Με διαρροές προαναγγέλλονται οι αλλαγές στην έβδομη κατά σειρά επιτελική «επιδρομή» στους Ποινικούς Κώδικες. Ο υπουργός Γ. Φλωρίδης, σοκαρισμένος ίσως από τις ηχηρές επιστημονικές και νομικές αντιδράσεις παντός χρώματος, εμφανίζεται τώρα διατεθειμένος να κάνει υποχωρήσεις.
Οι
«αόρατοι» συντάκτες των νέων αντισυνταγματικών, αναχρονιστικών,
αυταρχικών και κυρίως τηλεοπτικά αποδεκτών νομικών ακροβατισμών στον
σβέρκο των πολιτών θα ακολουθήσουν ασφαλώς εξίσου πρόθυμα τον υπουργό
Δικαιοσύνης στις όποιες αναδιπλώσεις, όχι για να σώσουν τα όποια
υπολείμματα ασφάλειας δικαίου και αναλογικού συστήματος ποινών, αλλά για
να καταλαγιάσουν έστω εν μέρει οι σφοδρές αντιδράσεις ειδικά των
δικηγόρων, μια και το πόνημα που αναμένεται ως το τέλος
Ιανουαρίου να εισαχθεί στη Βουλή αυθαιρετεί και σε βάρος τους.
Προαναγγέλλονται τώρα τροποποιήσεις, όπως μείωση του παραβόλου στα αιτήματα αναβολών, κατάργηση των ποινών σε δικηγόρους που διαταράσσουν την ποινική
διαδικασία, επαναφέρεται για τις εφέσεις το Τριμελές Εφετείο αντί του
Μονομελούς, ενώ περιορίζεται και η -αδιανόητη- κατάργηση των δικαστικών
συμβουλίων. Παρά το γεγονός ότι φημολογείται λήξη της αποχής των
δικηγόρων με αυτές τις τροποποιήσεις, παραμένει το ερώτημα αν όντως αυτά
και μόνο θα ικανοποιήσουν τον κλάδο.
Σύμφωνα με πληροφορίες της «Εφ.Συν.», κατά την άποψη των δικηγόρων που συμμετείχαν σε συνάντηση με τον υπουργό έγιναν κάποια θετικά βήματα, ενώ ο κ. Φλωρίδης δεσμεύτηκε να κάνει αλλαγές. Από θέση αρχής βέβαια οι δικηγόροι διαφωνούν με το σχέδιο νόμου στο σύνολό του και δεν γνωρίζουν προς το παρόν αν θα συνεχίσουν τις κινητοποιήσεις.
Ο ίδιος ο υπουργός -όπως διαρρέει- σκέφτεται να κάνει πίσω όχι αφαιρώντας αλλά επαναδιατυπώνοντας την ακραία διάταξη για τους μάρτυρες αστυνομικούς που δεν θα προσέρχονται υποχρεωτικά στην ακροαματική διαδικασία, προτρέποντας (πετώντας δηλαδή το μπαλάκι) τους δικαστές να ζητούν οι ίδιοι κατά βούληση την αυτοπρόσωπη παρουσία των αστυνομικών στην ακροαματική διαδικασία.
Σημαντικές παρεμβάσεις
Σε κάθε περίπτωση, ο Γ. Φλωρίδης εμφανίστηκε ανοιχτός και σε αλλαγές που θα προτείνουν οι φορείς και τα κόμματα της αντιπολίτευσης στην κοινοβουλευτική διαδικασία που θα ακολουθήσει. Στο μεταξύ, το προεδρείο της Ενωσης Δικαστών και Εισαγγελέων παρέμεινε βουβό σε όλη τη διάρκεια της διαβούλευσης ακόμα και ως προς τις προσβλητικές για το δικαστικό σώμα διατάξεις, ενώ η Ενωση Εισαγγελέων Ελλάδας ασχολείται με τις επικείμενες αρχαιρεσίες της.
Ωστόσο, δεν ήταν λίγες οι σημαντικές παρεμβάσεις από εκπροσώπους του δικαστικού κλάδου που διατύπωσαν όλο αυτό το διάστημα τις αντιρρήσεις τους για την κατάφωρη υποβάθμιση της δικαστικής διαδικασίας. Μέχρι σήμερα, μέσα από τις δεκάδες δημόσιες εκδηλώσεις και το κύμα διαμαρτυρίας για τις κυβερνητικές -επικοινωνιακού τύπου- ωμές παρεμβάσεις στους Κώδικες, που πήραν τη μορφή νομοθετικών διατάξεων, έγινε σαφές πως τουλάχιστον ο επιστημονικός κόσμος, πέρα από τους πολιτικούς φορείς και τις οργανώσεις προστασίας δικαιωμάτων, είναι απολύτως απέναντι στις επικίνδυνες για το Ποινικό Δίκαιο διατάξεις και μάλιστα στο σύνολό τους.
Κοινή διαπίστωση, το αίτημα για πλήρη απόσυρση του νομοσχεδίου Φλωρίδη («Νομοσχέδιο Φλωρίδη: ο φαύλος κύκλος των χαμένων νομοθετών», «Εφ.Συν.» 18.12.2023), («Η ολοκληρωτική αντιμεταρρύθμιση των Ποινικών Κωδίκων», 20.12.2023), («Επικροτεί ο Aρειος Πάγος τις παρεμβάσεις στον Ποινικό Κώδικα;» 27.12.2023). Θυμίζουμε ότι ο ίδιος ο εμφανιζόμενος τώρα ως διαλλακτικός υπουργός είχε μιλήσει εξαιρετικά απαξιωτικά για όλους αυτούς τους «δικαιωματιστές» που ταλανίζουν τη χώρα.
Ηδη στη Βουλή η τομεάρχης Δικαιοσύνης του ΠΑΣΟΚ Μιλένα Αποστολάκη κατέθεσε ερώτηση καλώντας τον υπουργό να αποκαλύψει με ονοματεπώνυμα τα μέλη προηγούμενων νομοπαρασκευαστικών που, όπως κατήγγειλε στη Γ.Σ. της Ενωσης Δικαστών και Εισαγγελέων, «νομοθετούν για τους πελάτες τους». Τον κάλεσε επίσης να δώσει στη δημοσιότητα τη σύνθεση της τωρινής Ομάδας Εργασίας για τις αλλαγές στους Κώδικες.
Ανάμεσα στις σημαντικές παρεμβάσεις ξεχώρισε από την πρώτη στιγμή η μειοψηφία του Δ.Σ. της ΕνΔΕ, που κατέθεσε τις παρατηρήσεις και τις έντονες διαφωνίες της στις σκόπιμες διαστρεβλώσεις, στις αυθαίρετες ερμηνείες των αιτιών καθυστερήσεων στην απονομή δικαιοσύνης και στα αυταρχικά μέτρα που θεσπίζει το νέο αυτό νομοσχέδιο με πρόφαση την ατιμωρησία και τις καθυστερήσεις.
Επέκρινε με ξεχωριστή ανακοίνωση την αδιάφορη στάση του προεδρείου και κατέδειξε σημείο προς σημείο τις απαράδεκτες αναχρονιστικές διατάξεις που υποβαθμίζουν την απονομή δικαιοσύνης στο όνομα ενός αγοραίου ποινικού λαϊκισμού για τη δήθεν πάταξη της εγκληματικότητας. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν κάποιες από τις εξαιρετικά σημαντικές παρεμβάσεις καταξιωμένων εκπροσώπων του δικαστικού σώματος με βαριά βιογραφικά.
Ένα φωτεινό παράδειγμα, το άρθρο του πρώην προέδρου της ΕνΔΕ, ε.τ. αντεισαγγελέα Α.Π., Παναγιώτη Μπρακουμάτσου, με τίτλο «Σκέψεις στο Σχέδιο Νόμου του Υπουργείου Δικαιοσύνης περί επιτάχυνσης και ποιοτικής αναβάθμισης της ποινικής δίκης μέσω παρεμβάσεων στον ΠΚ και στον ΚΠΔ» (antimolia.gr).
Το άρθρο δημοσιεύτηκε λίγο πριν από τις πρόσφατες διαρροές περί αλλαγών σε προβληματικές διατάξεις. Επικοινωνήσαμε με τον κ. Μπρακουμάτσο ο οποίος έγραψε για την «Εφ.Συν.» το περιληπτικό σημείωμα που ακολουθεί, με τα βασικά σημεία που θίγει στο εκτενές άρθρο του.
Τιμωρητική διάθεση
«Στο σχέδιο νόμου διαφαίνονται έντονες ιδεολογικές εκφάνσεις που στο μεν ποινικό δίκαιο αποτυπώνονται σε μια άκρατη τιμωρητική διάθεση, χωρίς εμπειρικές διαπιστώσεις, παρά μόνο σε μια αντανακλαστική ανταπόκριση σε απόψεις που διατυπώνονται στα κοινωνικά μέσα δικτύωσης, στο δε δικονομικό στη συρρίκνωση της ενδιάμεσης διαδικασίας, η οποία αντί για επιτάχυνση θα επιφέρει τα αντίθετα αποτελέσματα. Επιπλέον υποβαθμίζει τον ρόλο του Εισαγγελέα, αφού σε πολλές περιπτώσεις καθίσταται διαβιβαστικό όργανο της ποινικής διαδικασίας, αφού πλειστάκις λείπει η αιτιολογημένη πρότασή του.
Ειδικότερα στο ποινικό δίκαιο:
Ⅰ Η υφ' όρον απόλυση ουσιαστικά τίθεται εκποδών, αφού η έννοια της επικινδυνότητας που εισάγεται δημιουργεί τον κίνδυνο να καταστούν όλοι οι καταδικασθέντες για κακούργημα επικίνδυνοι και να μην τους χορηγείται το συγκεκριμένο ευεργετικό μέτρο. Αυτή η προϋπόθεση δεν υπήρχε ούτε στον προηγούμενο του 2019 Π.Κ., ενώ είχε ψηφιστεί μόνο το 1951 στη μετεμφυλιακή Ελλάδα, όπου τα πολιτικά πάθη ήταν οξυμένα και η νικήτρια πολιτική παράταξη κατά τον εμφύλιο πόλεμο, παρά τα πάθη και την επιθυμία της να εξουδετερώσει του πολιτικούς της αντιπάλους, δεν περιέλαβε την επικινδυνότητα ως προϋπόθεση για τη χορήγηση του ανωτέρω ευεργετήματος.
Η επικινδυνότητα του εγκλήματος, παρά τις κατά καιρούς αντιρρήσεις, είναι υπαρκτό μέγεθος στον χώρο του ποινικού δικαίου και της εγκληματολογίας, ωστόσο για να ληφθεί υπόψη είτε στην επιμέτρηση της ποινής είτε στην υφ’ όρον απόλυση είναι αναγκαίο να προσδιορίζεται με έννοιες περιγραφικές και όχι αξιολογικές και προπάντων αόριστες, όπως συμβαίνει στο σχέδιο. Αν ψηφισθεί η ρύθμιση αυτή, τότε το ευεργέτημα αυτό τίθεται εκποδών, αφού όλα τα κακουργήματα ενέχουν επικινδυνότητα και συνεπώς τα δικαστικά συμβούλια θα μπορούν χωρίς αιτιολογία να απορρίπτουν σωρηδόν τις σχετικές αιτήσεις.
Ⅱ Επανέρχεται το μέτρο ασφαλείας της απέλασης. Η επαναφορά αυτή θα δημιουργήσει σύγχυση, καθόσον υφίσταται ήδη ο θεσμός της διοικητικής απέλασης.
Ⅲ Επαναφέρεται ο θεσμός της μετατροπής της ποινής της φυλάκισης, με αποτέλεσμα να αλλοιώνεται ο χαρακτήρας της στερητικής της ελευθερίας ποινής. Η ποινική διαδικασία, κατ' αυτόν τον τρόπο, μετατρέπεται σε μια εισπρακτικού χαρακτήρα διαδικασία.
Ⅳ Θεσπίζεται η δήμευση της περιουσίας του καταδικασθέντος για τα εγκλήματα του εμπρησμού δασών και κατ' αυτόν τον τρόπο συνθλίβεται η κατοχυρωμένη από το Σύνταγμα αρχή της αναλογικότητας».
Εξαιρετικής βαρύτητας είναι οι παρατηρήσεις του κ. Μπρακουμάτσου σε ό,τι αφορά τις αλλαγές στον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας. Εντοπίζει τις προσβλητικές για τη Δικαιοσύνη διατάξεις αλλά και τις διατάξεις που περιορίζουν δραματικά τις εγγυήσεις των πολιτών για μια δίκαιη δίκη:
⓵ Το Μονομελές Πλημμελειοδικείο πλέον θα εκδικάζει τη συντριπτική πλειονότητα των πλημμελημάτων. Ετσι όμως υποβαθμίζεται η ποινική διαδικασία, αφού σοβαρά πλημμελήματα θα εκδικάζονται από έναν δικαστή και πολλές φορές άπειρο.
⓶ Συρρικνώνεται επικίνδυνα η διαδικασία των δικαστικών συμβουλίων, αφού πλέον η πλειονότητα των κακουργημάτων θα παραπέμπονται απευθείας στο ακροατήριο. Κατ' αυτόν τον τρόπο δεν επέρχεται επιτάχυνση της διαδικασίας, αφού οι υποθέσεις θα φθάνουν αφιλτράριστες στο ακροατήριο και θα στοιβάζονται επί μακρόν. Αναρωτάται κάποιος, αν μια τέτοια εξέλιξη βρίσκει σύμφωνους τους εισαγγελείς ή μήπως οι τελευταίοι στον βωμό της δήθεν επιτάχυνσης απεκδύονται μέγα μέρος της δικαιοδοτικής τους λειτουργίας.
⓷ Διευρύνεται επικίνδυνα η αρμοδιότητα του Μονομελούς Εφετείου Κακουργημάτων με αποτέλεσμα να εγκυμονούνται κίνδυνοι για την ασφάλεια της δικαιοσύνης, ενώ επιπλέον το δικαστήριο αυτό θα κρίνει τις κατ' έφεση αποφάσεις του Τριμελούς Πλημμελειοδικείου. Δηλαδή ένας δικαστής, έστω και ιεραρχικά ανώτερος, θα κρίνει την απόφαση τριών δικαστών, κάτι καινοφανές όχι μόνο στο ελληνικό δικονομικό δίκαιο, αλλά και στο ευρωπαϊκό.
⓸ Η μη κλήτευση πλέον των αστυνομικών και λοιπών προανακριτικών υπαλλήλων στο ακροατήριο που εξετάσθηκαν στην προδικασία μετατρέπει την ποινική δίκη σε διαδικασία ανάγνωσης εγγράφων και καθιστά τον κατηγορούμενο διακοσμητικό στοιχείο της ποινικής δίκης. Εν προκειμένω επιχειρείται όπως η ποινική δίκη, στον βωμό της επιτάχυνσης, να καταπέσει σε μια διαδικασία ανάγνωσης εγγράφων. Κατ' αυτόν τον τρόπο καταπατώνται θεμελιώδη δικαιώματα του κατηγορουμένου. Φαίνεται ότι οι εμπνευστές της διάταξης αυτής αντλούν τα δικονομικά τους εφόδια στον 19ο αιώνα και πριν. Δυστυχώς!
⓹ Ο εισαγγελέας στις περιπτώσεις αντικατάστασης της προσωρινής κράτησης με περιοριστικούς όρους απλώς ακούγεται, δίκην αγγελιαφόρου, και δεν διαβιβάζει γραπτή πρόταση. Ελπίζω την αλλαγή αυτή να μην την εμπνεύσθηκε εισαγγελικός λειτουργός!»
Οπως παρατηρούσε ο κ. Μπρακουμάτσος στην εισαγωγή του άρθρου που δημοσιεύτηκε στον ιστότοπο antimolia.gr, στόχος του κειμένου είναι να καταδείξει την ιδεολογία που υποδόρια διαπνέει το σχέδιο και τον αλυσιτελή τρόπο με τον οποίο επιχειρείται για ακόμα μια φορά η επιτάχυνση της ποινικής δίκης. «Το Ποινικό Δίκαιο είναι πεδίο σύγκρουσης ηθικών αξιών και εντεύθεν αντιπαράθεση ιδεολογικών ρευμάτων», ενώ «η πολιτική σκοπιμότητα καθίσταται έκδηλη με αποτέλεσμα να αλλοιώνεται το δόγμα του Ποινικού Δικαίου που αποτελεί θεμέλιο της ποινικής του υπόστασης».
Το Εφετείο Κέρκυρας
Στο μεταξύ, σε συνάντηση που είχε ο υφυπουργός Δικαιοσύνης κ. Μπούγας με τους δικηγορικούς συλλόγους Ιονίων Νήσων και Δ. Ελλάδας, τους διαβεβαίωσε ότι δεν θα καταργηθεί με τον δικαστικό Καλλικράτη το Εφετείο της Κέρκυρας και ότι «το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης του νέου δικαστικού χάρτη είναι να έχει ψηφιστεί ώς το επόμενο τρίμηνο και να εφαρμοστεί τουλάχιστον το 40% του δικαστικού χάρτη με το νέο δικαστικό έτος».
Διαβεβαίωσε επίσης τους δικηγόρους ότι «ο νέος δικαστικός χάρτης δεν περιέχει κατάργηση δικαστικών σχηματισμών και τείνει στην αξιοποίηση του δικαστικού δυναμικού της χώρας και στην επιτάχυνση απονομής της δικαιοσύνης» (dikastiko.gr).
«Εντυπωσιοθηρία και ποικιλώνυμες σκοπιμότητες»
Αιχμηρότατο για τις επιχειρούμενες αλλαγές ήταν και το άρθρο του ε.τ. αντεισαγγελέα Γρηγόρη Πεπόνη με τίτλο «Νομοθετικές προσεγγίσεις του “φαίνεσθαι”;» (1.12.2023, dikastiko.gr) από το οποίο παραθέτουμε χαρακτηριστικά αποσπάσματα: «Αυστηροποιήσεις θεωρητικής καθαρώς υφής και κινούμενες ουσιαστικώς στη σφαίρα της πλασματικότητας, κατ’ ουδέν διαφέρουν από το να σπαθίζεις τον άνεμο. Τελευταία, στη σειρά πλειόνων άλλων κεντρικών παρεμβάσεων που προηγήθηκαν και αναδεικνύουν ως το πλέον δύστηνο νομοθέτημα του νεοελληνικού κράτους τον κώδικα αυτόν “που δεν προφταίνει ούτε να πονέσει ούτε να λυπηθεί για την κακιά του μοίρα”, κατά παράφραση του Γιώργου Θεοτοκά».
«Δεν νοείται όμως η ποινική νομοθέτηση να είναι “έρμαιον” των εγκληματικών συμβάντων της επικαιρότητας και να φαίνεται ότι επενδύει συχνά στην εντυπωσιοθηρία, τις ποικιλώνυμες σκοπιμότητες και τους συναφείς συμβολισμούς, ούτε μπορεί να τεθεί υπό αμφισβήτηση ο κομβικός κατ’ αυτήν ρόλος της νομικής και εγκληματολογικής επιστήμης, πέραν και ανεξάρτητα από την ούτως ή άλλως και πάντοτε συντρέχουσα αλληλεπίδραση μεταξύ της εκάστοτε πολιτικής εξουσίας και της θεσπιζόμενης από αυτήν ποινικής νομοθεσίας».
«Δεν φταίνε για την ατιμωρησία οι επιεικείς κατά την πρόβλεψή τους ποινές, όπως “ευκαίρως ακαίρως” διατείνονται μερικοί στον δημόσιο λόγο, αλλά η μη έκτιση των ποινών που πράγματι επιβάλλονται από τα δικαστήρια. Δεν φταίει ο “δαιμονοποιημένος” νέος Ποινικός Κώδικας, αλλά η πρόδηλη αδυναμία του συστήματος να διαχειρισθεί τον αριθμό των κρατουμένων που καταδικάζονται ή κρατούνται προσωρινώς, για την εξειδικευμένη εκάστοτε εγκληματική τους δραστηριότητα και όχι από δικαστικό “βίτσιο”, βεβαίως».
Πηγή: efsyn.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου