«Με έβρισε, τσαντίστηκα , την έπνιξα». Έτσι τόσο απλά ! Ομολογία - σοκ του δράστη του 15ου θύματος γυναικοκτονίας μέσα στο έτος που διανύουμε.
Άλλη μια δολοφονημένη γυναίκα από οικείο πρόσωπο!
Ιστορίες εγκλημάτων «τιμής» στα βάθη των αιώνων με το φταίξιμο πάντα στο θύμα καθώς οι γυναίκες θεωρούνται υπεύθυνες για την υπεράσπιση της «τιμής» των οικογενειών τους.
Ο Matthew A Goldstein, ένας ιστορικός που έχει μελετήσει τις δολοφονίες τιμής στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, εξηγεί πώς στη ρίζα τέτοιων δολοφονιών –και της ίδιας της έννοιας της «τιμής»– ήταν η επιθυμία των ανδρών να εξασφαλίσουν ότι τα παιδιά που γεννούσαν οι γυναίκες τους ήταν δικά τους ! Αναθέτοντας την ευθύνη για την περιφρούρηση της «τιμής» στους ώμους των γυναικών, εκείνες θα μπορούσαν να ελεγχθούν πιο εύκολα και, επομένως, οι άνδρες θα μπορούσαν να είναι πιο σίγουροι για τους απογόνους των παιδιών τους.
Ουσιαστικά, ο απλούστερος τρόπος για να διασφαλιστεί ότι οι άνδρες θα παράγουν απογόνους της δικής τους καταγωγής ήταν η καταστολή και ο έλεγχος της σεξουαλικότητας των συντρόφων τους.
Οι πατεράδες είχαν τον έλεγχο της ζωής και του θανάτου των κορών τους. Μόλις μια γυναίκα παντρεύονταν, η εξουσία του πατέρα της πάνω της μεταβιβάζονταν στον σύζυγό της.
Η μοιχεία από γυναίκες θεωρούνταν κακούργημα σύμφωνα με το ρωμαϊκό δίκαιο – τιμωρούνταν με θάνατο – και το κράτος δίωκε μέλη της οικογένειας όταν δεν αναλάμβαναν δράση κατά των μοιχών συγγενών τους, κατάσχοντας την περιουσία τους.
Οι Ρωμαίοι ΔΕΝ ήταν οι πρώτοι που κατοχύρωσαν αυτή την έννοια της «τιμής» – όπως την φέρουν οι γυναίκες – στο νόμο. Ο Κώδικας Χαμουραμπί, ο οποίος γράφτηκε το 1780 π.Χ. και έγινε νόμος από τον βασιλιά της Βαβυλώνας Χαμουραμπί, ο οποίος βασίλεψε στη Μεσοποταμία (σημερινό Ιράκ) από το 1792 έως το 1750 π.Χ., ήταν επίσης αυστηρός όταν επρόκειτο να τιμωρήσει τις γυναίκες μοιχαλίδες. Η τιμωρία τους ήταν να τις δέσουν και να τις πετάξουν στο ποτάμι για να πεθάνουν. Δεν υπήρχε καμία απολύτως τιμωρία για τους άνδρες μοιχούς σε αυτόν τον Κώδικα.
Οι Νόμοι του Manu (Μανού) της αρχαίας Ινδίας γράφτηκαν γύρω στο 200 π.Χ. και οι οποίοι ανέφεραν για τον άντρα : «Αν και στερείται αρετής ή αναζητά ηδονή αλλού ή στερείται καλών ιδιοτήτων, ως σύζυγος πρέπει να λατρεύεται συνεχώς ως θεός από μια πιστή σύζυγο». Από την άλλη ο ίδιος νόμος «Μανού» όταν αναφέρεται στις γυναίκες είναι αποκαλυπτικός: «Αν μια σύζυγος, παραβιάζει το καθήκον που οφείλει στον κύριό της, ο βασιλιάς θα την κάνει να την κατασπαράξουν σκυλιά σε ένα μέρος όπου συχνάζουν πολλοί».
Τον 1ο αιώνα μ.Χ., η αγνότητα, η παρθενία και η «καλή συμπεριφορά» των γυναικών είχαν μεγάλη εκτίμηση σε όλη την Ευρώπη. Για παράδειγμα, οι Γερμανίδες μοιχαλίδες μαστιγώνονταν και θάβονταν ζωντανές.
«Σε όλη την Ευρώπη ήταν σύνηθες οι άνδρες να δολοφονούν τις γυναίκες τους επειδή υποπτεύονταν την απιστία και να σκοτώνουν τις κόρες τους επειδή ξέφευγαν από την επίβλεψη τους. Ήταν επίσης σύνηθες για τα αδέρφια να σκοτώνουν τις αδερφές τους επειδή αρνήθηκαν να παντρευτούν τον άντρα που είχε επιλέξει η οικογένειά τους για αυτούς.
Η κατάσταση παρέμεινε η ίδια στην Ευρώπη κατά τον Μεσαίωνα.
Το 1536, η Αννα Μπολέυν, δεύτερη σύζυγος του βασιλιά Ερρίκου και βασίλισσα της Αγγλίας τη δεκαετία του 1530, εκτελέστηκε με κατηγορίες όπως μοιχεία, μαγεία, αιμομιξία και συνωμοσία κατά του βασιλιά. Οι κατηγορίες εναντίον της ήταν πολύ ύποπτες. Μια παραδοχή μοιχείας από τον δάσκαλό της, στην μουσική, αποσπάστηκε κάτω από βασανιστήρια. Είναι ευρέως αποδεκτό από τους ιστορικούς σήμερα ότι το μόνο για το οποίο ήταν πραγματικά ένοχη η Άννα ήταν η αποτυχία να αποκτήσει έναν άνδρα κληρονόμο – γέννησε μια κόρη και υπέστη πολλαπλές αποβολές, τουλάχιστον μία από αρσενικό έμβρυο – και ότι είχε ισχυρή προσωπικότητα. Ως εκ τούτου, οι κατηγορίες εναντίον της ήταν πιθανό να είχαν επινοηθεί από τον βασιλιά ή τους βοηθούς του ως έναν τρόπο να απαλλαγεί από μια ενοχλητική γυναίκα και να ανοίξει ο δρόμος για μια πιο «συμμορφωμένη» σύζυγο – την Τέιν Σέιμουρ…
Η Αιγύπτια ακτιβίστρια και φεμινίστρια Ναουάλ Ελ Σααντάουι - που πέθανε την περασμένη Άνοιξη- ερευνώντας ιστορικά το θέμα της γυναικοκτονίας επισήμανε ότι η δολοφονία και το κάψιμο γυναικών στη Δύση για μοιχεία ήταν μια κοινή πρακτική ΚΑΙ τον 14ο αιώνα.
Στους σκοτεινούς αιώνες, οι «σοφές και έξυπνες γυναίκες» θεωρούνταν μάγισσες από την Εκκλησία στην Ευρώπη και τις σκότωναν ή τις έκλειναν σε ψυχιατρεία .
Οι άντρες ιερείς φοβόντουσαν μήπως χάσουν την εξουσία, διότι υπήρχαν γυναίκες με γνώση στην βοτανολογία και στις μεθόδους θεραπείας των αρρώστων με τα βότανα τους , προσφέροντας μια εναλλακτική λύση στη χρήση του «αγιασμού και των δυνάμεων του Θεού» από τους ιερείς.
Ωστόσο υπήρχαν και άλλοι λόγοι για τους οποίους μια γυναίκα στην Ευρώπη μπορούσε να βρεθεί δολοφονημένη από τους συγγενείς της. Το 1546 στην Ιταλία, η Ισαβέλλα Μόρα , η 25χρονη κόρη ενός διάσημου βαρόνου, δολοφονήθηκε από τα αδέρφια της. Ο λόγος: Είχε ανταλλάξει ποίηση με έναν Ισπανό ευγενή κυβερνήτη της Κονσέντζα. Η Ισαβέλλα δολοφονήθηκε διότι η αγάπη της για την ποίηση θεωρήθηκε ανάρμοστη για μια γυναίκα…..
Στην Ευρώπη, οι ποινικοί κώδικες που τιμωρούσαν τις γυναίκες για μοιχεία αλλά τη δικαιολογούσαν στους άνδρες συνεχίστηκαν ανά τους αιώνες. Στη Γαλλία στις αρχές του 1800, τέσσερις νομικοί συνέταξαν τον Ναπολεόντειο Κώδικα, ο οποίος έθεσε τις γυναίκες υπό ανδρική κηδεμονία. Ο Ναπολεόντειος Κώδικας όριζε ότι οι γυναίκες σύζυγοι έπρεπε να υπακούουν στους άντρες συζύγους τους, ενώ οι άντρες σύζυγοι είχαν την απόλυτη εξουσία να στέλνουν τις συζύγους τους στην απομόνωση με την κατηγορία της μοιχείας και να τις χωρίζουν – αλλά δεν μπορούσε να συμβεί το αντίστροφο. Αν ένας άντρας έπιανε τη γυναίκα του στα πράσα της μοιχείας και τη σκότωνε, δικαιολογούνταν από το νόμο.
Η απεικόνιση των γυναικών ως κακών και ανήθικων αντικατοπτρίστηκε και στον κόσμο των τεχνών. Η Γαλλίδα φιλόσοφος, μυθιστοριογράφος και δοκιμιογράφος Σιμόν ντε Μποβουάρ υποστήριξε ότι η δημοφιλής ευρωπαϊκή κουλτούρα τη δεκαετία του 1880 συχνά απεικόνιζε τις γυναίκες ως αμαρτωλές. Τα θεατρικά έργα και οι όπερες περνούσαν το μήνυμα ότι οι κοινότητες διατηρούν το δικαίωμα να τιμωρούν τις κακές γυναίκες, καθώς «η κακή συμπεριφορά τους είναι προσβλητική για ολόκληρη την κοινότητα».
Στη βικτωριανή εποχή μεταξύ 1837 και 1901, οι εικόνες των γυναικών στη λαϊκή κουλτούρα έμοιαζαν συνήθως ως «υστερικές και τρελές».
Προχωρώντας πιο κοντά στη δική μας εποχή, το 1996, η Ιορδανίδα λόγιος και φεμινίστρια, Λάμα Αμπού Οντέ αντιμετώπισε τη λεγόμενη δολοφονία «τιμής». Συγκεκριμένα, αναφέρθηκε στο θέμα της παρθενίας, λέγοντας ότι: «Ο παρθενικός υμένας γίνεται το κοινωνικοφυσικό ζώδιο που εγγυάται την παρθενία και δίνει στη γυναίκα σφραγίδα σεβασμού και αρετής». Η Λάμα Αμπού Οντέ εξέτασε πολλές δικαστικές αποφάσεις σχετικά με εγκλήματα «τιμής» στην Ιορδανία, επεσήμανε ότι μια γυναίκα μπορεί να υποστεί βία αν την εντοπίσουν να συνομιλεί με έναν άνδρα πίσω από έναν φράχτη ή τη βλέπουν να βγαίνει από το αυτοκίνητο ενός άνδρα! Και στις δύο περιπτώσεις , «η γυναίκα θεωρείται ότι όχι μόνο έθεσε σε κίνδυνο τον κολπικό της παρθενικό υμένα, αλλά προσέβαλε και την κοινωνία. Κινήθηκε δηλαδή με το σώμα της και σε έναν χώρο που δεν έπρεπε να είναι».
Το 2002, η πρώην ειδική εισηγήτρια του ΟΗΕ για τη βία κατά των γυναικών, Radhika Coomaraswamy, περιέγραψε τον όρο «τιμή» ως «μαγική λέξη που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να κρύψει τα πιο αποτρόπαια εγκλήματα».
Πολύ αργότερα, το Γραφείο του ΟΗΕ για τα Ναρκωτικά και το Έγκλημα διεξήγαγε μια παγκόσμια μελέτη για τις ανθρωποκτονίες που σχετίζονταν με το φύλο σε γυναίκες και κορίτσια για το έτος 2017.
Η έκθεση αυτή ανέφερε ότι συνολικά 87.000 γυναίκες σκοτώθηκαν σκόπιμα εκείνο το έτος, συμπεριλαμβανομένων 50.000 που δολοφονήθηκαν από στενούς συντρόφους ή μέλη της οικογένειας, πράγμα που σημαίνει ότι 137 γυναίκες σε όλο τον κόσμο δολοφονούνται από ένα μέλος της οικογένειάς τους κάθε μέρα!
Στοιχεία από το Ταμείο Πληθυσμού του ΟΗΕ για το 2000 έδειξαν ότι περισσότερες από 5.000 γυναίκες σκοτώνονται ετησίως για λόγους που σχετίζονται με την «οικογενειακή τιμή», αν και οι ειδικοί υπολόγισαν ότι ο αριθμός ήταν πολύ μεγαλύτερος ακόμη και τότε.
Ωστόσο πολλές δολοφονίες «τιμής» δεν αναφέρονται καθόλου ή καταγράφονται ως αυτοκτονίες ή ατυχήματα.
. Στο βόρειο Ιράκ στην Κουρδική περιοχή , τα νεκροταφεία για τις δολοφονημένες γυναίκες για λόγους τιμής είναι ξεχωριστά και ασήμαντα. «Σαν να μην είχαν υπάρξει ποτέ»…
• Ο αποκεφαλισμός κοριτσιού στην Ινδία τον περασμένο Μάιο και εν συνεχεία ο πατέρας μεταφέρει το κομμένο κεφάλι του παιδιού του στο αστυνομικό τμήμα, για μια υπόθεση «τιμής», προκαλεί την παγκόσμια κατακραυγή που απαιτεί από την κυβέρνηση της Ινδίας να θεσπίσει επιτέλους νόμους ωθεί τις εκκλήσεις για νόμους για «δολοφονίες τιμής». Άντρας αποκεφαλίζει έφηβη κόρη (5 Μαρτίου 2021).
• Στο Ιράν, επί μια δεκαετία κλώθουν το νομοσχέδιο για την «Προστασία της αξιοπρέπειας» και την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών.
• Στην Ιορδανία οι επιεικείς ποινές εναντίον ανδρών που κατηγορούνται για εγκλήματα τιμής συνεχίζονται... Το 2014, για παράδειγμα, ένα δικαστήριο ανακάλεσε τη θανατική ποινή ενός άνδρα που είχε καταδικαστεί για τον πυροβολισμό και τη δολοφονία της κόρης του, καταδικάζοντάς τον σε 10 χρόνια φυλάκιση αντ' αυτού. Η κόρη, η οποία ήταν στα 20 της χρόνια, είχε εγκαταλείψει το σπίτι της για αρκετές ημέρες, ενημερώθηκε το δικαστήριο και ο πατέρας της ήθελε να «καθαρίσει την τιμή της οικογένειας». Η ποινή του μειώθηκε αφού η οικογένεια συμφώνησε να αποσύρει τις κατηγορίες εναντίον του.
Σε ότι αφορά την Ιορδανία η ακτιβίστρια δημοσιογράφος Λάμα Αμπού Οντέ δίνει την δίκη της συγκλονιστική περιγραφή σ ένα πρόσφατο αφιέρωμα του Αλ Τζαζίρα για την γυναικοκτονία :
Μια ζεστή καλοκαιρινή μέρα στα τέλη Μαΐου του 1994, ταξίδεψα σ ένα ανατολικό προάστιο της πρωτεύουσας της Ιορδανίας, το Αμμάν, για να ερευνήσω την δολοφονία μιας 16χρονης μαθήτριας από τον ίδιο της τον αδελφό.
Ένα ερώτημα στριφογύριζε στο μυαλό μου, με βασάνιζε και με τρέλανε καθώς ανέβαινα τον λόφο προς τη γειτονιά. Γιατί κόπηκε η ζωή αυτού του κοριτσιού από τον αδερφό της;
Το βασανιστικό αυτό ερώτημα την απάντηση μου την έδωσε ο πρώτος γείτονας που έτυχε να συναντήσω: «Ναι, ξέρω γιατί τη σκότωσαν», απάντησε ήρεμα σαν να μιλούσε για τον καιρό: «Την βίασε ένας από τους αδελφούς της και ένας άλλος αδερφός τη δολοφόνησε για να καθαρίσει την τιμή της οικογένειάς του».
Τον ξαναρώτησα αν ήταν αλήθεια αυτό που έλεγε… "Ναι είναι αλήθεια. Γι' αυτό την σκότωσε», μου απάντησε ο άντρας, πριν με πάει στο σπίτι όπου έγινε η δολοφονία.
Την ίδια «δικαίωση» χρησιμοποίησαν και οι θείοι του κοριτσιού όταν κάθισα μαζί τους για να συζητήσουμε τη δολοφονία. Το όνομά της ήταν Kifaya («αρκετά»). «Παρέσυρε τον αδερφό της να κοιμηθεί μαζί της και έπρεπε να πεθάνει για αυτό», μου είπαν.
Αυτή η φράση ηχεί στα αυτιά μου κοντά τρεις δεκαετίες και στριφογυρίζει στο μυαλό μου. Αυτή η φράση με σημάδεψε ως ρεπόρτερ στους Jordan Times και ως ακτιβίστρια για τα θέματα γυναικοκτονίας….
Λίγους μήνες μετά το σημαδιακό αυτό ρεπορτάζ στον λόφο του Αμάν, μου ανέθεσαν να καλύψω τις δικαστικές ακροάσεις για ανθρωποκτονίες στην Ιορδανία. Και πάλι, συνάντησα δεκάδες ιστορίες γυναικών που είχαν δολοφονηθεί από τους άνδρες συγγενείς τους για λόγους που σχετίζονται με τη λεγόμενη «οικογενειακή τιμή».
Προς έκπληξή μου εκείνη την εποχή στα μέσα της δεκαετίας του ´90, η πλειοψηφία των δραστών ξέφευγε με κάτι παραπάνω από ένα χτύπημα στον καρπό. Οι ποινές τους κυμαίνονταν από τρεις μήνες έως δύο χρόνια φυλάκιση.
Αλλά στην περίπτωση της Kifaya, το δικαστήριο απέρριψε τη «δικαιολογία για βιασμό που προφέρθηκε από τον αδελφό της και του επέβαλε ποινή φυλάκισης 15 ετών για ανθρωποκτονία από αμέλεια». Ήταν μια ασυνήθιστα σκληρή ποινή για την εποχή. Αλλά αυτή η ποινή, όπως και τα περισσότερα από αυτά που σχετίζονται με εγκλήματα «τιμής», μειώθηκε αργότερα στο μισό επειδή η οικογένεια του θύματος απέσυρε τις νομικές αξιώσεις κατά του κατηγορουμένου, ο οποίος ήταν, φυσικά, και μέλος της οικογένειας.
Σταδιακά ενώ οι ποινές για γυναικοκτονία έγιναν πιο αυστηρές με τα χρόνια, ακόμα και σήμερα είναι δυνατόν στην Ιορδανία για τους κατηγορούμενους να μειώσουν τις ποινές τους στο μισό εάν η οικογένεια του θύματος αποσύρει τις κατηγορίες.
Κλειδωμένος επειδή ήταν θύμα
Στην δημοσιογραφική μου πορεία συνάντησα άλλη μια άδικη περίπτωση απειλής των γυναικών με βλάβη ή δολοφονία από τα μέλη της οικογένειάς τους. Στην Ιορδανία, δεκάδες γυναίκες βρίσκονταν στη φυλακή, χωρίς κατηγορία, για απροσδιόριστο χρονικό διάστημα σε «διοικητική κράτηση». Με άλλα λόγια, το κράτος τις έβαζε φυλακή για να μην σκοτωθούν ή για να μην πληγωθούν. Η λογική, σίγουρα, θα έπρεπε να ήταν να φυλακίσουν αυτόν που τους απείλησε. Δεν έγινε όμως αυτό.
Ανακάλυψα ότι αυτή η πρακτική γινόταν επίσης στην Υεμένη, όταν πήγα εκεί για να επισκεφτώ μια γυναικεία φυλακή στα τέλη της δεκαετίας του 1990. Ευτυχώς η Ιορδανία από το 2018 σταμάτησε αυτή την σκληρή πρακτική , δεν “κλειδώνει” πλέον τις γυναίκες επειδή κινδυνεύουν από ένα έγκλημα «τιμής» – τώρα στέλνονται σε ένα ασφαλές...
Η αναφορά και ο ακτιβισμός μου σε αυτό το θέμα ξεκίνησε με την ιστορία της Kifaya. Και η αποφασιστικότητά μου μεγάλωνε μόνο με κάθε νέα ιστορία που άκουγα. Ανέλαβα να γίνω η φωνή εκείνων των γυναικών που δεν μπόρεσαν να πουν τις δικές τους ιστορίες και να εξετάσω και να αποκαλύψω τις βαθύτερες αιτίες αυτών των τύπων δολοφονιών.
Αν μια σύζυγος παραβιάζει το καθήκον της, θα την «κατασπαράξουν τα σκυλιά»
Η βία κατά των γυναικών έχει καταγραφεί σε όλη την ιστορία. Οι περισσότεροι αρχαίοι πολιτισμοί – ανάμεσά τους ο Ασσυριακός, ο Ρωμαϊκός και ο Σουμεριακός – είχαν ποινικούς κώδικες που καταδίκαζαν «τις γυναίκες μοιχούς και τους συντρόφους τους», ενώ επέτρεπαν στους άνδρες να έχουν δημόσια ερωμένες με ελάχιστη ή καθόλου τιμωρία.
Η αείμνηστη Δρ Βίβιαν Φοξ, καθηγήτρια πανεπιστημίου των ΗΠΑ που ειδικεύτηκε στην ιστορία της οικογένειας και της γυναίκας, υποστήριξε ότι οι ιουδαιοχριστιανικές θρησκευτικές ιδέες, η ελληνική φιλοσοφία και ο νομικός κώδικας του Common Law έχουν επηρεάσει όλες τις απόψεις και τη μεταχείριση της σύγχρονης δυτικής κοινωνίας για τις γυναίκες.
Και οι τρεις παραδόσεις έχουν, σε γενικές γραμμές, υποθέσει την πατριαρχία ως φυσική – δηλαδή την ανδρική κυριαρχία που πηγάζει από την άποψη της ανδρικής ανωτερότητας.
Ως μέρος της κουλτούρας που διαιωνίζεται από αυτές τις ιδεολογίες, η βία κατά των γυναικών θεωρήθηκε ως μια φυσική έκφραση της ανδρικής κυριαρχίας. Χειροτονημένες από τους Θεούς, υποστηριζόμενες από τους ιερείς, εφαρμοσμένες από τον νόμο, οι γυναίκες έφτασαν να αποδεχτούν και να εσωτερικεύσουν ψυχολογικά τη συμμόρφωση όπως ήταν απαραίτητο. Η βία κατά των γυναικών σε όλες της τις μορφές, ευδοκιμεί σε ένα τέτοιο περιβάλλον.
Πηγή:ieidiseis.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου