Τα λειτουργικά –ευεργετικά τρόφιμα ως μέσον πρόληψης και διαχείρισης χρονίων νοσημάτων. Αλήθειες και Μύθοι.

    Ασφυκτικά γεμάτη ήταν η αίθουσα του Δημοτικού Συμβούλιου του Δήμου Πέλλας το απόγευμα  της Δευτέρας 24-2-2014 στην 11η εκδήλωση της 18ης περιόδου 2013-14 του Ανοιχτού Λαϊκού Πανεπιστήμιου Γιαννιτσών, που οργανώθηκε από την Ιστορική και Λαογραφική Εταιρεία Γιαννιτσών «Ο Φίλιππος» σε  συνεργασία με την ΔΗ.Κ.Ε.Π.Α. Δήμου Πέλλας.

    Ο Μπιλιαδέρης Κωνσταντίνος Ph.D.  καθηγητής Χημείας Τροφίμων, δντής εργαστήριου Χημείας και Βιοχημείας Τροφίμων της Γεωπονικής Σχολής του Α.Π.Θ. ανέπτυξε με εξαιρετική σαφήνεια και την δέουσα επιστημονική τεκμηρίωση το θέμα: «Τα λειτουργικά-ευεργετικά τρόφιμα ως μέσον πρόληψης και διαχείρισης χρονίων νοσημάτων. Αλήθειες και Μύθοι ».

   Τον τελευταίο καιρό ακούμε συχνά για τροφές με ωμέγα3, ειδικές μαργαρίνες, φυτοστερόλες, διαλυτές φυτικές ίνες, γιαούρτια με προβιοτικές καλλιέργειες κλπ.  Τα λειτουργικά-όπως ονομάζονται τρόφιμα αξιοποιούν τις τεράστιες δυνατότητες που παρέχει η φύση και τις αξιοποιεί όσο το δυνατόν καλύτερα. Η ρήση του πατέρα της Ιατρικής Ιπποκράτη:  «Ας είναι η τροφή το φάρμακό σου και το φάρμακο ας γίνει η τροφή σου» παραμένει  πάντα επίκαιρη.  Tα λειτουργικά τρόφιμα βρίσκονται ενδιάμεσα των κλασικών τροφίμων και φαρμάκων. Η διαφορά γίνεται ολοένα και πιο δυσδιάκριτη.

    Μια διατροφή πλούσια σε φυτικά συστατικά, όπως λαχανικά, δημητριακά και όσπρια μειώνει τον κίνδυνο ασθενειών όπως πλάκα στις αρτηρίες, αρτηριοσκλήρωση, καρκίνο και καρδιοπάθειες.  Τα συστατικά γνωστά ως φωτοχημικά ανάλογα με την προέλευση και τη χημεία τους προλαμβάνουν τα χρόνια νοσήματα από τα οποία υποφέρει σημαντική μερίδα του ελληνικού, ευρωπαϊκού και παγκόσμιου πληθυσμού.

     Η  γνωστή πυραμίδα διατροφής γνωστή και ως μεσογειακή δίαιτα έχει ως βάση της το ελαιόλαδο,  τα φρούτα, τα λαχανικά και τα  όσπρια αποτελεί σωστή ασπίδα απέναντι σε μια σειρά παθήσεων του ανθρώπινου οργανισμού.  Αρκεί να συνδυάζεται με φυσική άσκηση και ουσιαστικό έλεγχο του σωματικού βάρους.  Οι περισσότεροι κάτοικοι στις Δυτικές κοινωνίες υποφέρουν από φαινόμενα που σχετίζονται με τον άσχημο τρόπο διατροφής και τρόπου ζωής που έχουν υιοθετήσει εδώ και χρόνια.

      Το 80% των Αμερικανών δεν καλύπτουν τις βασικές ανάγκες τους σε φυτικές ίνες , ενώ η παχυσαρκία ταλαιπωρεί το 18% του πληθυσμού. Εξάλλου  στην Ελλάδα το    1/4 των εφήβων και το 1/3 των ενήλικων ατόμων έχουν υψηλά επίπεδα χοληστερόλης και η χώρα μας κατέχει την δεύτερη-μετά την Σερβία -θέση στην Ευρώπη στα υπέρβαρα άτομα. 

    Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται  στην ιδανική σχέση Δείκτη Μάζας Σώματος με το ύψος.  Η  μείωση κατά 10% στο βάρος του σώματος ενός ανθρώπου ρίχνει την χοληστερίνη, τον διαβήτη, την αρτηριακή πίεση,  τα ποσοστά θνησιμότητας, την   πίεση σε σημαντικό βαθμό  ενώ παράλληλα ανεβάζει την καλή χοληστερόλη.

     Την μεγαλύτερη ζήτηση λειτουργικών τροφών με ανάλογη διεύρυνση της αγοράς εμφανίζει η Ιαπωνία, η Ε.Ε. , ο Καναδάς και οι Η.Π.Α. Ταυτόχρονα αναπτύσσονται 3 στρατηγικές για τα λ.τ.:  αλλαγή στην διατροφή των ζώων, τροποποίηση στην τεχνολογία παραγωγής και πρόσθεση στα λ.τ. επιπλέον συστατικών. Tα προβιοτικά ή ευβιοτικά ζωντανά μικρόβια  είναι ωφέλιμα  πολλαπλώς και διεγείρουν το ανοσοποιητικό σύστημα  του οργανισμού. Υπάρχουν οι καλοί και οι κακοί υδατάνθρακες και απαραίτητη είναι η ισορροπία αφομοιώσιμων υδατανθράκων (λευκό ψωμί) και άπεπτων υδατάνθρακων (ψωμί ολικής άλεσης). Τα δε γλυκά θα πρέπει να περιοριστούν στο ελάχιστο δυνατόν. Τα παγωτά, τα γλυκίσματα και τα διάφορα λιπαρά τύπου τσίπς φορτώνουν τον οργανισμό με περιττές  θερμίδες δίχως ουσιαστική διατροφική ενίσχυση.

    Τροφές όπως η βρώμη, η σίκαλη, το κριθάρι και άλλοι σπόροι μπαίνουν ολοένα και πιο συχνά στην καθημερινή διατροφή μας, δημιουργώντας νέα δεδομένα που συνεχώς επεξεργάζονται διατροφολόγοι χημικοί τροφίμων, τεχνολόγοι κ.ά. Όσον αφορά το μέλλον των λειτουργικών τροφίμων είναι γεμάτο προκλήσεις: η βιοενεργότητα, η ασφάλεια, ο συνεργισμός, η σταθερότητα, οι αλληλεπιδράσεις, η γευστική απόδοση κ.ά. δημιουργούν συνεχώς νέα δεδομένα που προβληματίζουν και ευαισθητοποιούν όσους ασχολούνται συστηματικά με αυτά.   Τα δε μεταλλαγμένα τρόφιμα δημιουργούν πολλά σκοτεινά σημεία και επιτείνουν την σύγχυση και τον αποπροσανατολισμό της κοινής γνώμης. Το σύνθημα της μεσογειακής ή καλύτερα ελληνικής κουζίνας είναι : ποικιλία, μέτρο και αειφορία  και συντελεί προς μια κατεύθυνση ποιοτικότερης και ωφελιμότερης ζωής.  

     Οι πολλές ερωτήσεις  που τέθηκαν από το πολυπληθές ακροατήριο ανάδειξαν μιαν άλλην πτυχή, πιο ευαίσθητη,  της κοινής γνώμης της τοπικής κοινωνίας  μα και έδωσαν ένα διαφορετικό στίγμα στην πολιτιστική και κοινωνική ζωή της ευρύτερης περιοχή μας. Ο πολιτισμός κι η επιστήμη διαχέεται αποτελεσματικά στους πολίτες του διευρυμένου Δήμου Πέλλας και αυτό γίνεται κάθε φορά εμφανέστερο σε κάθε καλόπιστο  παρατηρητή και αξιολογητή.

                                                                            Λάζαρος Η.   Κενανίδης   θεολόγος,

                                 Δντής του 2ου Γυμνάσιου Γιαννιτσών, υποψ. διδάκτορας Α.Π.Θ.