Αντώνης Μανιτάκης: Συνταγματικά προβληματικές οι απολύσεις λόγω άρνησης εμβολιασμού

Του Τίμου Φακαλή

Συνέντευξη εφ΄ όλης της ύλης του Αντώνη Μανιτάκη, ομότιμου καθηγητή Συνταγματικού Δικαίου του ΑΠΘ, για τους ελέγχους στην εστίαση, το μέτρο της απόλυσης αλλά και το ενδεχόμενο δημιουργίας νέου πολιτικού φορέα που θα εκφράζει τους αντιεμβολιαστές

Ακραίο χαρακτηρίζει ο ομότιμος καθηγητής του ΑΠΘ, Αντώνης Μανιτάκης, το μέτρο της απόλυσης για όσους αρνούνται να εμβολιαστούν και κάνει ένα βήμα παρακάτω, τονίζοντας ότι υπάρχει πρόβλημα συνταγματικότητας. 

Με αφορμή την έναρξη των ελέγχων στους κλειστούς χώρους των καταστημάτων εστίασης εκτιμά ότι πρέπει να επεκταθεί ο υποχρεωτικός εμβολιασμός τόσο στους επιχειρηματίες και όσο και στους εργαζόμενους του συγκεκριμένου κλάδου.

Κάνει λόγο για παράλειψη της κυβέρνησης, η οποία αν δεν διορθωθεί, θα δημιουργήσει μια ανισότητα αδικαιολόγητη η οποία ουσιαστικά θα υπονομεύσει και τον σκοπό τον οποίο επιδιώκει η κυβέρνηση και είναι η πρόληψη της νόσου. Ο πρώην υπουργός Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης πιστεύει ότι θα καταγραφεί πολιτικά μια τάση των αρνητών εμβολιασμού χωρίς, όμως, να πάρει διαστάσεις. Στέλνει, τέλος, μήνυμα στους ανεμβολίαστους, τονίζοντας ότι πρέπει να καταλάβουν ότι είναι μέλη ενός κοινωνικού συνόλου και έχουν ευθύνες και τα δικαιώματά τους προστατεύονται εφόσον δεν βλάπτουν τα δικαιώματα των άλλων.

Διαβάστε εδώ όλη τη συνέντευξη του Αντώνη Μανιτάκη 

Είναι θεμιτό ένας ανεμβολίαστος επιχειρηματίας ή εργαζόμενος σε χώρο εστίασης να ελέγχει την είσοδο των πολιτών;   

Είναι παράδοξο και αδικαιολόγητο να μη έχουν εμβολιαστεί επιχειρηματίες και εργαζόμενοι στην εστίαση ενώ καλούνται να κάνουν έλεγχο εισόδου πελατών στο κατάστημα αν είναι εμβολιασμένοι. 

Πρέπει να τεθεί δηλαδή στο τραπέζι και ο υποχρεωτικός εμβολιασμός των πολιτών που απασχολούνται στους χώρους εστίασης και ψυχαγωγίας; 

Nομίζω ότι αυτό είναι μια παράλειψη των κυβερνητικών μέτρων. Πιστεύω ότι θα το διορθώσουν διότι διαφορετικά δημιουργούν μια ανισότητα αδικαιολόγητη και, πάντως, έτσι υπονομεύουν και τον σκοπό τον οποίο επιδιώκουν για την πρόληψη της νόσου. Ειδικά, όταν οι εργαζόμενοι έρχονται σε προσωπική επαφή με τους πελάτες τους και άρα θα μπορούσαν να είναι εν δυνάμει φορείς μετάδοσης της νόσου. Θα πρέπει να προβλεφθεί ο υποχρεωτικός εμβολιασμός τους, όπως έχει συμβεί και με άλλους κλάδους. Δεν μπορείς από τη μία να παίρνεις ένα μέτρο περιοριστικό μιας ελευθερίας και να μην παίρνεις το ίδιο μέτρο για να εκπληρώσεις τον ίδιο σκοπό για τους εργαζόμενους που έρχονται σε προσωπική επαφή με τους πελάτες. Μάλλον η κυβέρνηση παρέλειψε να προβλέψει ότι για τους ίδιους λόγους που απαιτεί να είναι εμβολιασμένοι οι πελάτες, οφείλουν, πρέπει να είναι εμβολιασμένοι και οι εργαζόμενοι.

Θίγεται η προστασία των προσωπικών δεδομένων των πολιτών με τους ελέγχους στους χώρους εστίασης; 

Δεν δημιουργείται ζήτημα με τον έλεγχο που γίνεται μέσω της εφαρμογής στα κινητά τους τηλέφωνα. Αυτοί που τα ελέγχουν δεν αποθηκεύουν τα προσωπικά στοιχεία του πελάτη στα καταστήματα ψυχαγωγίας και εστίασης. Απλώς τα σκανάρουν και αυτό γίνεται αυτόματα μέσω του κεντρικού υπολογιστή του αρμόδιου υπουργείου, απλώς για να διαπιστωθεί η αυθεντικότητα της πιστοποιήσης.

Αρκετοί συμπολίτες μας με υποκείμενα νοσήματα δεν μπορούν να εμβολιαστούν και ουσιαστικά αποκλείονται από τους χώρους ψυχαγωγίας. Πώς το κρίνετε;

Είναι δυσάρεστη αυτή η διάκριση. Νομίζω ότι δικαιολογείται, όμως, για τους λόγους που ανέφερα προηγουμένως. Εάν δεν υπήρχε αυτή η διάκριση, αυτοί θα μπορούσαν να είναι φορείς μετάδοσης του κορονοϊού. Δεν πρέπει να ξεχνάμε, όμως, ότι αυτήν τη δυνατότητα και την απόλαυση της ψυχαγωγίας τις είχε στερηθεί το σύνολο του πληθυσμού για τρεις ολόκληρους μήνες.

Σε γήπεδα και θέατρα αποκλείονται οι ανεμβολίαστοι χωρίς να προβλέπεται κάποια εναλλακτική πρόταση εισόδου σε αυτούς τους χώρους όπως προσκόμιση κάποιου τεστ. Είναι δίκαιο; 

Προφανώς είναι αναγκαίο να ληφθούν όλα αυτά τα μέτρα για την πρόληψη της διάδοσης και μετάδοσης της μετάλλαξης του κορονοϊού. Και προφανώς γίνεται μια δυσμενής μετάθεση.  Αλλά μέχρι τώρα δεν επιτρεπόταν στο σύνολο του πληθυσμού για λόγους προστασίας της δημόσιας υγείας να απολαύσουν το δικαίωμα της ψυχαγωγίας. Τώρα ο περιορισμός αυτός αφορά μόνο  αυτούς που δεν θέλουν να εμβολιαστούν. Ας αναλάβουν τις ευθύνες τους. Δεν γίνεται να μην εμβολιάζεσαι και να έχεις τα δικαιώματα με έναν που εμβολιάστηκε.

Δικαιολογείται η απόλυση ενός εργαζόμενου επειδή αρνείται να εμβολιαστεί; Κατά πόσο είναι συνταγματικό ένα τέτοιο μέτρο; 

Εδώ υπάρχει ένα πρόβλημα συνταγματικότητας. Tο μέτρο αυτό είναι ακραίο. Έχει πολύ δυσμενείς συνέπειες για τον εργαζόμενο. Και φοβάμαι πως οι συνέπειες είναι υπέρμετρα μεγάλες σε σχέση με αυτό που θέλουμε να διαφυλάξουμε. 

Προβλέπεται από τη νομολογία, από το Σύνταγμα ότι η Πολιτεία οφείλει να καταφύγει στο ηπιότερο δυνατόν περιοριστικό μέτρο προκειμένου να προστατεύσει ένα συλλογικό αγαθό όπως η δημόσια υγεία. Πρέπει να αποφεύγεται το ακραίο όταν μπορεί να χρησιμοποιήσει ηπιότερα μέτρα όπως η άνευ αποδοχών άδεια ή οποιοδήποτε άλλο μέτρο που είναι δυσμενές μέτρο για τον εργαζόμενο. Πάντως η απόλυση σε αυτή την φάση δεν βλέπω να δικαιολογείται.

Θα μπορούσε να απαγορευτεί η μετακίνηση των ανεμβολίαστων με τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς; 

Μου φαίνεται δύσκολο και ανεφάρμοστο. Δεν πιστεύω να ληφθεί ένα τέτοιο μέτρο. Θα ληφθεί το ηπιότερο μέτρο που είναι η υποχρεωτική μάσκα. Και από την άλλη μεριά στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς θα πρέπει να επιβιβάζεται συγκεκριμένος αριθμός επιβατών για να τηρούνται οι αποστάσεις. 

Από τη μια απαγορεύεται η είσοδος ανεμβολίαστων σε κλειστούς χώρους διασκέδασης και από την άλλη επιτρέπεται η επιβίβασή τους σε λεωφορεία, μετρό κτλ. Εδώ υπάρχει μια αμφισημία. 

Σταθμίζουμε τα δύο αγαθά που θέλουμε να προστατεύσουμε. Είναι άλλο το θέμα της διασκέδασης και άλλο το θέμα της αναγκαστικής μετακίνησης. Σταθμίζουμε κάθε φορά ποιο είναι το καταλληλότερο και λιγότερο επώδυνο μέτρο για την προστασίας της δημόσιας υγείας και της υγείας ή της ζωής των πολιτικών. Η προστασία της ζωής είναι ένα υπέρτατο αγαθό μια συνταγματική αξία. 

Το αντιεμβολιαστικό μπλοκ εκτιμάται ότι θα αποτυπωθεί και πολιτικά με τη δημιουργία ενός νέου κόμματος; Φοβάστε άνοδο της ακροδεξιάς; 

Πιστεύω θα δημιουργηθεί μεν ένα κίνημα, αλλά βλέπω ότι τον κίνδυνο αυτόν τον υπολογίζει συνεχώς η κυβέρνηση και αποφεύγει να τον προκαλέσει. Για αυτό, το διάστημα αυτό παίρνει ήπια μέτρα. Προσπαθεί με κάποιο τρόπο να στηρίξει την στρατηγική του εμβολιασμού στην πειθώ και όχι στον υποχρεωτικό εμβολιασμό με εξαίρεση κάποιες κατηγορίες.  Αποφεύγει την όξυνση γιατί μπορεί να προκαλέσει διάφορες αντιδράσεις οι οποίες θα έχουν παρενέργειες.

Δεν βλέπετε να παίρνει πολιτικές διαστάσεις η κατηγορία των ανεμβολίαστων; Κάποια κόμματα δείχνουν ανοχή.

Η πείρα μας έδειξε ότι και στην περίοδο της οικονομικής ύφεσης που ήταν τρομακτική περίοδος αλλά και τώρα στην περίοδο της πανδημίας αυτό δεν θα πάρει πολιτικές διαστάσεις ούτε θα δημιουργήσει κάποιο αυτόνομο κίνημα με διάρκεια. Θα εκφυλιστεί από μόνο του. Έστω και αν κάποια κόμματα δείχνουν ανοχή και κρίνουν αυστηρά την κυβέρνηση δεν νομίζω ότι έχουν φτάσει στο σημείο να πουν ότι κακώς μπήκαν οι μαζικοί εμβολιασμοί. Και μην ξεχνάμε ότι την περίοδο της οικονομικής κρίσης δεν θίχτηκαν, δεν καταρρακώθηκαν οι συνταγματικοί μας θεσμοί, η δημοκρατία, το κράτος δικαίου άντεξαν. Και το πιο σημαντικό από όλα που δεν πρέπει να το υποτιμούμε είναι ότι είχαμε ένα φασιστικό μόρφωμα το οποίο έφτασε στην Βουλή, που είχε περάσει το 6%, είχε προβεί σε βίαιες πράξεις και αυτό καταδικάστηκε κα πολιτικά και δικαστικά. Νομίζω αυτό δείχνει μια ανθηρότητα, μια ανθεκτικότητα του δημοκρατικού πολιτεύματος και μια ωριμότητα.

Αρκετοί που είναι σκεπτικοί απέναντι στον εμβολιασμό, αντιδρούν στα περιοριστικά μέτρα που επιβάλει η κυβέρνηση. Είναι δικαιολογημένη η αντίδρασή τους; 

Η πολιτεία φυσικά έχει υποχρέωση να προφυλάξει το σύνολο του πληθυσμού. Οι ανεμβολίαστοι πρέπει να καταλάβουν ότι είναι μέλη ενός κοινωνικού συνόλου και έχουν ευθύνες και τα δικαιώματά τους σταματούν εκεί που ξεκινούν τα δικαιώματα των άλλων. Δεν μπορούν να ασκούν καταχρηστικά ένα δικαίωμά τους με τρόπο εγωιστικό και να αγνοούν ότι έτσι διακινδυνεύουν τη ζωή των άλλων. Όλες τις μολυσματικές ασθένειες που έχουμε περάσει πάντα οι μολυσμένοι μπαίνουν σε καραντίνα. Στερούνται κάποιας ελευθερίας τους. Υπερασπιζόμαστε με πάθος  τα ατομικά δικαιώματα και ξεχνάμε ότι οι φορείς των ατομικών δικαιωμάτων έχουν και υποχρεώσεις και καθήκοντα και μάλιστα ένα καθήκον κοινωνικής αλληλεγγύης και άρα και ατομικής ευθύνης που προβλέπονται από το Σύνταγμα. Ο ανεμβολίαστος, αγνοεί, περιφρονεί νόμους και θεμελιώδεις κανόνες υγιεινής που ισχύουν για όλους.  Άς αναλάβουν  τις συνέπειες των ανεύθυνων και παραβατικών ή παράνομων πράξεων τους. Σε μια Πολιτεία υπάρχουν νόμοι και πρέπει να τηρούνται.

Πηγή: ethnos.gr