ΜΙΑ ΜΕΡΑ ΜΟΝΟ ΓΙΑ ΤΑ ΑΝΑΠΗΡΑ ΑΤΟΜΑ

Άρθρο
Της Θεοδώρας Τζάκρη (*)



Η ίδια η ύπαρξη μιας τέτοιας ημέρας κάθε χρόνο υποδηλώνει ότι οι
υπόλοιπες ημέρες παραμένουν ακατάλληλες από πολλές απόψεις. Αλλά ακόμη κι ο
τίτλος της αποτελεί πεδίο αμφισβήτησης. Η χρήση του όρου «άτομα με

αναπηρία/ες» (ΑμεΑ) θεωρείται ότι συνιστά άρνηση και υπονόμευση της αληθούς
ταυτότητας της αναπηρίας γιατί υποδηλώνει ότι την αναπηρία τη φέρει το άτομο ως
αναπόδραστη ιατρική κατάσταση και όχι ότι αυτή αποτελεί μια κοινωνικά
επιβαλλόμενη συνέπεια. Ο όρος «ανάπηρα άτομα» αντιπροτείνεται από κινήματα
που μάχονται για την εμπέδωση του κοινωνικού μοντέλου της αναπηρίας.
Πράγματι ο τρόπος με τον οποίο ο καθένας μας αντιλαμβάνεται την
αναπηρία διαφέρει. Διαφορετικές απόψεις σημαίνουν και διαφορετικές
συμπεριφορές και εν τέλει διαφορετικές πολιτικές. Υπάρχει το βιολογικό υπόβαθρο
και οι ειδικές ανάγκες φροντίδας, διευκόλυνσης, αποφυγής διακρίσεων που αυτό
δημιουργεί, αλλά υπάρχει και το ταυτοτικό ζήτημα της αναπηρίας με την κοινωνική
του έννοια.
Η αντιμετώπιση δηλαδή της αναπηρίας ως μέρος της ποικιλομορφίας της
ανθρώπινης ύπαρξης και ως ένας περιορισμός που εν τέλει επιβάλλεται ή όχι από
την ίδια την κοινωνία. Ως καθοριστική αναδεικνύεται έτσι η στάση μιας κοινωνίας
που "αναπηροποιεί" τους ανθρώπους με τους ποικιλώνυμους αποκλεισμούς που
επιβάλει. Ακόμη κι αν τα τελευταία χρόνια η ανάγκη ισότιμης πρόσβασης και
«αποφυλάκισης» των αναπήρων αποτελεί ένα στοιχείο του κοινού νου, απομένουν
πάρα πολλά να διεκδικηθούν. Η κοινωνική συγκρότηση μιας τέτοιας ξεχωριστής
"ταυτότητας αναπήρου" θεωρείται ότι αποτελεί κρίσιμο όρο χειραφέτησης για το
αναπηρικό κίνημα.
Το πώς προσλαμβάνουμε τους ανάπηρους ως μια κοινωνική κατηγορία
επηρεάζει φυσικά την πολιτική για αυτούς. Πολλοί προσεγγίζουν το ζήτημα με
όρους κόστους - ωφέλειας κι όχι ως μια αυτονόητη εξισωτική υποχρέωση.
Παράλληλα αναπτύσσεται και μια μορφή εστετισμού βάσει της οποίας ο
αριστεύσας ανάπηρος οφείλει να αποποιείται τα κοινωνικά μέτρα ως «προσβολή»
της αξιοπρέπειάς του.
Τις θετικές πρόνοιες που έχει θεσμοθετήσει η ελληνική νομοθεσία για τους
ανάπηρους πρέπει να τις διαφυλάξουμε κι να τις διευρύνουμε. Το να διεκδικεί
κανείς ίσες ευκαιρίες σημαίνει ακριβώς μέτρα θετικής διάκρισης υπέρ της
αναπηρίας. Η δε αποποίησή τους εκ μέρους τινών δεν συνιστά αριστεία αλλά
νεοφιλελεύθερη παραποίηση που εμμέσως απαξιώνει τις κατακτήσεις του
αναπηρικού κινήματος ως μια μορφή ελεημοσύνης (π.χ. επίδομα).

Σήμερα, η συνεχής διολίσθηση της Δεξιάς προς την Ακροδεξιά απειλεί όλους
μας, αλλά περισσότερο απ΄ όλους τους πιο ευάλωτους! Οι μισαλλόδοξες απόψεις
που γίνονται πλέον ανεκτές κι από την δημοκρατική δεξιά συνιστούν μια απειλή για
το ευρωπαϊκό κεκτημένο. Οι εξελίξεις γύρω μας μαρτυρούν ότι σε ένα αναπτυξιακό
αφήγημα ολοένα και λιγότερο συμπεριληπτικό, με την κοινωνία να αντιμετωπίζεται
ως άθροισμα ατόμων και τον κοινωνικό δαρβινισμό να προβάλλεται ως
εκσυγχρονισμός, τα ανάπηρα άτομα θίγονται πολλαπλώς. Ξεχωριστή θέση κατέχουν
επίσης τα ανάπηρα άτομα κι ως ρατσιστικοί στόχοι.
Η υπεράσπιση της κοινωνικής δικαιοσύνης, της βιώσιμης ανάπτυξης, της
διαφάνειας, της δημοκρατίας και της αλληλεγγύης είναι λέξεις που αποκτούν ένα
ιδιαίτερο νόημα και βαρύτητα από την δική τους οπτική γωνία.

(*) \ Η Θεοδώρα Τζάκρη είναι βουλευτής Πέλλας και μέλος της Πολιτικής Γραμματείας
του ΣΥΡΙΖΑ - ΠΣ.