Με αφορμή την πρόσφατη δήλωση του πρωθυπουργού ότι «προασπίζουμε τα εργασιακά δικαιώματα, αντιμετωπίζουμε αποτελεσματικά την αδήλωτη, υποδηλωμένη και απλήρωτη εργασία», αλλά και τις χθεσινές συγκεντρώσεις του ΠΑΜΕ σε πολλές μεγάλες πόλεις με βασικό αίτημα την υπογραφή Εθνικής Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας και την επαναφορά των κλαδικών συμβάσεων, το altsantiri.gr ανοίγει τον φάκελο των συλλογικών συμβάσεων και εξετάζει την εξέλιξή τους στην Ελλάδα.
Η ιστορική εξέλιξη των ΣΣΕ
«Η συλλογική οργανωμένη δύναμη των μισθωτών και τα μέσα δράσεώς τους είναι σε θέση να αντιμετωπίζουν την εργοδοτική πλευρά και να την εμποδίζουν να υπαγορεύει τους όρους εργασίας, ενδεχόμενο πολύ πιθανό στο ατομικό επίπεδο», εξηγεί ο καθηγητής Αλέξανδρος Καρακατσάνηςστο βιβλίο του «Συλλογικό Εργατικό Δίκαιο». «Στην εσωτερική ελληνική έννομη τάξη το δικαίωμα των ελεύθερων διαπραγματεύσεων έχει υψωθεί σε δικαίωμα συνταγματικής τάξεως. Δεν συνάγεται πλέον έμμεσα από το δικαίωμα του συνεταιρίζεσθαι, αναγνωρίζεται ως κοινωνικό δικαίωμα και κατοχυρώνεται στο πλαίσιο του άρθρου 23 του Συντάγματος», προσθέτει.
Οι πρώτες Εθνικές συλλογικές συμβάσεις υπογράφονται μεταξύ των κοινωνικών εταίρων το 1975. Όπως αναφέρεται σε κοινή έκδοση των ΓΣΕΕ, ΣΕΒ, ΓΣΕΒΕ και ΕΣΕΕ, «Ήδη από τη μεταπολίτευση και την κατοχύρωση του δικαιώματος των συλλογικών διαπραγματεύσεων στο Σύνταγμα του 1975, ξεκίνησε μια αργή και επίπονη διαδικασία ανάπτυξης ενός ανεξάρτητου κοινωνικού διαλόγου μεταξύ των εργοδοτικών και των συνδικαλιστικών οργανώσεων».
Από το 1975 και μετά, οι κοινωνικοί εταίροι υπογράφουν μια Εθνική Συλλογική Σύμβαση κάθε έτος, στις οποίες καθοριζόταν ο κατώτατος μισθός, το κατώτατο ημερομίσθιο και ταυτόχρονα αποτελούσε μια «κατευθυντήρια γραμμή για τις κλαδικές συλλογικές συμβάσεις εργασίας, αφού συμπύκνωνε στο εθνικό επίπεδο τις ιδιαίτερες οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες μέσα στο ευρύτερο Ευρωπαϊκό πλαίσιο».
Ωστόσο οι μνημονιακοί νόμοι που έχουν ψηφίσει οι κυβερνήσεις από το 2010, έχουν υποβαθμίσει δραματικά την ισχύ, τόσο των Εθνικών Συλλογικών Συμβάσεων, όσο και των κλαδικών συμβάσεων, αναβαθμίζοντας ουσιαστικά τις ατομικές συμβάσεις των εργαζομένων με τις επιχειρήσεις στις οποίες εργάζονται
Τα τελευταία χρόνια ακόμα και οι ελάχιστες συλλογικές συμβάσεις που υπάρχουν σε κλαδικό επίπεδο δεν εφαρμόζονται βασιζόμενες στους νόμους που δίνουν στις ατομικές συμβάσεις μεγαλύτερη ισχύ από τις συλλογικές. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του κλάδου του τουρισμού όπου, σύμφωνα με τον Ριζοσπάστη, το καλοκαίρι του 2017 «σε ένα σύνολο περίπου 10.000 ξενοδοχείων, η Σύμβαση εφαρμόζεται περίπου σε 90 επιχειρήσεις».
Δεν «ακούει» τίποτα το ΔΝΤ
Στις διαπραγματεύσεις των δανειστών με τις ελληνικές κυβερνήσεις την περίοδο της κρίσης, το ΔΝΤ έχει υπάρξει σταθερό στην «γραμμή» της περαιτέρω υποβάθμισης των εργασιακών σχέσεων στην Ελλάδα.
Σε κάθε περίπτωση, το ΔΝΤ αρνείται πεισματικά οποιαδήποτε πρόταση για επαναφορά των κλαδικών συμβάσεων, θεωρώντας ότι η «επαναφορά των συλλογικών συμβάσεων στο προηγούμενο καθεστώς» είναι ανυπόστατη.
Όμως δεν αρκείται σε αυτό. Το ΔΝΤ σταθερά διεκδικεί:
- την αύξηση του ποσοστού των ομαδικών απολύσεων,
- την κατάργηση του προεγκριτικού ρόλου του υπουργείου Εργασίαςγια το ίδιο θέμα, παρά την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου ότι «το δίκαιο της Ένωσης δεν απαγορεύει καταρχήν σε κράτος μέλος να εναντιώνεται, υπό ορισμένες περιστάσεις, σε ομαδικές απολύσεις προκειμένου να προστατεύονται οι εργαζόμενοι και η απασχόληση»,
- θεσμοθέτηση του Lock out και
- αλλαγές στον συνδικαλιστικό νόμο 1264/82.
Ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τον συνδικαλιστικό νόμο, οι εξελίξεις των επόμενων μηνών αναμένεται να είναι πολύ σημαντικές, καθώς μπαίνει πλέον στο στόχαστρο των δανειστών το δικαίωμα των εργαζομένων στην απεργία.
Τρίβουν τα χέρια τους οι εργοδότες
Χαρακτηριστική είναι η πρόσφατη έκθεση του ΣΕΒ, που αναφερόμενος στην εξέλιξη των εργασιακών σχέσεων τα τελευταία χρόνια, τόνιζε ότι «χωρίς τη μερική απασχόληση και τη μείωση του κατώτατου μισθού, καθώς και τη μεγαλύτερη ευελιξία στον καθορισμό των μισθών σε επιχειρησιακό επίπεδο, η ανεργία θα ήταν σήμερα σε ακόμη υψηλότερα επίπεδα από το υψηλό 27% του 2013, ενώ η ύφεση θα συνεχιζόταν με αμείωτους ρυθμούς».
Λίγες εβδομάδες νωρίτερα, ο ίδιος ο πρόεδρος του ΣΕΒ Θεόδωρος Φέσσας, σε ημερίδα του Συνδέσμου, ότι «η επιστροφή στο καθεστώς εργασιακών ρυθμίσεων που ίσχυε πριν την κρίση είναι μια ανιστόρητηουτοπία που δεν έχει καμία σχέση με την οικονομική πραγματικότητα της χώρας μας».
Καμία πρωτοτυπία σε ευρωπαϊκό επίπεδο
Τα όσα συμβαίνουν, πάντως, στην Ελλάδα στο θέμα των εργασιακών δεν είναι πρωτόγνωρα. Η περίπτωση της Γαλλίας είναι χαρακτηριστική σε ό,τι αφορά την απότομη ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων, κατά την τελευταία περίοδο της προεδρίας Ολάντ, η οποία προκάλεσε πρωτοφανή κύματα διαδηλώσεων και απεργιών σε όλη τη χώρα.
Αντίστοιχη κατεύθυνση ακολουθείται και άλλες ευρωπαϊκές χώρες, ακόμα και στην κραταιή οικονομία της Γερμανίας.
Αντώνης Ρηγόπουλος
Πηγές: ΣΕΒ, ΓΣΕΕ, Αλέξανδρος Καρακατσάνης – «Συλλογικό Εργατικό Δίκαιο» 1992, Ριζοσπάστης, Ναυτεμπορική, taxheaven.gr, altsantiri.gr
Αναρτήθηκε από: altsantiri.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου