Την περασμένη Τετάρτη ο πρόεδρος των ΗΠΑ JoeBiden ανακοίνωσε την παραχώρηση πυρηνοκίνητων υποβρυχίων στην Αυστραλία μαζί με τη Μ. Βρετανία προκειμένου οι τρείς χώρες να συνεργαστούν σε θέματα ασφάλειας στον Ινδικό και Ειρηνικό Ωκεανό. Φαίνεται ότι δεν είναι απλά μια προσπάθεια εκτόνωσης της κριτικής για την αποτυχία στο Αφγανιστάν αλλά είναι συνέχεια της αμερικανικής πολιτικής επι Τράμπ για στροφή της εξωτερικής πολιτικής στην αντιμετώπιση της Κίνας. Ίσως με πιο ξεκάθαρες γραμμές.
Οι τρείς αγγλόφωνες χώρες θα καθορίσουν επιπλέον συνεργασίες τους επόμενους μήνες στην κυβερνοασφάλεια, υψηλές τεχνολογίες και αμυντικά θέματα.
Η νέα συνεργασία ονομάσθηκε AUKUS από τα αρχικά Australia-United Kingdom-United States. Οι συνεργασίες αυτές έχουν τη ρίζα τους στον Β’Π.Π. και στη συμφωνία για ανταλλαγή πληροφοριών του 1945.
Να θυμίσουμε ότι η Αυστραλία ήταν από τις λίγες χώρες που πολέμησε μαζί με τους Αμερικανούς στο Βιετνάμ. Τους προηγούμενους μήνες ανακοινώθηκε μια άλλη συνεργασία ανταλλαγής πληροφοριών πάλι στην ίδια περιοχή μεταξύ ΗΠΑ-Μ. Βρετανίας-Καναδά-Αυστραλίας-Ν. Ζηλανδίας (fiveeyes). Στη τωρινή περίπτωση, η Ν. Ζηλανδία φέρεται δυσαρεστημένη και ανακοίνωσε ότι δεν θα δεχτεί πυρηνοκίνητα υποβρύχια στα ύδατα της αλλά καλωσόρισε την παρουσία των ΗΠΑ και της Βρετανίας στην περιοχή. Προφανώς θέλει και το εμπόριο με την Κίνα και την ασφάλειά της.
Είναι προφανές ότι η συμφωνία αυτή αλλά και οι άλλες που θα συμφωνηθούν στοχεύουν στον περιορισμό των δραστηριοτήτων, την περίσφιγξη της Κίνας και την ανάσχεση στην απότομη αμυντική και τεχνολογική της ανέλιξη. Την επόμενη εβδομάδα ο Biden θα φιλοξενήσει μια συνάντηση ηγετών της Ιαπωνίας, Αυστραλίας και Ινδίας (συμφωνία QUAD). Η αντιπρόεδρος Kamila Harris επισκέφθηκε τον προηγούμενο μήνα την Σιγκαπούρη και το Βιετνάμ.
Στην Μ. Βρετανία ο πρωθυπουργός Boris Johnson μετά την κρίση της πανδημίας και έχοντας σε εξέλιξη τα προβλήματα από το Brexit, δεμένος πια στο αμερικανικό άρμα και απαλλαγμένος από τις ευρωπαϊκές δεσμεύσεις, επιζητά να αποκτήσει παγκόσμιο ρόλο (Global Britain).
Ο Αυστραλός πρωθυπουργός Scott Morrison, προσπαθεί να βάλει τη χώρα του στο clubτων προηγμένων τεχνολογικά αγγλόφωνων χωρών και να την διασφαλίσει από μελλοντικές απειλές στην περιοχή.
Μπαίνει βέβαια στην αιχμή του δόρατος και ίσως του πρόθυμου συνεργάτη της πρώτης γραμμής, με ότι κινδύνους αυτό εμπεριέχει. Τα υποβρύχια θα δοθούν σε χρόνο ρεκόρ 18 μηνών και δεν θα έχουν πυρηνικά όπλα.
Η ακύρωση της αυστραλιανής παραγγελίας 12 συμβατικών γαλλικών υποβρυχίων έναντι 40 δις ευρώ, πέραν των προβλημάτων στη γαλλική ναυπηγική βιομηχανία, δείχνει τη σημασία που δίνουν οι νέοι συσχετισμοί στην Ευρώπη και την δυναμική της.
Η Κίνα τα τελευταία χρόνια
Θυμάμαι το 1997 όταν υπηρετούσα στο ΝΑΤΟ στις πληροφορίες (Intelligence),η εκτίμηση ήταν ότι η Κίνα τα επόμενα δεκαπέντε (15) χρόνια θα έδινε βάρος στην οικονομική της ανάπτυξη και μετά θα ασχολείτο με την στρατιωτική. Κάπως έτσι έγινε. Τώρα πιά εκτός από τις χερσαίες στρατιωτικές δυνάμεις κατασκευάζει αεροσκάφη και αεροπλανοφόρα και επεκτείνεται στον παράπλευρο χώρο της. Δεν φοβίζει μόνο την Ταιβάν απειλώντας την με βίαιη ενσωμάτωση αλλά κινείται και στα νησιά της Νότιας Κινεζικής Θάλασσας. Είναι ίδια με την τακτική των ‘’ιπτάμενων χηνών’’ που εφάρμοσαν οι Ιάπωνες στον Β΄Π.Π. στην περιοχή.
Η Κίνα σύμφωνα με τις εκτιμήσεις το 2027 θα υπερκεράσει την οικονομική ισχύ των ΗΠΑ. Όχι όμως τη στρατιωτική. Οι περισσότερες εξαγωγές πρώτων υλών κατευθύνονται στην Κίνα και οι εξαγωγές έτοιμων προϊόντων θα γίνονται από την Κίνα προς τη Δύση μέσω των ‘’δρόμων του μεταξιού’’ (του χερσαίου Silk Road Economic Belt και του Maritime Economic Belt). Ο ναυτικός υπάρχει, ο χερσαίος είναι επιδίωξη. Οι δρόμοι χρειάζονται ασφάλεια και έλεγχο. Αυτό επιδιώκει η Κίνα και αυτό προσπαθεί να της ανακόψει η Δύση. Για παράδειγμα, από τα στενά της Μάλαγας στη Μαλαισία περνάει το 69% του πετρελαίου που πηγαίνει στην Κίνα, το 28% των μεταλλευμάτων σιδήρου και το 21% του χαλκού. Είναι αναμενόμενο ότι το Πεκίνο θα θελήσει να ελέγξει κάποια στιγμή τα στενά είτε στρατιωτικά είτε μέσω των κυβερνήσεων της περιοχής είτε μέσω οικονομικής πίεσης. Η Κίνα έχει ανάγκη όλο και πιο πολύ το πετρέλαιο και στηρίζεται στις εισαγωγές από τις χώρες του Κόλπου και το Ιράν. Πετρέλαιο όμως υπάρχει στη γειτονιά της στη Νότια Κινεζική Θάλασσα, στα Spratly Islands. Αυτά είναι μικρονήσια, νησίδες, βραχονησίδες και ύφαλοι που διεκδικούνται από όλες τις γειτονικές χώρες (Κίνα, Ταϊβάν, Φιλιππίνες, Βιετνάμ, Μπρουνέϊ, Μαλαισία). Έχουν πετρέλαιο και φυσικό αέριο που εκτιμάται σε 17,7 δις τόνους και θεωρείται το τέταρτο απόθεμα στον κόσμο. Από το 1992 έχει υπογραφεί συμφωνία της Κίνας και του Βιετνάμ με αμερικανικές εταιρείες για εξόρυξη αλλά προέκυψαν συγκρούσεις μεταξύ Κινέζων και Βιετναμέζων. Από την Νότια Κινεζική Θάλασσα περνάει τριπλάσιος αριθμός τάνκερ από τη διώρυγα του Σουέζ και το 25% του πετρελαίου που μεταφέρεται παγκόσμια. Οι Κινέζοι άρχισαν να στρατιωτικοποιούν μερικά από τα νησιά και να κατασκευάζουν αεροδιαδρόμους.
Η στάση της Ιαπωνίας και της Ταϊβάν
Την Τετάρτη ο Ιάπωνας υπουργός άμυνας δήλωσε ότι τα νησιά Senkaku που βρίσκονται κοντά στην Ταϊβάν(η Κίνα τα ονομάζει Diaoyu) είναι ιαπωνικά. Τα νησιά βρίσκονται 1.200 μίλια νότια του Τόκιο αλλά 400 μίλια από την Σανγκάη. Το 2012 προέκυψε κρίση για τα νησιά και έγιναν καταστροφές σε ιαπωνικές εταιρείες στην Κίνα. Πλοία της κινεζικής ακτοφυλακής πλησιάζουν συχνά τα 12 μίλια από τις ιαπωνικές ακτές. Τον Ιούνιο 24 κινεζικά αεροσκάφη πλησίασαν τις ακτές της Ταϊβάν. Η Ιαπωνία θεωρεί την ασφάλεια στον περίγυρο της Ταϊβάν σημαντική για τη δική της ασφάλεια. Το 90% του πετρελαίου που χρησιμοποιεί η Ιαπωνία μεταφέρεται διαμέσου της περιοχής της Ταϊβάν. Και το Τόκυο είναι στενός σύμμαχος των ΗΠΑ. Και οι δυο χώρες ενισχύουν συνεχώς το οπλοστάσιό τους με σύγχρονα αμερικανικά συστήματα.
Οι παγκόσμιες επιπτώσεις
Είναι ένα ερώτημα αν μπορεί να αναχαιτισθεί η ανοδική πορεία μιας δύναμης όπως η Κίνα, με 7% ανάπτυξη και της οποίας τα προϊόντα έχει ανάγκη όλος ο αναπτυγμένος κόσμος. Μια Κίνα που μονοπωλεί πλέον τις σπάνιες γαίες που χρησιμοποιούνται στους ημιαγωγούς των ηλεκτρονικών συσκευών παγκόσμια και τις οποίες παίρνει από το υπέδαφός της αλλά και από την Αφρική και τώρα από το Αφγανιστάν. Μια χώρα που αναπόφευκτα θα έρχεται όλο και πιο κοντά με την Ρωσία και την τεχνολογία της.
Τα πυρηνικά υποβρύχια και οι στόλοι των δυτικών χωρών μπορούν να εμποδίσουν την επέκταση της κινεζικής στρατιωτικής επιρροής αλλά με τι οικονομικό αντίτιμο;
Πόσο αυτάρκης είναι η αμερικανική οικονομία; Πόση αυτάρκεια μπορεί να έχει η ευρωπαϊκή αγορά; Μήπως ενταθεί σε μη ελεγχόμενο βαθμό η υπάρχουσα οικονομική κρίση; Μήπως η παγκοσμιοποίηση πνέει τα λοίσθια; Μήπως πάμε σε πολιτικές απομόνωσης; Μήπως όταν τσακώνονται οι ελέφαντες την πληρώσουν τα βατράχια (οι μικρές χώρες); Μήπως γυρίζουμε σε εποχές ψυχρού πολέμου;
Αναλύει ο Νίκος Τόσκας για το iEidiseis.gr. Ο Ν. Τόσκας είναι πρώην υπουργός και υποστράτηγος ε.α.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου