Σε κάποιο χωριό της Θράκης

 Γράφει ο

Γιώργος

 Κωστόποπουλος

 14^η Απριλίου 1967.  Ένας φίλος κατά τα άλλα, μου ανακοίνωσε θριαμβευτικά, ίσως και λίγο ερευνητικά, ότι ο Κανελλόπουλος δεν έλαβε ψήφο εμπιστοσύνης και ότι προκηρύχτηκαν εκλογές για τις 28 Μαΐου.

-Ε! Τι νομίζεις ότι θα γίνει μου είπε.

- Ή εκλογές ή δικτατορία» του απάντησα ψύχραιμα.

-Εκλογές αποκλείεται μου είπε. Διότι, όπως έγραψε κάποιος Αμερικάνος, οι Έλληνες δεν μπορούν να κυβερνηθούν δημοκρατικά, επειδή έχουν χαλάσει στα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Στο χωριό μας έχουμε και ποιος θα… χτυπάει (!) πρόσθεσε με νόημα.

Αυτός που θα χτυπούσε ήταν στη Μακρόνησο παλιότερα βασανιστής. Η ζωή έχει και αντιθέσεις. Ένας γείτονάς μας μού είχε διηγηθεί πως, όταν ήταν κρατούμενος στη Μακρόνησο, έγραψε στη γυναίκα του να κοιτάζει επί μία ώρα το ολόγιομο φεγγάρι, από τη στιγμή που ανατέλλει, για να συναντιούνται εκεί τα βλέμματά τους!

Ότι δεν επρόκειτο να γίνουν οι εκλογές που είχαν προγραμματιστεί για τις 28 Μαΐου το γνωρίζαμε. Φρόντισαν γι’ αυτό οι άνθρωποι του παρακράτους. Στις μικρές κοινωνίες η πολιτική κατάσταση είναι ορατή δια γυμνού οφθαλμού, χειροπιαστή. Παρόλ’ αυτά συνεχίζαμε τη ζωή μας, «προσμένοντας ίσως κάποιο θάμα». Ώσπου ήχησαν τα εμβατήρια της στρατιωτικής φασιστικής δικτατορίας και έγιναν οι πρώτες συλλήψεις. Έπειτα το χωριό με την υψηλή ελληνικότητα, περήφανο για τη στάση του στα χρόνια της βουλγαρικής κατοχής, κατσούφιασε και βουβάθηκε.

* * *

Το κλίμα στην εκπαίδευση άλλαξε άρδην. Το ελπιδοφόρο μεταρρυθμιστικό εγχείρημα του 1964-1965 (Γεωργίου Παπανδρέου-Ευάγγελου Παπανούτσου) ήρθε να το ανατρέψει εξολοκλήρου η δικτατορία της 21ης Απριλίου 1967. Επανήλθε το εξατάξιο γυμνάσιο με τη συγχώνευση των δύο αυτοτελών σχολείων Λυκείου-Γυμνασίου. Και οι απόφοιτοι του δημοτικού εισάγονταν πάλι με εξετάσεις στο Γυμνάσιο.

Η διδασκαλία της δημοτικής καταργήθηκε. Ξαναγύρισαν τα αρχαία από το πρωτότυπο στις μικρές τάξεις του γυμνασίου. Και κοντά στα άλλα θυμηδία αλλά και αγανάκτηση προκαλούσε η επιμονή του καθεστώτος σ’ έναν εντελώς ανόητο νεο-αττικισμό, που ως πρότυπό του προβαλλόταν η κακοποιημένη «καθαρεύουσα» του αρχιδικτάτορα.

* * *

Ένα α­πό τα πρώ­τα μέ­τρα που έ­λα­βε η α­πρι­λια­νή δι­κτα­το­ρία ή­ταν να απαγο­ρευτεί η ρα­διο­φω­νι­κή με­τά­δο­ση των λαϊ­κών τρα­γου­διών. Οι παρατρεχάμενοι των συ­νταγ­μα­ταρχών βρή­καν και­ρό ν' α­σχο­λη­θούν, πα­ράλ­λη­λα με την α­πο­μά­κρυν­ση του «κομ­μου­νι­στι­κού κιν­δύ­νου», και με τη μου­σι­κή α­γω­γή μας α­πό τις πρώ­τες κιό­λας μέ­ρες της ε­ξου­σίας τους. Συ­ντη­ρη­τι­κή ε­φη­με­ρί­δα της Θεσ­σα­λο­νί­κης ανάγγελνε θριαμ­βευ­τι­κά τη σχε­τι­κή εί­δη­ση στην πρώ­τη σε­λί­δα της: «Ε­πι­τέ­λους γλιτώ­σα­με α­πό τα τρα­γού­δια των βα­ρυ­ποι­νι­τών» έγραφε. Όμως, το πα­νη­γύ­ρι δεν κρά­τη­σε πο­λύ. Οι δι­σκο­γρα­φι­κές ε­ται­ρίες δεν ή­ταν δυ­να­τό να κα­θίσουν με σταυ­ρω­μέ­να χέ­ρια.

Έτσι, μέ­σα σε λί­γες μέ­ρες μα­ζί με τα εμ­βα­τή­ρια, τα κλα­ρί­να και τα «τα­γκά» ξα­να­κού­γο­νταν και πά­λι α­πό το ρα­διό­φω­νο τα λε­γό­με­να λαϊ­κά α­νά­με­σα σε κα­ται­γι­σμό δια­φη­μι­στι­κών μη­νυ­μά­των, που ε­κτός α­πό τ' α­πορ­ρυ­πα­ντι­κά δια­φή­μι­ζαν και τις τε­λευ­ταίες «λαϊ­κές ε­πι­τυ­χίες».

Φυ­σι­κά, δεν ά­κου­γες α­πό το ρα­διό­φω­νο ού­τε Θεο­δω­ρά­κη (που εί­χε ρητά α­πα­γο­ρευ­τεί) ού­τε τρα­γού­δια άλ­λων ά­ξιων συν­θε­τών. Συ­νή­θως με­τα­δί­δο­νταν ό,τι χει­ρό­τε­ρο μπο­ρού­σε ν' α­κού­σει κα­νείς. Με­τα­δί­δο­νταν κα­τά προ­τί­μη­ση (αρ­χι­κά του­λά­χι­στον) τα τρα­γού­δια που αρ­γό­τε­ρα ο με­γά­λος Βασίλης Τσι­τσά­νης τα χα­ρα­κτή­ρι­σε ως απομιμήσεις α­ρα­βο-ιν­δο-τουρ­κι­κών μο­τί­βων χαμηλού γούστου τεμπέληδων συνθετών.