, συνέβαλε στη σύναψη ειρηνευτικής συμφωνίας στη Μέση Ανατολή και ολοκλήρωσε τη δεύτερη συνθήκη περιορισμού των στρατηγικών όπλων με τη Σοβιετική Ένωση. Ωστόσο, η θητεία του χαρακτηρίστηκε από την αποτυχία διαχείρισης της κρίσης των ομήρων στο Ιράν, την οικονομική κρίση και τις εσωτερικές εντάσεις.

Μετά την προεδρία, ο Κάρτερ ίδρυσε το Carter Center, μέσω του οποίου εργάστηκε για την επίλυση διεθνών συγκρούσεων, την προώθηση της δημοκρατίας και τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης παγκοσμίως. Η δράση του τον οδήγησε σε χώρες όπως η Ζάμπια, το Περού και το Σουδάν, όπου συμμετείχε σε έργα όπως η ανάπτυξη βιώσιμης γεωργίας, η εγκατάσταση καθαρού νερού και η διασφάλιση δίκαιων εκλογών.

Το 1994, με τη συμφωνία της κυβέρνησης Κλίντον, ο Κάρτερ επισκέφθηκε τη Βόρεια Κορέα για συνομιλίες που οδήγησαν σε προσωρινή αναστολή του πυρηνικού προγράμματος της χώρας. Παρά τις επικρίσεις, συνέχισε τις ειρηνευτικές του πρωτοβουλίες μέχρι τα τελευταία χρόνια της ζωής του.

Γεννημένος στο Πλέινς της Τζόρτζια, ο Τζέιμς Κάρτερ υπηρέτησε αρχικά στο Πολεμικό Ναυτικό και αργότερα ασχολήθηκε με την οικογενειακή επιχείρηση, γεγονός που τον οδήγησε στην πολιτική.

Παρά την αποτυχία της προεδρίας του, η μεταγενέστερη καριέρα του ως ανθρωπιστής έδωσε νόημα στη δημόσια ζωή του, όπως ο ίδιος δήλωσε: «Δεν νομίζω ότι αν είχα δύο πλήρεις θητείες στον Λευκό Οίκο, θα είχα ξεκινήσει μια τόσο φιλόδοξη νέα καριέρα».

Ο Τζίμι Κάρτερ άφησε πίσω του τέσσερα παιδιά, 11 εγγόνια και 14 δισέγγονα, ενώ η σύζυγός του, Ρόζαλιν, έφυγε από τη ζωή το 2023. Ο θάνατός του σηματοδοτεί το τέλος μιας εποχής και την απαρχή μιας διαρκούς κληρονομιάς.

Ένας... απρόσμενος Πρόεδρος

Η πορεία του Τζίμι Κάρτερ προς την προεδρία ήταν τόσο απίθανη όσο και μεταμορφωτική. Ο κυβερνήτης της Τζόρτζια και πρώην υποβρύχιος αξιωματικός του Πολεμικού Ναυτικού διέψευσε κάθε πρόβλεψη όταν ξεκίνησε την εκστρατεία του για τον Λευκό Οίκο. Σε μια εποχή σημαδεμένη από την απογοήτευση του Watergate και τον Πόλεμο του Βιετνάμ, η υπόσχεσή του για ειλικρίνεια και αξιοπρέπεια βρήκε απήχηση σε ένα δύσπιστο έθνος.

«Δεν θα σας πω ποτέ ψέματα», υποσχέθηκε, ενσαρκώνοντας αξίες ταπεινότητας, ακεραιότητας και φυλετικής ένταξης. Η προσέγγισή του από τη βάση, ιδιαίτερα στις προκριματικές εκλογές της Αϊόβα, άνοιξε το δρόμο για μια νέα εποχή προεδρικών εκστρατειών. Η νίκη του Κάρτερ το 1976, που εξασφαλίστηκε με μια οριακή πλειοψηφία εκλεκτόρων, αντανακλούσε την ανάγκη για μια ηγεσία αμόλυντη από τα πολιτικά σκάνδαλα της Ουάσινγκτον

Η προεδρία του Κάρτερ χαρακτηρίστηκε από τη φιλοδοξία του να δώσει προτεραιότητα στα ανθρώπινα δικαιώματα και τη διεθνή διπλωματία. Στην εναρκτήρια ομιλία του, δεσμεύτηκε να τοποθετήσει τα παγκόσμια δικαιώματα στο επίκεντρο της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ, δηλώνοντας:
«Η ηθική μας υπαγορεύει μια ξεκάθαρη προτίμηση για εκείνες τις κοινωνίες που μοιράζονται μαζί μας τον αδιάλειπτο σεβασμό για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Δεν επιδιώκουμε να εκφοβίσουμε, αλλά είναι σαφές ότι ένας κόσμος στον οποίο άλλοι μπορούν να κυριαρχούν ατιμώρητα θα ήταν αφιλόξενος για την ευπρέπεια και απειλή για την ευημερία όλων των ανθρώπων».

Το Επίτευγμα του Camp David

Η πιο σημαντική επιτυχία της προεδρίας του ήταν οι Συμφωνίες του Camp David, που επιτεύχθηκαν έπειτα από εξαντλητικές διαπραγματεύσεις μεταξύ Αιγύπτου και Ισραήλ. Υπό την καθοδήγηση του Κάρτερ, οι δύο πλευρές υπέγραψαν το 1978 την πρώτη ειρηνευτική συμφωνία μεταξύ του Ισραήλ και ενός Αραβικού κράτους. Η συμφωνία προέβλεπε την επίσημη ειρήνη μεταξύ των δύο πλευρών, την αποκατάσταση διπλωματικών σχέσεων και την απόσυρση του Ισραήλ από τη Χερσόνησο του Σινά.

Παρόλο που η συμφωνία δεν έλυσε το ζήτημα της Ανατολικής Ιερουσαλήμ και η μετέπειτα βία περιόρισε την πλήρη αξιοποίηση της, η διαρκής ειρήνη μεταξύ Ισραήλ και Αιγύπτου παραμένει ακρογωνιαίος λίθος της διπλωματίας των ΗΠΑ στην περιοχή.

Εκτός Μέσης Ανατολής, ο Κάρτερ πέτυχε σημαντικά βήματα σε Λατινική Αμερική και Ασία. Οι συνθήκες για τη μεταβίβαση της Διώρυγας του Παναμά το 1977 και η αποκατάσταση πλήρων διπλωματικών σχέσεων με την Κίνα το 1979 ήταν καθοριστικές. Η εμβληματική επίσκεψη του ηγέτη της Κίνας, Ντενγκ Σιαοπίνγκ, στις ΗΠΑ επισφράγισε τη νέα εποχή σχέσεων.

Παρά τις προκλήσεις και τα πολιτικά λάθη, η προεδρία του Τζίμι Κάρτερ άφησε μια ανεξίτηλη κληρονομιά. Η δέσμευσή του για τα ανθρώπινα δικαιώματα και η αποφασιστικότητά του στη διπλωματία έθεσαν τις βάσεις για τη μετέπειτα αναγνώριση και τον σεβασμό που κέρδισε ως ανθρωπιστής και πολιτικός. 

Πηγή: ieidiseis.gr