Οι οικονομικές προβλέψεις για την Ευρωπαϊκή Ένωση 2014-2020 – Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο και Γεωργία

Άρθρο της Θεοδώρας Τζάκρη – Βουλευτή Πέλλας

Στη Σύνοδο Κορυφής του Φεβρουαρίου αποφασίστηκε σε επίπεδο αρχηγών κρατών, μετά από πολλές συζητήσεις και αναβολές για λήψη απόφασης, ο προϋπολογισμός της Ε.Ε. για μια σημαντική χρονική περίοδο 7 ετών, από το 2014 έως το 2020. Μετά την απόρριψη του αρχικού σχεδίου από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, η έγκρισή του βρίσκεται πλέον σε διαδικασία διαπραγμάτευσης με το Συμβούλιο (σύμφωνα με το άρθρο 312 παράγραφος 2 της ΣΛΕΕ - Συνθήκη της Λισαβόνας - ορίζεται ότι το Συμβούλιο μπορεί να εκδώσει τον κανονισμό για το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο αφού επιτύχει την έγκριση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου).

Τα κυριότερα χαρακτηριστικά της απόφασης αυτής της Συνόδου Κορυφής συνίστανται:

Στη μείωση στο ανώτατο σύνολο των δαπανών της Ε.Ε. των 28 (το οποίο θα ανέρχεται σε 959.988 εκατ. € για πιστώσεις αναλήψεων-υποχρεώσεων και 908.400 εκατ. € για πιστώσεις πληρωμών), η οποία συνιστά και το κυριότερο σημείο τριβής μεταξύ των κρατών μελών και έχει αποτελέσει το αντικείμενο πολλαπλών ενστάσεων, διαφωνιών και συζητήσεων.

Στην πρόβλεψη για πρόσθετη χρηματοδότηση ώστε να αντιμετωπιστούν δυσάρεστες καταστάσεις σε ορισμένες χώρες που έχουν πληγεί ιδιαίτερα από την οικονομική κρίση για την τόνωση της ανάπτυξης και τη δημιουργία θέσεων απασχόλησης. Κατανέμονται έτσι επιπλέον στην Ελλάδα 1,375 δισ. €.

Το 2016 θα υπάρξει επανεξέταση της κατάστασης στο πλαίσιο του στόχου «Επενδύσεις στην ανάπτυξη και την απασχόληση» της πολιτικής συνοχής, για την περίοδο 2017-2020, με βάση πλέον πρόσφατα στατιστικά στοιχεία. Για την Ελλάδα αναμένονται επιπλέον 2 δις €.

Στην πρόβλεψη για υψηλότερο ποσοστό συγχρηματοδότησης κατά 10 ποσοστιαίες μονάδες όταν ένα κράτος λαμβάνει χρηματοδοτική συνδρομή λόγω οικονομικής κρίσης. Ο κανόνας αυτός θα συνεχίσει να εφαρμόζεται έως το 2016, οπότε θα γίνει επανεκτίμηση σύμφωνα με την προηγούμενη παράγραφο.

Η ενίσχυση για βοήθεια προς τους απόρους έχει προβλεφθεί σε 2,5 δισ. € για την περίοδο 2014-2020 και θα ληφθεί από τις πιστώσεις του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου, ενώ μέχρι σήμερα συμπεριλαμβανόταν στους πόρους της ΚΑΠ.

Το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο (ΠΔΠ) για την περίοδο 2014-2020 με βάση την αρχική απόφαση θα έχει την εξής δομή (με αναφορά στις πιστώσεις αναλήψεων υποχρεώσεων):

-   Υποτομέας 1α «Ανταγωνιστικότητα για την ανάπτυξη και την απασχόληση» που θα περιλαμβάνει τη διευκόλυνση «Συνδέοντας την Ευρώπη» - 125.614 εκατ. €.

-   Υποτομέας 1β «Οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή» - 325.149 εκ. €.

-   Τομέας 2 «Βιώσιμη ανάπτυξη: φυσικοί πόροι» που θα περιλαμβάνει ένα επιμέρους ανώτατο όριο για δαπάνες και άμεσες ενισχύσεις που έχουν σχέση με την αγορά - 373.179 εκατ. €.

-   Τομέας 3 «Ασφάλεια και ιθαγένεια» - 15.686 εκατ. €.

-   Τομέας 4 «Η Ευρώπη στον κόσμο» - 58.704 εκατ. €.

-   Τομέας 5 «Διοίκηση» που θα περιλαμβάνει ένα επιμέρους ανώτατο όριο για διοικητικές δαπάνες - 61.629 εκατ. €.

-   Τομέας 6 «Αντισταθμίσεις» - 27 εκατ. €.

Ειδικότερα σε ότι αφορά τα κονδύλια για τη γεωργία και τους φυσικούς πόρους (πρόκειται για τον Τομέα 2 του ΠΔΠ «Βιώσιμη ανάπτυξη – Φυσικοί πόροι»), είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι οι πιστώσεις που αφορούν τον τομέα, ο οποίος καλύπτει τη γεωργία, την αγροτική ανάπτυξη, την αλιεία καθώς και ένα χρηματοδοτικό μέσο για το περιβάλλον και τη δράση για το κλίμα, προβλέπονται σε 373.179 εκατ. €, από τα οποία:

-   277.851 εκατ. € για μέτρα αγοράς και άμεσες ενισχύσεις,

-   84.936 εκατ. € για την αγροτική ανάπτυξη και

-   10.390 εκατ. € για την αλιεία, το χρηματοδοτικό μέσο για το περιβάλλον και τη δράση για το κλίμα

και αναλύονται ανά έτος στον παρακάτω πίνακα ως εξής:

Τομέας 2. ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ: ΦΥΣΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ  (εκατ. €, τιμές 2011)

2014                2015                2016               2017               2018               2019            2020

55.883             55.060             54.261           53.448            52.466            51.503        50.558

εκ των οποίων: δαπάνες και άμεσες ενισχύσεις που έχουν σχέση με την αγορά

41.585             40.989             40.421           39.837            39.079            38.335        37.605

Η Κοινή Αγροτική Πολιτική για την περίοδο 2014-2020 συνεχίζει να βασίζεται στη δομή των δυο πυλώνων:

• τον πυλώνα Ι με τις άμεσες ενισχύσεις για την υποστήριξη των γεωργών και τα μέτρα αγοράς με εξ’ ολοκλήρου χρηματοδότηση από τον προϋπολογισμό της Ένωσης και
• τον πυλώνα ΙΙ για την αγροτική ανάπτυξη με συγχρηματοδότηση από τον προϋπολογισμό της Ένωσης.

Για τον 1^ο πυλώνα (μέτρα αγοράς και άμεσες ενισχύσεις), παρά το γεγονός ότι δεν έχει υπολογισθεί η κατανομή των πόρων ανάμεσα στα κράτη-μέλη, αναμένεται:

-   για την Ελλάδα τα ποσά να μειωθούν ελαφρά,

-   ανακατανομή της άμεσης στήριξης ανάμεσα στα κράτη μέλη ώστε να υπάρξει  ένα κατώτατο επίπεδο 196 €/εκτάριο για τις χώρες της Βαλτικής με πολύ χαμηλές ενισχύσεις (Λετονία, Λιθουανία, Εσθονία),

-   εθελοντικός καθορισμός ανώτατων ορίων στήριξης στις μεγάλες εκμεταλλεύσεις,

-   αποφυγή περιττού διοικητικού βάρους για τον οικολογικό προσανατολισμό των άμεσων ενισχύσεων.

Για τον 2^ο πυλώνα (αγροτική ανάπτυξη):

-   Η ετήσια κατανομή των πόρων για την αγροτική ανάπτυξη θα καθορισθεί από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο.

-   Τα ποσά για κάθε κράτος μέλος θα κατανέμονται με βάση αντικειμενικά κριτήρια αλλά και τις επιδόσεις  τους κατά το παρελθόν.

-   Για έναν αριθμό κρατών μελών που αντιμετωπίζουν ιδιαίτερες διαρθρωτικές προκλήσεις στον γεωργικό τομέα ή έχουν πραγματοποιήσει μεγάλες επενδύσεις με αποτελεσματική εκτέλεση των δαπανών του Πυλώνα ΙΙ, θα παρασχεθεί πρόσθετη χρηματοδότηση. 

-   Οι πόροι που αναλογούν στην Ελλάδα αναμένονται στα επίπεδα της προηγούμενης επταετίας.

Αποφασίστηκε η ευελιξία μεταξύ των δυο πυλώνων που συνίσταται σε μεταφορά πόρων από τον 1^ο στον 2^ο πυλώνα μέχρι 15% των ετήσιων ανώτατων δημοσιονομικών ορίων τους για την περίοδο 2014-2019. Οι μεταφορές ισχύουν και αντίστροφα, από τον 2^ο στον 1^ο πυλώνα, κατά την περίοδο 2015-2020.

Αποφασίστηκε τέλος η δημιουργία του νέου αποθεματικού για κρίσεις στον γεωργικό τομέα ύψους 2,8 δις € με σκοπό την παροχή στήριξης σε περίπτωση σοβαρών κρίσεων που πλήττουν τη γεωργική παραγωγή ή διανομή. Το αποθεματικό θα προκύψει από μείωση, στην αρχή κάθε έτους, των άμεσων ενισχύσεων. Το ποσό του αποθεματικού θα προστίθεται άμεσα στον ετήσιο προϋπολογισμό και εάν δεν χρησιμοποιηθεί για μέτρα αντιμετώπισης κρίσεων, θα επιστρέφεται στις άμεσες ενισχύσεις.

Όλα τα στοιχεία εκφράζονται σε σταθερές τιμές 2011. Θα υπάρχει αυτόματη ετήσια τεχνική αναπροσαρμογή ώστε να υπολογιστεί ο πληθωρισμός.-