Μένουν από αυτόν πολλά. Υπήρξε ο κορυφαίος μάνατζερ της μεταπολιτευτικής δημοσιογραφίας- μαζί με τον Λέοντα Καραπαναγιώτη- έβγαλε μια νέα γενιά δημοσιογράφων και δημιούργησε την καλύτερη εφημερίδα όλων των εποχών, προτού αρχίσει να την ακυρώνει ο ίδιος με τις επιλογές του.
Για μια περίοδο υπήρξε ίσως ο πιο ισχυρός άνδρας στη χώρα. Αυτό του έφερε χρήμα και υπερβάλλουσα αυτοπεποίθηση . "Δέχομαι αιτήματα, δεν υποβάλλω" ήταν το τελευταίο δόγμα πριν την πτώση. Στην οποία οδηγήθηκε σαν ήρωας αρχαίας τραγωδίας: αγνοούσε ότι βρίσκεται μπλεγμένος στη μοίρα του και νόμιζε ότι θα νικήσει. Ο ορισμός της τραγικής ειρωνείας.
Ο γιός του ταβερνιάρη από την Πύλο, με οικογένεια κομμουνιστών, τους οποίους δεν σταμάτησε να τιμάει στο πρόσωπο του θείου του Κώστα Λουλέ , όπως και αν κριθεί είναι ιστορικό πρόσωπο της ελληνικής δημοσιογραφίας.
Η σταδιοδρομία του συνδέει τις διαφορετικές εποχές και αποτυπώνει τις εξελίξεις στη δημοσιογραφία , στην πολιτική, αλλά και στην οικονομία. Από την προδικτατορική "Δημοκρατική Αλλαγή" ως το "Βήμα" και την τηλεόραση.
Με το αποχαιρετιστήριο άρθρο του στη ναυαρχίδα το ΔΟΛ που εγκατέλειψε στις 9 Απριλίου 2017, έκλεισε ένας κύκλος όχι μόνο για έναν αυτοδημιούργητο δημοσιογράφο, εκδότη και καναλάρχη- αλλά και για τα ελληνικά ΜΜΕ. Χωρίς τον Ψυχάρη η ενημέρωση ήταν αλλιώς.
Υπήρξε από τους 3-4 κορυφαίος πολιτικούς συντάκτες – μέσα στους 3-4 καλύτερους της γενιάς του. Στην εποχή της παντοδυναμίας του, ήταν αρκετός ένας υπαινιγμός σε ένα άρθρο για να πανικοβληθούν πρωθυπουργοί, επιχειρηματίες και πολιτικοί αρχηγοί. Ρωτήστε και τον… Κ. Σημίτη.
Άφησε δυο βιβλία για τη Μεταπολίτευσης – "Τα Παρασκήνια της αλλαγής"- και " Οι Μνηστήρες της εξουσίας"- και δυο ακόμη στο συρτάρι, για τα οποία πολλοί έχουν λόγο να φοβούνται την έκδοσή τους.
Το ένα περιέχει μια πολύωρη αποκαλυπτική συνομιλία του με τον Κωνσταντίνο Καραμανλή- του οποίου υπήρξε σταθερός συνομιλητής . Όπως υπήρξε συνομιλητής με διακυμάνσεις και του -κουμπάρου του- Ανδρέα Παπανδρέου, αλλά και της Αριστεράς, λόγω οικογενειακής καταγωγής.
Λέγεται ότι σε αυτό το βιβλίο – που μόνο ο Πέτρος Μολυβιάτης έχει διαβάσει -ο Καραμανλής λέει πράγματα για τους δυο Παπανδρέου που γνώρισε και για ορισμένες επιχειρηματικές οικογένειες. Δεν εκδόθηκε αμέσως μετά το θάνατό του γιατί το Συγκρότημά ήταν φιλοπαπανδρεϊκό, επιπλέον ο Λαμπράκης ή ο ίδιος ο Ψυχάρης δεν είχαν λόγους να εκθέσουν συγκεκριμένους επιχειρηματίες .
Το άλλο βιβλίο είναι είναι κατά κάποιο τρόπο τα απομνημονεύματα του , παρ' ότι δεν είναι γνωστό αν το τέλειωσε. Το βέβαιο είναι ότι γνώριζε τι συνέβαινε στη χώρα , πώς διαμορφώθηκαν τα πράγματα και πώς κινήθηκαν τα πρόσωπα στα παρασκήνια του δημοσίου βίου και των κομμάτων.
Ο Ψυχάρης που μεσουράνησε ως διευθυντής του "Βήματος" από το 1983, υπήρξε τολμηρός αναμορφωτής του ελληνικού Τύπου. «Πήγα τη δημοσιογραφία δέκα χρόνια μπροστά» έλεγε με αυτάρεσκη αστειότητα. Σίγουρα πάντως δημιούργησε την πρώτη εφημερίδα στην Ελλάδα με μεγάλη -πρωταθλητική -κυκλοφορία και ταυτόχρονα υψηλή εγκυρότητα.
Πίσω από τη σιδηρά διεύθυνση του "Βήματος" ήταν «δημοσιογραφοπατέρας», με ανθρώπινο ενδιαφέρον για τους συντάκτες του, έμπρακτη κάλυψη των αναγκών τους και συμβουλές- με ύφος που τους τρόμαζε.
Για πολλά χρόνια στρατιές πολιτικών και οικονομικών παραγόντων επιδίωκαν την εύνοιά του και ήταν διατεθειμένοι να καταβάλουν ακόμη και το κόστος της προσωπικής υποταγής τους- ποικιλοτρόπως- για να τους προβάλει, να τους αναδείξει, ή εν πάση περιπτώσει να μην είναι απέναντί τους. Υπάρχουν αμέτρητες ιστορίες που συμπεριλαμβάνουν ακόμη και ….πρωθυπουργούς.
Ως διευθυντής μεγαλούργησε , ως εκδότης υπονόμευσε τον εαυτό του, την ισχύ του και το ρόλο του, καθώς μετατράπηκε σε υπηρέτη του επιτεύγματός του.
Ωστόσο ο μύθος του άρχισε να υποχωρεί μόνο όταν τον πρόδωσε η υγεία του και περιήλθε στη θέση με την οποία ο ίδιος περιέγραφε τη σχέση του Ανδρέα Παπανδρέου με τους αντιπάλους του: «Αν δεν είχε πρόβλημα υγείας, ήθελε ένα φορτηγό από αυτούς»…
Η κακή υγεία του, τα λάθη στο μάνατζμεντ και οι υπερβολές ισχύος, κλόνισαν την δεσπόζουσα θέση του στο σταυροδρόμι που η δημοσιογραφία συναντάει την πολιτική. Απλώς όσο ζούσε ο Λαμπράκης δεν φαινόταν το κόστος για κάποιες επιλογές του.
Όπως ήταν η αναίτια σύγκρουση με τον νεότερο Καραμανλή με το πρωτοσέλιδο για την "Ντόλυ". Και η παρότρυνση στον Γ. Παπανδρέου - στην οποία παρασύρθηκε από συνεργάτες του που έβλεπαν κυριαρχία Βενιζέλου - «Παραιτηθείτε κύριε πρόεδρε»-
Με πολιτικά κριτήρια το κρίσιμο λάθος του Ψυχάρη ήταν ότι οδήγησε τον ΔΟΛ σε αλλαγή γραμμής- προκειμένου να υποστηρίξει τον Αντώνη Σαμαρά, παλαιό φίλο του. Αλλά η επιλογή του τον ξεπέρασε και σχεδόν ερήμην του – αφού λόγω υγείας έχανε σταδιακά τον έλεγχο- οι εφημερίδες του αλλοιώθηκαν.
Από πυλώνες της Δημοκρατικής Παράταξης – οι ψηφοφόροι της οποίας είχαν αρχίσει να μετακινούνται από το ΠΑΣΟΚ στον ΣΥΡΙΖΑ- μετατράπηκαν σε όργανα υποστήριξης του Σαμαρά και εν συνεχεία του -αχάριστου για πολλούς απέναντι του- Κυριάκου Μητσοτάκη.
Στην πράξη όμως η δημοσιογραφική κατάρρευση του ΔΟΛ προηγήθηκε τη οικονομικής . Χρεοκόπησε πρώτα δημοσιογραφικά και μετά οικονομικά. Όπως ακριβώς και το Mega.
Αυτό δεν αλλάζει τα χαρακτηριστικα της πορείας του στο δημόσιο βίο : επηρέασε και επηρεάσθηκε, δοξάσθηκε και αποδοκιμάσθηκε, θριάμβευσε και ηττήθηκε, άφησε έργο και έκανε λάθη, αδίκησε και τον αδίκησαν.
Εκ παράλληλου πλούτισε- και το έδειχνε. Η προσωπική του περιουσία διογκώθηκε προτού εξαγοράσει τον ΔΟΛ . Η στρατηγική θέση του <μαγαζιού> και η προσωπική ευστροφία του, ειδικά στην περίοδο του Χρηματιστηρίου, του επέτρεψαν να αλλάξει το επίπεδο και τον τρόπο της ζωής του.
Ο Σταυρος Ψυχάρης, ως κεντρικός παίκτης στο εγχώριο παιχνίδι εξουσίας απέδειξε αυτό που έλεγε στους εκκολαπτόμενους δημοσιογράφους που ζητούσαν να περάσουν τις πόρτες του ΔΟΛ. «Αν αξίζεις δεν μπορεί κανείς να σε σταματήσει, αν δεν αξίζεις δεν μπορεί κανείς να σε βοηθήσει». Άξιζε γι’ αυτό που κατάφερε.
Ίσως αν δεν τον είχαν εγκαταλείψει οι φυσικές δυνάμεις του η συζήτηση για αυτόν θα ήταν διαφορετική σήμερα. «Οι δημοσιογράφοι είναι οι ιστορικοί του παρόντος» διακήρυττε την εποχή που έκανε την εφημερίδα που το ανάθεσε ο Λαμπράκης το απόλυτο σύμβολο εγκυρότητας: «Για να είστε μέσα στα πράγματα μια εφημερίδα υπάρχει: Το Βήμα».
Ωστόσο ο ίδιος την αποδυνάμωσε στο τέλος ανοίγοντας τις πόρτες του ΔΟΛ σε πρόσωπα που δεν θα περνούσαν εύκολα παλιότερα. Ο πιο απαιτητικός διευθυντής στον καιρό του υιοθέτησε πολιτικούς χαμηλού κύρους και αντίθετης προέλευσης, σαν την οικογένεια Μητσοτάκη που είχε παραδοσιακή αντιπαλότητα με τους Λαμπράκηδες.
Το χειρότερο; Επέτρεψε -για μερικούς προέτρεψε- να ανθίσει δίπλα του η <κερδοφόρα> δημοσιογραφία και οι πιο απαράδεκτες δημοσιογραφικές πρακτικές. Με την ανοχή του. Και πάντως εν γνώσει του. Είναι η εποχή που βλέπει τον εαυτό του χαλίφη στη θέση του χαλίφη.
Στην πραγματικότητα το σχέδιο να γίνει ιδιοκτήτης του ΔΟΛ δεν ήταν δικό του, αλλά του… Λαμπράκη. Έψαχνε κάποιον να του δώσει τα ζωντανά λεφτά για τους κληρονόμους του ,χωρίς να πάρει τη θέση του όσο ζούσε. Ο Ψυχάρης ήταν ο ιδανικός. «Μα δεν το βλέπει ο Σταύρος ότι τον χρησιμοποιεί και χωρίς την παρέμβασή του δεν θα του έδινε το δάνειο η τράπεζα;» έλεγε στους φίλους του ο σοφός Διαμαντής Πεπελάσης, που ήξερε καλά και τους δυο.
Η ασθένεια τον μετέτρεψε από αποφασιστικό μάνατζερ, που έκανε το "Βήμα" εφημερίδα εφάμιλλη μεγάλων ευρωπαϊκών φύλλων- σε άνθρωπο που είχε την ανάγκη τρίτων για να λειτουργήσει, λόγω αδυναμίας επικοινωνίας. Και σε ανασφάλεια . Κάποιοι από όσους εμπιστεύθηκε, έβαλαν το χέρι τους για να επισπευσθεί το τέλος του. Κάποιοι τελικά στράφηκαν εναντίον του-ακόμη και από τις εφημερίδες του.
Πρακτικά ηττήθηκε από μέσα. Τον <άδειασαν>. Βρέθηκε μπροστά σε «προνουτσιαμέντο» όταν αποφάσισε να αποδεσμευτεί από το ΔΟΛ και τα βάρη του, βρίσκοντας αγοραστή στο πρόσωπο του Ιβάν Σαββίδη.
Ευνοούμενοί του οργάνωσαν εξέγερση, στις εφημερίδες του, όταν εμφανίσθηκε ο φίλος και κουμπάρος του Βασίλης Μουλόπουλος– από τα πιο παραγωγικά στελέχη του ΔΟΛ τα προηγούμενα χρόνια- για να προλειάνει το έδαφος της μεταβίβασης.
Την ίδια στιγμή ο Μητσοτάκης από το βήμα της Βουλής… κατήγγειλε ότι η αλλαγή γραμμής του ΔΟΛ- δηλαδή η επιστροφή στην ιστορικά φυσιολογική γραμμή του- θα συνιστά "άλωση του Τύπου" και του…αστικού καθεστώτος. Ήταν το αδιανόητο: οι υπάλληλοί του και η … ΝΔ του απαγόρευσαν να πουλήσει την επιχείρηση του σε όποιον ήθελε. Και τον απαξίωναν από τις εφημερίδες του. «Δεν τους ελέγχω» εξομολογήθηκε περίλυπος στην παρέα της Αθηναϊκής Λέσχης.
Λόγω της προσωπικής αδυναμίας του να πάρει την κατάσταση στα χέρια του, υποχώρησε και έτσι στις αρχές του 2017 μάζεψε τα πράγματά του από το γραφείο του. Προηγουμένως τον οδήγησαν- προβοκατόρικα - στη Βουλή για κατάθεση που έδειξε την αδυναμία του. Προβοκάτσια. Ο θρίαμβος εμφανίσθηκε στο κοινό ως τραγωδία. "Αυτός είναι ο Ψυχάρης";
Πολλοί δεν έχουν απαντήσει ακόμη στο ερώτημα: Γιατί "έπεσε" ο Ψυχάρης; Διολίσθησε μόνος του ή τον έσπρωξαν; Ήταν αναπότρεπτη εξέλιξη ή οργανώθηκε και από ποιους; Έχασε τον ΔΟΛ στα πλαίσια της κρίσης του Τύπου ή είχε περάσει την κόκκινη γραμμή;
Η απάντηση που δίνουν όσοι ξέρουν , τα συμπεριλαμβάνει όλα αυτά, αλλά οι βασικές αίτιες είναι η επιδείνωση της υγείας του και η αντιμετώπιση που του επιφύλαξαν όσοι σταδιοδρομήσαν με την εύνοια του. Ους έθρεψε το μάνα, εκκίνησαν την πτέρνα κατά του ευεργέτου.
Η μυθολογία των τελευταίων δεκαετιών για το πρόσωπο του Σταύρου Ψυχάρη θα χρειαζόταν πολλούς τόμους για να καταγραφεί. Οι φήμες, οι ψίθυροι, οι ισχυρισμοί , τα δημοσιεύματα εναντίον του δεν έλειψαν, δίπλα στους θριάμβους και τις επιτυχίες που τον ωθούσαν ως την κορυφή, με βασική καύσιμη ύλη την επιθυμία του να αποκτήσει δύναμη – χωρίς δισταγμούς ενίοτε.
Αλλά όταν η φυσική αδυναμία του του στέρησε την εποπτεία των πραγμάτων περιήλθε στο έλεος, όσων κάποτε περίμεναν το έλεός του. Τα πράγματα είχαν αλλάξει ερήμην του. ".Αλλους έσωσεν, εαυτόν ου δύναται σώσαι".
Τα τελευταία χρόνια του τα πέρασε απομονωμένος στο Πόρτο Ράφτη. Έχασε την ισχύ, την περιουσία, τη φήμη του. Αλλά όχι και τον θρύλο του.
Πηγή: ieidiseis.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου