Καλή η προσπάθεια αλλά δεν επιλύει ούτε στο ελάχιστο το τεράστιο πρόβλημα
της έλλειψης εργατών γης του αγροτικού κόσμου της χώρας.
Η Βουλευτής Πέλλας του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ Θεοδώρα Τζάκρη κατά την παρέμβασή της ως
εισηγήτρια του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ στην Επιτροπή Άμυνας και Εξωτερικών, κατά τη συζήτηση
του σχεδίου νόμου για την «Κύρωση Συμφωνίας μεταξύ της Κυβέρνησης της
Ελληνικής Δημοκρατίας και της Κυβέρνησης της Αραβικής Δημοκρατίας της
Αιγύπτου για την απασχόληση εποχικών εργαζομένων στον γεωργικό τομέα»,
περιέγραψε αρχικά τις δυσμενείς συνθήκες στην ελληνική γεωργία από την έλλειψη
εργατών γης και τους λόγους στους οποίους οφείλεται. Στη συνέχεια αναφέρθηκε
στη Συμφωνία, σημειώνοντας ότι τέτοιου είδους συμφωνίες είναι προς τη σωστή
κατεύθυνση, ωστόσο επισήμανε ότι η εμφανής έλλειψη διαβούλευσης με τους κατά
κύριο λόγο ενδιαφερόμενους που είναι οι Έλληνες αγρότες έχει οδηγήσει σε ένα
προβληματικό νομικό κείμενο που δεν θα επιλύσει ούτε στο ελάχιστο το τεράστιο
πρόβλημα της έλλειψης εργατών γης του αγροτικού κόσμου της χώρας.
Ειδικότερα, αναφέρθηκε στα αρνητικά σημεία αυτής της Συμφωνίας που αφορούν
σε συγκεκριμένες προβλέψεις: πρώτον στην πρόβλεψη που αφορά στην είσοδο στη
χώρα μας μόνο 5000 εργατών ένας πολύ μικρός αριθμός αφού μόνο στην Πέλλα οι
ανάγκες ανέρχονται σε περίπου 20.000 εργάτες, δεύτερον στην πρόβλεψη ότι αυτό
το εργατικό δυναμικό θα επιλέγεται από κάποια αιγυπτιακή κρατική υπηρεσία, η
οποία δεν είναι δυνατόν να γνωρίζει τις ανάγκες της ελληνικής γεωργίας και
κτηνοτροφίας και τρίτον στην πρόβλεψη ότι τα έξοδα άφιξης και αναχώρησης των
εργατών καταβάλλονται από τον εργοδότη κάτι που έρχεται σε αντίθεση με την
μέχρι σήμερα πάγια πρακτική που υπάρχει ότι ο υποψήφιος εργαζόμενος
υποδεικνύεται από συνεργάτη του εργοδότη για την καταλληλότητά του και
καλύπτει ο ίδιος τα έξοδά του.
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της παρέμβασης της κ. Τζάκρη:
«Κύριε Πρόεδρε, Καλή Χρόνια Πολλά με υγεία και χαρές σε όλες και όλους τους
συναδέλφους
Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι,
Το θέμα των εποχικών και μετακλητών εργατών γης αποτελεί τα τελευταία 3
τουλάχιστον χρόνια μείζον θέμα για τον πρωτογενή τομέα της χώρας.
Το εργατικό δυναμικό που απασχολείται στις αγροτικές εκμεταλλεύσεις (φυτικής
είτε κτηνοτροφικής κατεύθυνσης) βαίνει σταδιακά μειούμενο, με συνέπειες που
οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια στη συρρίκνωση της παραγωγής είτε γιατί η
παραγωγή παραμένει ασυγκόμιστη είτε γιατί συγκομίζεται μερικά. Η έλλειψη
εργατών γης επιφέρει σημαντικό πλήγμα στον αγροτικό κόσμο, καθώς
καθιστά ανέφικτη την εκτέλεση των αναγκαίων καθημερινών εργασιών στις
καλλιέργειες, με ανυπολόγιστο αντίκτυπο στην οικονομική επιβίωση του
πρωτογενούς τομέα και των τοπικών κοινωνιών στην περιφέρεια. Και, σύμφωνα με
τους νόμους της αγοράς, η υψηλή ζήτησή αυτού του εργατικού δυναμικού και η
μειωμένη προσφορά, έχει αυξήσει και το κόστος της απασχόλησής τους.
Η έλλειψη εργατών γης δηλαδή, κοστίζει ακριβά στην παραγωγική διαδικασία.
Τα τελευταία χρόνια πολλοί από τους [αλλοδαπούς] εργάτες γης που
απασχολούνταν στην ελληνική ύπαιθρο αναζήτησαν αλλού την τύχη τους και
έφυγαν για γειτονικές χώρες (πχ Ιταλία) αλλά και χώρες της βόρειας και κεντρικής
Ευρώπης, αφού βρήκαν εκεί απλούστερες και ταχύτερες διαδικασίες, αλλά και ένα
ευνοϊκότερο θεσμικό πλαίσιο, πληρέστερων εργασιακών δικαιωμάτων και
υψηλότερων αποδοχών.
Κατά τα 2 χρόνια της πανδημίας, παρά το γεγονός ότι υπήρξαν διατάξεις που
διευκόλυναν την είσοδο τους στη χώρα το πρόβλημα της έλλειψης τους
επιδεινώθηκε. Χαρακτηριστικά θα αναφέρω ότι μειώθηκαν σημαντικά οι εργάτες
γης που προέρχονταν από τις γειτονικές βαλκανικές χώρες και ιδιαίτερα από την
Αλβανία, από την οποία προέρχεται ως σήμερα τουλάχιστον το μεγαλύτερο ποσοστό
τους. Αυτό οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι υπάρχουν δύο διαφορετικές ομάδες
εργατών γης Αλβανικής καταγωγής που απασχολούνται στον πρωτογενή τομέα. Η
μία ομάδα επιλέγει παραδοσιακά την Ελλάδα, λόγω και των σχέσεων που έχει
«οικοδομήσει» με τους Έλληνες παραγωγούς επί σειρά ετών. Υπάρχει όμως και η
δεύτερη ομάδα, η οποία απαρτίζεται από άτομα νεότερων ηλικιών, που
πειραματίζεται και αναζητά ευκαιρίες σε άλλες χώρες. Και η κατάσταση μάλιστα θα
συνεχίζει να επιδεινώνεται στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής προοπτικής της Αλβανίας.
Αγαπητοί συνάδελφοι,
Εκλέγομαι σε μια κατ’ εξοχήν αγροτική περιοχή, την Πέλλα, και θέλω να σας
μεταφέρω τις ανησυχίες και τους προβληματισμούς του αγροτικού κόσμου σχετικά
με την κατάσταση που επικρατεί στον αγροτικό τομέα εν γένει. Όλοι οι κλάδοι της
γεωργίας κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου ότι η νέα χρονιά [το 2023 δηλαδή] θα
είναι από τις χειρότερες χρονιές, γιατί:
- δεν θα βρίσκουν εργάτες γης να εργαστούν στις αγροτικές εκμεταλλεύσεις,
αλλά και στην τυποποίηση και στη μεταποίηση των αγροτικών προϊόντων
[στα κονσερβοποιεία δηλαδή], αλλά και
- τα κοστολόγια των εργατικών θα εκτοξευτούν στα ύψη. Κοστολόγια που θα
μετακυλήσουν στην αγορά και στους καταναλωτές.
Και ερχόμαστε στη συγκεκριμένη «Συμφωνία μεταξύ της Κυβέρνησης της Ελληνικής
Δημοκρατίας και της Κυβέρνησης της Αραβικής Δημοκρατίας της Αιγύπτου για την
απασχόληση εποχικών εργαζομένων στον γεωργικό τομέα», την οποία και
καλούμαστε να κυρώσουμε.
Η Συμφωνία υπογράφηκε στο Κάϊρο, στις 22 Νοεμβρίου 2022 από τον Υφυπουργό κ.
Μιλτιάδη Βαρβιτσιώτη και τον Αιγύπτιο Βοηθό Υπουργό Εξωτερικών, κ. Ιχάμπ Νασρ
εξ ονόματος της ελληνικής και της αιγυπτιακής κυβέρνησης, αντίστοιχα. Με την υπό
κύρωση Συμφωνία καθορίζονται οι όροι εισόδου και διαμονής των πολιτών της
Αραβικής Δημοκρατίας της Αιγύπτου στην Ελλάδα, με σκοπό την απασχόλησή τους
στον γεωργικό τομέα.
Το νομικό κείμενο, απαρτίζεται από το κυρίως μέρος της Συμφωνίας όπου τίθεται το
πλαίσιο αυτής και από ένα παράρτημα στο οποίο προσδιορίζονται οι όροι και οι
προϋποθέσεις για την είσοδο και τη διαμονή στη χώρα μας Αιγυπτίων εργατών, για
εποχική απασχόληση στον γεωργικό τομέα. Σύμφωνα με τα διαλαμβανόμενα στην
ανάλυση συνεπειών της Συμφωνίας, στόχος αυτής είναι να επιτευχθεί «μια
ασφαλής, εύτακτη και νόμιμη μετανάστευση μέσα από νόμιμες οδούς ώστε να
διευκολύνονται τόσο η κινητικότητα του εργατικού δυναμικού όσο και η αξιοπρεπής
εργασία».
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
Η Αίγυπτος είναι μια εξαιρετική περίπτωση χώρας προέλευσης εργατών γης με
τελικό προορισμό την χώρας μας γιατί:
- Πρόκειται για μια γειτονική χώρα
- Έχει υπάρξει το προηγούμενο με τους Αιγύπτιους αλιεργάτες που εργάζονται
στα ελληνικά αλιευτικά σκάφη με την διαδικασία της μετάκλησης, η οποία
ισχύει και εφαρμόζεται στην χώρα μας εδώ και δεκαετίες. Δηλαδή έχει
ανοίξει ο δρόμος και μάλιστα με καλά αποτελέσματα.
- Είναι μια εξαιρετική ευκαιρία να επωφεληθούμε των καλών σχέσεων που
έχουμε με την Αίγυπτο προκειμένου να καλυφθεί η έλλειψη εργατών γης στη
χώρα μας.
Μελετώντας την εν λόγω Συμφωνία όμως, πρέπει να επισημάνω ότι περιγράφεται
μια διαδικασία που στην πράξη δε φαίνεται ότι θα βοηθήσει τους Έλληνες αγρότες.
Και εξηγούμαι:
Πρώτη φορά σε μια τέτοιου είδους Συμφωνία αναφέρεται ανώτατος αριθμός
εισερχόμενων εργατών. Συγκεκριμένα στο άρθρο 3 της Συμφωνίας ορίζεται ότι οι
εισερχόμενοι εργάτες γης από τη Αίγυπτο που θα εργαστούν στις αγροτικές
εκμεταλλεύσεις στη χώρα και θα είναι 5000. Ακόμη κι αν σημειώνεται ότι κάτι
τέτοιο θα συμβεί για το πρώτο έτος εφαρμογής της Συμφωνίας που χαρακτηρίζεται
ως πιλοτικό, δεν προβλέπεται πουθενά τι θα γίνει στη συνέχεια.
Με ποιο σκεπτικό ορίστηκε αυτός ο αριθμός, τη στιγμή μάλιστα που οι ανάγκες για
εργάτες γης είναι πολύ περισσότερες.
Γιατί έπρεπε να τεθεί αυτό το όριο των 5000 εργατών;
Και πως θα ξεπεραστεί τα επόμενα έτη;
Για παράδειγμα θα σας πω ότι μόνο στην Πέλλα οι ανάγκες για εποχιακό εργατικό
δυναμικό στον πρωτογενή τομέα ανέρχεται περίπου στους 20.000 ετησίως.
Ένα άλλο πρόβλημα που προκύπτει είναι στο άρθρο 6 του Παραρτήματος όπου
«Ορίζεται ότι οι αρμόδιες υπηρεσίες της Αραβικής Δημοκρατίας της Αιγύπτου είναι
υπεύθυνες για την επιλογή και την πρώτη είσοδο των εργαζομένων που πρόκειται
να εισέλθουν στην Ελλάδα με σκοπό την εποχική εργασία, στον αγροτικό τομέα.
Επίσης, προβλέπεται ότι οι διοικητικές αρχές της Αραβικής Δημοκρατίας της
Αιγύπτου οφείλουν να επιλέγουν τους κατάλληλους εργαζόμενους για εποχική
εργασία, εργάτες γης, και να τους υποδεικνύουν στις προξενικές αρχές»
Την εύρεση δηλαδή εργατών στην Αίγυπτο, την αναλαμβάνει η αιγυπτιακή
κυβέρνηση. Ποια αιγυπτιακή κρατική υπηρεσία θα μπορέσει να κάνει αυτή τη
δουλειά και ποια υπηρεσία θα επιλέξει το κατάλληλο εργατικό προσωπικό για τις
εργασίες που χρειάζονται οι Έλληνες αγρότες είναι ένα ερώτημα που παραμένει
αναπάντητο;
Πως είναι δυνατόν ένας κρατικός Αιγύπτιος υπάλληλος να μπορεί να αποφασίσει
για τις ανάγκες της ελληνικής γεωργίας και κτηνοτροφίας;
Δεν γίνεται οι Ελληνικές προξενικές Αρχές στην Αίγυπτο να δέχονται τις προτάσεις
των εργατών από τις Αιγυπτιακές Υπηρεσίες και να τις διαχειρίζονται,
υποδεικνύοντας στη συνέχεια σε Έλληνες εργοδότες τους ενδιαφερόμενους εργάτες
προς εργασία, διότι κάτι τέτοιο είναι παντελώς ανέφικτο.
Πρόκειται για μια διάταξη που σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να τύχει πρακτικής
εφαρμογής ούτε είναι προς όφελος των Ελλήνων αγροτών.
Όπως αναφέρουν εκπρόσωποι των Ελλήνων αγροτών, η εν λόγω διάταξη είναι σε
αντίθεση με την έως τώρα διαδικασία, σύμφωνα με την οποία μέχρι σήμερα
«απευθύνονταν άμεσα σε γραφεία ή και σε εργαζόμενους που θέλουν να έρθουν
στη χώρα μας» ενώ τώρα «θα πρέπει η διαδικασία να περάσει μέσω της
αιγυπτιακής κυβέρνησης, κάτι που καθιστά εξαιρετικά δύσκολο το όλο εγχείρημα»
Προβληματικό είναι και το άρθρο 9 του Παραρτήματος όπου αναφέρεται ότι τα
έξοδα άφιξης και αναχώρησης των εργατών καταβάλλονται από τον εργοδότη. Από
την ΕΘΕΑΣ [Εθνική Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών] υπογραμμίζεται με έμφαση ότι
κανένας αγρότης εργοδότης δεν θα καλύψει τα εν λόγω έξοδα για έναν εργάτη που
δεν τον γνωρίζει και δεν τον επέλεξε συνεργάτης της εμπιστοσύνης του. Η πάγια
πρακτική που υπάρχει είναι ότι ο υποψήφιος εργαζόμενος υποδεικνύεται από
συνεργάτη του εργοδότη για την καταλληλόλητά του και καλύπτει ο ίδιος τα έξοδά
του.
Αυτό λοιπόν που προκύπτει είναι η εμφανής έλλειψη διαβούλευσης με τους
εμπλεκόμενους [και αναφέρομαι πρωτίστως στους εκπροσώπους των αγροτών και
κτηνοτρόφων] προκειμένου να προκύψει μια Συμφωνία αμοιβαία επωφελής και για
τα δυο μέρη. Γιατί αν η συμφωνία αυτή δεν βοηθά την ελληνική γεωργία και τον
πρωτογενή τομέα εν γένει τότε για ποιο λόγο συνάπτεται αναρωτιέμαι;
Στην προκειμένη περίπτωση η διαδικασία που περιγράφεται είναι εξαιρετικά
γραφειοκρατική και αφορά μόλις σε 5000 Αιγύπτιους εργάτες, αριθμός πολύ μικρός
για να δώσει λύση στο πρόβλημα της έλλειψης των εργατικών χεριών της ελληνικής
υπαίθρου. Το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων που κατά κύριο λόγο
αφορά αυτή η Συμφωνία σχεδόν δεν υπάρχει πουθενά.
Κυρίες και κύριοι Συνάδελφοι,
Οι συνέπειες από την έλλειψη εργατών γης προκαλούν σημαντικό πλήγμα στον
αγροτικό κόσμο, καθώς παρεμποδίζεται η εκτέλεση των καθημερινών
καλλιεργητικών διαδικασιών και έχουν ανυπολόγιστο αντίκτυπο στην οικονομική
επιβίωση των αγροτών και των τοπικών κοινωνιών. Δυστυχώς όμως, παρά τις
συνεχόμενες εκκλήσεις των αγροτών για εύρεση λύσης, η κυβέρνηση μέχρι σήμερα
δεν έχει βρει την ενδεδειγμένη λύση του προβλήματος.
Προς τούτο, τέτοιου είδους Συμφωνίες είναι προς τη σωστή κατεύθυνση. Όμως για
να επιφέρουν τα επιθυμητά αποτελέσματα πρέπει να είναι απόρροια μιας
ουσιαστικής διαβούλευσης με τους ενδιαφερόμενους [κάτι που δεν προκύπτει από
τα διαλαμβανόμενα αυτής της Συμφωνίας] ώστε να εμπεριέχουν σωστές
προβλέψεις και ευέλικτες διαδικασίες προς όφελος της ελληνικής γεωργίας [στην
προκειμένη περίπτωση].
Να θυμίσω ότι κάτι ανάλογο συνέβη και με τη διακρατική συμφωνία που έγινε με το
Μπαγκλαντές που επίσης δεν έφερε κανένα αποτέλεσμα [για διαφορετικό λόγο
βέβαια] διότι πολύ απλά στο Μπαγκλαντές δεν έχουμε ούτε πρεσβεία, ούτε
προξενείο. Ποιος θα πάρει συνέντευξη από τους εργάτες για να τους δώσει βίζα
κυρίες και κύριοι συνάδελφοι;
Θα μπορούσε ο κ. Υπουργός να μας ενημερώσει για την εξέλιξη αυτής της
Συμφωνίας; Ποια τα αποτελέσματα; Πόσοι εργάτες από το Μπαγκλαντές εργάζονται
σήμερα νόμιμα στις αγροτικές και κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις;
Η έλλειψη εργατών γης είναι ένα μεγάλο πρόβλημα με πολλές και διαφορετικές
διαστάσεις ανά χρονική περίοδο και ανά περιοχή, με κοινή όμως συνισταμένη για
τους αγρότες τη δυσκολία εύρεσης επαρκούς αριθμού εργατών.
Κομβικές παράμετροι του ζητήματος παραμένουν έως και σήμερα τόσο η νόμιμη
παροχή εργασίας όσο και η νομιμοποίηση διαμονής και εργασίας τους. Αυτά τα δυο
ζητήματα δημιουργούν απίστευτες δυσκολίες σχετικά με την μετακίνηση εργατών
γης.
Επομένως πρέπει να αναζητηθούν και άλλοι τρόποι επίλυσης αυτού του
προβλήματος:
- μια δυνατότητα είναι να αξιοποιήσουμε το ελληνικό εργατικό δυναμικό, το
οποίο παίρνει ταμείο ανεργίας ή το κοινωνικό επίδομα αλληλεγγύης.
Πρόκειται για ένα σημαντικό αριθμό συμπολιτών μας οι οποίοι δεν
απασχολούνται στα χωράφια για να μην χάσουν το δικαίωμα στα πάσης
φύσεως επιδόματα.
- Μια άλλη πρόταση είναι η κινητικότητα εργατικού δυναμικού από άλλες
νέες χώρες (πχ από Ινδία, το Πακιστάν, το Βιετνάμ, Ταϊλάνδη). Όσον αφορά
αυτές τις χώρες θα πρέπει πρώτα να δημιουργηθούν αυτές οι συνθήκες
ώστε να είναι συμφέρουσα η μετακίνηση αυτού του εργατικού δυναμικού
για να εργαστεί στην Ελλάδα. Επίσης προϋποθέτει την ύπαρξη ελληνικών
προξενικών αρχών στις χώρες αυτές και επαρκή στελέχωση τους για να
μπορούν να εκδώσουν βίζες και άδειες εργασίας σε μεγάλη κλίμακα. Είναι
απαραίτητος κατά συνέπεια, ο εξορθολογισμός της στελέχωσης και της
γεωγραφικής κατανομής των αρχών του εξωτερικού του ΥΠΕΞ, για την
ενίσχυση των διμερών μας σχέσεων, την ενίσχυση της διεθνούς εικόνας της
χώρας, την εμβάθυνση της συνεργασίας, ώστε η Ελλάδα να είναι μια
ελκυστική χώρα.
- να δημιουργηθεί το πλαίσιο ώστε να δίνεται επίσημα η δυνατότητα
εργασίας των διαμενόντων μεταναστών στα διάφορα ΚΥΤ της χώρας.
Με λίγα λόγια καλή η προσπάθεια, όμως το περιεχόμενο της συμφωνίας δεν επιλύει
ούτε κατά ένα μέρος το τεράστιο πρόβλημα της έλλειψης εργατών γης του
αγροτικού κόσμου της χώρας.
Έγινε πρόχειρα, καθώς υπογράφηκε στο πλαίσιο ευρύτερης συμφωνίας με την
Αίγυπτο, χωρίς να ληφθεί υπόψιν η θέση των εκπροσώπων των αγροτών και για
αυτό το λόγο είναι προβληματική.»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου