Η ...υπέρ-εκπαίδευση βλάπτει σοβαρά την ψυχική υγεία των παιδιών! Αφήστε τα παιδιά να παίξουν.

 

 Γράφει

 ο Σάββας Λαμπρίδης

         Δάσκαλος

 «Κάθε παιδί είναι ένας καλλιτέχνης. Το δύσκολο είναι να παραμείνει ένας καλλιτέχνης, όταν μεγαλώσει»

Pablo Picasso

            Η ενασχόληση των παιδιών με πολλές διαφορετικές δραστηριότητες ακόμα και αν είναι συμβατές με την ηλικία τους έχει σαν αποτέλεσμα μια επίπλαστη ωριμότητα που τελικά τα αφήνει ακάλυπτα συναισθηματικά στη μετέπειτα ζωή τους και άρα ανώριμα.

            Κι ενώ οι γονείς βιάζονται να δουν τα παιδιά τους «μεγάλα», στις διαδικασίες που τελικά τα ωθούν τα καθηλώνουν σε διαρκή ανωριμότητα, ενώ από την άλλη, προσπαθούν, ώστε αυτά να μη στεναχωρηθούν ή ζοριστούν.

Φροντίζουν για αυτά πριν απ’ αυτά, δεν τους χαλούν  καταναλωτικά χατίρια, τείνουν να απορροφούν το ζωτικό χώρο έκφρασης τους και τα προσαρμόζουν στα πρέπει και στις απαιτήσεις μιας επίπλαστης πραγματικότητας που αυτοί κρίνουν «σωστή» για να μην «πονέσουν».  

Οι γονείς εκπαιδεύουν με τον τρόπο αυτό τα παιδιά σε μία ψεύτικη αίσθηση προσωπικής αδυναμίας κι ανωριμότητας μην μπορώντας  έτσι αυτά να παρέμβουν και να ελέγξουν τίποτα στη ζωή τους.

Συναισθήματα, όπως αυτά του πόνου, της θλίψης, της απελπισίας, της στεναχώριας μοιάζουν απαγορευμένα στη ζωή και τείνουν να αποτελούν ένδειξη αδυναμίας. Σε συναισθηματικό επίπεδο τα παιδιά καλούνται τελικώς να μην αισθάνονται, προκειμένου να μην λυγίσουν ή πονέσουν. Η «γυάλα της ευτυχίας», που μέσα της τοποθετούν οι γονείς τα μικρά παιδιά, για να μην πονέσουν ή πληγωθούν και η προσπάθεια κουκουλώματος της θλίψης είναι βαθύτατα απελπιστική και καταστροφική διαδικασία. Η αγωνιώδης γονεϊκή επίκληση «μη στεναχωριέσαι» απευθύνεται βασικά σε εκείνον που την διατυπώνει. Στην πραγματικότητα λέγεται: «μη στεναχωριέσαι, πέρνα καλά, γιατί δεν αντέχω δυσάρεστες καταστάσεις». Με τον τρόπο αυτό τα παιδιά αναπτύσσονται με υπερπροστασία και άγχος, διδάσκονται να κρύβουν ή να αρνούνται τη θλίψη και τον πόνο στη ζωή, καθηλώνονται σε ανώριμες σχέσεις και επιζητούν μάταια φροντίδα. Κι άρα, ακόμα κι αυτή η ψεύτικη επιταγή της εποχής του «don’t worry, be happy” καταλήγει να συμβάλει στην ενήλικη ανωριμότητα των νέων.

Και εν τέλει, η υπέρ τροφοδότηση  και η ψευδής εικόνα της πραγματικότητας έχει σαν αποτέλεσμα   την καταθλιπτική διάθεση σε παιδιά κι εφήβους, η οποία αυξάνεται με ρυθμό μεταδιδόμενης νόσου. Οι νέοι δυσκολεύονται να αντλήσουν ικανοποίηση από την καθημερινή τους ζωή. Νιώθουν κουρασμένοι, γκρινιάζουν έντονα, εκφράζουν δυσθυμία και διασκεδάζουν με τρόπο ψυχαναγκαστικό και τραγικά μοναχικό. Δε μπορούν εύκολα να χαρούν και δείχνουν να απολαμβάνουν δραστηριότητες με έντονο το στοιχείο της αυτοκαταστροφικότητας. Η στέρηση της χαράς και της απόλαυσης του ομαδικού παιχνιδιού τείνει να αποτελέσει αφόρητη πραγματικότητα, ενώ η απογοήτευση και η μελαγχολία αποκτούν νόημα και αξία στις νεανικές καρδιές.

 Από τη μία, λοιπόν, οι γονείς βιάζονται να ενηλικιωθούν τα παιδιά τους, από την άλλη τα καθηλώνουν σε διαρκή ανωριμότητα. Μέσα σ’ αυτή την διαδικασία αν κάτι χάνεται βέβαια είναι η παιδικότητα.

Τα παιχνίδια της προσχολικής ηλικίας, για παράδειγμα, αποτελούν πλέον πιστές απομιμήσεις αντικειμένων της ενήλικης ζωής (οχημάτων των ενηλίκων-κινητών τηλεφώνων- υπολογιστών) τα παιδιά πλέον δεν αυτοσχεδιάζουν, μιμούνται καταθλιπτικά τους μεγάλους. Πριν την εισαγωγή των παιδιών στην Α΄ Δημοτικού, τα περισσότερα γνωρίζουν να γράφουν γράμματα της αλφαβήτας και αριθμούς ή και να συλλαβίζουν. Και πριν ολοκληρωθεί η βασική εκπαίδευση των έξι τάξεων του Δημοτικού, οι μαθητές καταλήγουν να εργάζονται περισσότερες ώρες από τους γονείς τους!

Μέχρι το μεσημέρι μαθήματα στο σχολείο( ωράριο πλέον μέχρι τις 14:00 ή 16:30) , στην συνέχεια μία ή δύο ξένες γλώσσες κι εξωσχολικές δραστηριότητες (μπαλέτο, καράτε, μουσική…) και ασφαλώς τις βραδινές ώρες μελέτη για την επόμενη ημέρα...! Το παιδικό παιγνίδι και τραγούδι, ο αυτοσχεδιασμός, η συναναστροφή με τους συνομηλίκους (το βασικότερο στοιχείο για την εξελιξή τους), ο αυτοδιαχειριζόμενος ελεύθερος χρόνος, η ανεμελιά και το κέφι των μικρών παιδιών τείνουν να εξαφανιστούν.

Όσο για τους εφήβους, το εκπαιδευτικό τους πρόγραμμα μέχρι την τελευταία τάξη του Λυκείου γίνεται εξαιρετικά εξαντλητικό κι αποτελεί ξεκάθαρη μορφή κακοποίησης της ζωντάνιας και του κεφιού τους για ζωή. Δεν διασκεδάζουν, ούτε συμμετέχουν σε ομαδικές δραστηριότητες (δεν είναι διασκέδαση η παρουσία των εφήβων στις καφετέριες ως εκπαιδευόμενοι αλκοολικοί!).

Συχνά, καταλήγουν να ζουν μία έντονη μοναξιά ατομικής ικανοποίησης κι απόλαυσης. Δε επικοινωνούν επαρκώς με τους συμμαθητές τους και δεν αυτονομούνται με τρόπο λειτουργικό. Με λίγα λόγια, τα παιδιά της χαράς και της ζωής καταλήγουν παιδιά του καθήκοντος, της καριέρας και της μοναξιάς.

                    Παρόλα αυτά βέβαια υπάρχει και η άποψη ότι χωρίς όλα αυτά τα «εφόδια» η ζωή των παιδιών θα είναι δύσκολη και χωρίς «κοινωνική καταξίωση».

Ας αναρωτηθούμε όμως αν τα παιδιά μας θα πρέπει να γίνουν άβουλοι υστερικοί παπαγαλιστές με πτυχία χωρίς κρίση. Απλά εργαλεία κερδοφορίας μιας κανιβαλιστικής ζούγκλας, με εφόδια, τεχνικές, χωρίς αισθητική, τέχνη, πνεύμα και ψυχική υγεία. Με μισθούς που θα τους καταναλώνουν αύριο στους ψυχαναλυτές, στο shopping therapy, και στα ψυχοφάρμακα και όχι στην ισορροπημένη εξέλιξή τους.  Γι αυτό ας επικεντρωθούμε στο σεβασμό της ηλικίας των παιδιών και των νέων μας.

              Το σχολείο δε μπορεί να είναι μια πρέσα που πολτοποιεί το παιδί με συνεχείς εξετάσεις, εκπαιδεύοντας τον αυριανό εργάτη χωρίς ωράριο εργασίας και δικαιώματα! Και το σπίτι ένας σιωπηρός χώρος εργασίας και «κοινωνικοποίησης» μπροστά σε οθόνες διαφορετικών διαστάσεων. Τα social media (κοινωνικά μέσα δικτύωσης) γεννάν αντικοινωνικά παιδιά!     

             Ας αφουγκραστούμε λοιπόν τις ανάγκες τους και ας τα αφήσουμε να διαχειριστούν το χρόνο τους. Να παίξουν σε κοινωνικά παιχνίδια, ωριμάζοντας μόνα τους, διεκδικώντας τον κόσμο τους και όχι επιβάλλοντας τους το δικό μας με τα δικά μας όνειρα. Και ας αγωνιστούμε για ένα σχολείο που θα σέβεται τον άνθρωπο, θα τον κοινωνικοποιεί και δεν θα τον μετατρέπει σε έναν μοναχικό μονομάχο ανταγωνιστή, που μετά από εξοντωτικές αλλεπάλληλες εξεταστικές περιόδους θα «προσαρμόζεται» στις επιταγές της αγοράς άβουλος χωρίς αντιστάσειςς!