Οσο η πανδημία μαίνεται και όσο ο κορονοϊός επηρεάζει τις ζωές όλων, τα διαγνωστικά τεστ θα εξακολουθούν να είναι απολύτως απαραίτητα. Κι όμως, η Ελλάδα είναι η χώρα με το σκληρότερο χρονικά λοκντάουν, με υψηλούς δείκτες θετικότητας στο τρίτο κύμα, με χαμηλή αναλογία πραγματικών ΜΕΘ ανά κάτοικο και κυρίως με ανεπαρκή διαγνωστική παρακολούθηση. Κι όμως, εξακολουθούμε να κάνουμε πολύ λιγότερα ημερήσια τεστ Covid-19 ανά κάτοικο από πλήθος ευρωπαϊκών χωρών.
H Kύπρος, π.χ., κάνει ημερησίως 49,3 τεστ/1.000 κατοίκους, η Μ. Βρετανία 18,56 και η Ελλάδα μόλις 4,16. Εκτός από τη δεδομένη έλλειψη του κατάλληλου υγειονομικού προσωπικού, καθοριστικό ρόλο στη διαφαινόμενη ανεπάρκεια παίζουν και οι προμήθειες των τεστ.
Οι τρεις τελευταίοι κρατικοί διαγωνισμοί αξίας εκατομμυρίων ευρώ για τα rapid τεστ, όμως, ήταν ένα παιχνίδι με σημαδεμένη τράπουλα, με την εμπλοκή της κυβέρνησης, του Ινστιτούτου Φαρμακευτικής Ερευνας και Τεχνολογίας (ΙΦΕΤ) και συγκεκριμένων εταιρειών. Το υπουργείο Υγείας αναγκάστηκε να εκδώσει δύο ΦΕΚ για τα τεχνικά χαρακτηριστικά των διαγνωστικών ελέγχων, φωτογραφίζοντας συγκεκριμένη εταιρεία με έδρα στην Κύπρο και διασυνδέσεις με οφσόρ, η οποία είχε κερδίσει και τους πρώτους δύο διαγωνισμούς, την εταιρεία For Health («Στήνουν rapid μονοπώλια για προμήθειες 19 εκατ. ευρώ», «Εφ.Συν.», 20.2.2021).
Ωστόσο, στον τρίτο διαγωνισμό το παιχνίδι «στράβωσε» και οι συμμαχίες έσπασαν. Η έρευνα της «Εφ.Συν.» αποκαλύπτει τι κρύβεται πίσω από το θρίλερ με τον τελευταίο χρυσοφόρο διαγωνισμό για τα rapid τεστ, που έχει κολλήσει δημιουργώντας προβλήματα στην επιδημιολογική επιτήρηση, αλλά και πώς χάλασε στο παρά πέντε το «μαγείρεμα» για τους εκλεκτούς της κυβέρνησης. Γιατί απασχόλησε ετεροχρονισμένα τα μέσα ενημέρωσης η υπερτιμολογημένη ανάθεση της Περιφέρειας Αττικής σε εταιρεία συμφερόντων του επιχειρηματία Καρυπίδη, γιατί αγάπησε ξαφνικά ο ΣΚΑΪ τους 34 βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ που ανέδειξαν τις παρατυπίες Πατούλη στις προμήθειες των τεστ, αλλά και γιατί η αξιωματική αντιπολίτευση στο συγκεκριμένο θέμα μάλλον χάνει το δάσος μπροστά στο δέντρο.
Τραστ
Ας πάρουμε την υπόθεση από την αρχή. Το παιχνίδι με τους διαγωνισμούς και τις προμήθειες του Δημοσίου ως προς τα ιατροφαρμακευτικά προϊόντα και τις διαγνωστικές εξετάσεις δεν είναι καινούργιο. Και δεν συμβαίνει μόνο στην Ελλάδα. Εδώ και χρόνια, για παράδειγμα, στον χώρο των διαγνωστικών εξετάσεων, πολυεθνικές εταιρείες-κολοσσοί όπως οι Abbott, Roche και Siemens (που φέρεται να ανταγωνίζονται τώρα και για τις προμήθειες των rapid τεστ) έχουν «μοιρασμένα» τα εργαστήρια στα νοσοκομεία της χώρας.
Αυτό που συνήθως συμβαίνει είναι πως, π.χ., στο ίδιο νοσοκομείο, στο ίδιο εργαστήριο, παραμένει ο ίδιος προμηθευτής για δεκαετίες. «Αυτές είναι άτυπες συμφωνίες μεταξύ των πολυεθνικών και δεν “αγγίζει” η μία εταιρεία τον πελάτη της άλλης. Οπότε έτσι μοσχοπουλούν ως προς τις τιμές και δεν υπάρχει ο αναμενόμενος ανταγωνισμός», μας εξηγεί υψηλόβαθμο στέλεχος σε εταιρεία του χώρου.
Το αρχικό ντιλ
Στην περίπτωση των rapid τεστ για τον κορονοϊό, η άτυπη συμφωνία φέρεται ότι υπήρξε αρχικά μεταξύ δύο πολυεθνικών, της Roche και της Abbott. Τα δύο φωτογραφικά ΦΕΚ του υπουργείου Υγείας για τους διαγωνισμούς απέκλειαν σχεδόν όλες τις άλλες ανταγωνίστριες εταιρείες μέσα από τις τεχνικές προδιαγραφές των προϊόντων. Στις πρώτες δύο διακηρύξεις αναφερόταν πως τα τεστ αντιγόνου οφείλουν να είναι καταγεγραμμένα στη λίστα του ΠΟΥ (Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας). Αυτή η προδιαγραφή δεν είχε καμία τεχνική και επιστημονική τεκμηρίωση, όπως αποδεικνύεται από το γεγονός ότι πλήθος άλλων εταιρειών έχουν ευρωπαϊκά πιστοποιητικά και κυκλοφορούν στις χώρες της Ε.Ε.
Η λίστα του ΠΟΥ είχε μόνο δύο προϊόντα: το Abbott Panbio, που στην Ελλάδα το διαθέτει η εταιρεία For Health, και το SD Biosensor, που παγκοσμίως το διαθέτει η πολυεθνική Roche. Μπορεί η συμφωνία να ήταν μεταξύ δύο πολυεθνικών, όμως, όπως αποκαλύψαμε στις 21.11.2020 («Rapid test Covid: ασύλληπτα κέρδη, αδιαφανείς διαγωνισμοί, οφσόρ ανάδοχοι», «Εφ.Συν.»), τους πρώτους διαγωνισμούς δεν τους κέρδισε η πολυεθνική Abbott, ούτε καν η θυγατρική της στη χώρα μας, αλλά η ελληνική εταιρεία For Health. Τα συμφέροντα της For Health Α.Ε. φέρεται να προωθήθηκαν με την υποστήριξη ενός υψηλόβαθμου στελέχους της ελληνικής Abbott, που συνδέεται με οικογενειακές σχέσεις με τον νόμιμο εκπρόσωπο της αναδόχου εταιρείας.
Ο τρόπος με τον οποίο ήταν γραμμένο το ΦΕΚ του υπουργού Υγείας Β. Κικίλια του Νοεμβρίου 2020 αποτελούσε οδηγό και για το ποιος θα πάρει και τον παράλληλο διαγωνισμό της Περιφέρειας Αττικής για τα rapid τεστ. Εκείνη ακόμα την περίοδο οι σχέσεις του περιφερειάρχη με τους υπευθύνους της For Health ήταν εξαιρετικές. Ομως, οι καλές δουλειές με τον ΙΦΕΤ άνοιξαν σε υψηλόβαθμο στέλεχος της Abbott (και φιλικά διακείμενο στην For Health) την πόρτα του Μαξίμου για περαιτέρω συζητήσεις και διαπραγματεύσεις.
Ο Γιώργος Πατούλης υποσκελίστηκε και ως αντίδραση αποφάσισε, όπως αποδείχτηκε, να δώσει τον διαγωνισμό στην εταιρεία συμφερόντων του επιχειρηματία και ιδιοκτήτη της ΠΑΕ Αρης Θόδωρου Καρυπίδη. Και οι τρεις προσφορές που κατατέθηκαν στον διαγωνισμό της Περιφέρειας Αττικής από φαινομενικά τρεις διαφορετικές εταιρείες προσέφεραν το ίδιο κινεζικό προϊόν! Αν δεν χαλούσαν οι σχέσεις και η Περιφέρεια προχωρούσε κανονικά σε διαγωνιστική διαδικασία, η For Health νομοτελειακά θα ήταν η ανόδοχος με ανοιχτή διακήρυξη λόγω των φωτογραφικών προδιαγραφών που είχε θέσει το ΦΕΚ.
Οταν ο ΣΚΑΪ αγάπησε τον ΣΥΡΙΖΑ
Σύμφωνα με πληροφορίες της «Εφ.Συν.», η στάση του περιφερειάρχη Αττικής, ο οποίος δεν κρύβει τις μελλοντικές πολιτικές του φιλοδοξίες, ενόχλησε το Μαξίμου, που αποφάσισε να τον αφήσει έκθετο. Αποτέλεσμα ήταν να βρεθεί στο επίκεντρο και ο προμηθευτής-επιχειρηματίας Θ. Καρυπίδης, ο οποίος μεταξύ άλλων διατηρεί καλές σχέσεις με τον Βαγγέλη Μαρινάκη.
Σε αυτό το πλαίσιο, η υπερτιμολογημένη ανάθεση της Περιφέρειας Αττικής στην εταιρεία AMANI SWISS συμφερόντων Θ. Καρυπίδη για την προμήθεια 107.066 rapid tests απασχόλησε ετεροχρονισμένα τα δελτία ειδήσεων του Open (Σαββίδης - ΠΑΟΚ) και του ΣΚΑΪ (Αλαφούζος - Παναθηναϊκός), τα οποία ανέσυραν μετά από βδομάδες σχετική κοινοβουλευτική ερώτηση 34 βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ με τις καταγγελίες για υπερκοστολόγηση των τεστ.
Ομως η δημόσια συζήτηση για τα ακριβά τεστ της Περιφέρειας, αν και βάσιμη, είναι μάλλον αποπροσανατολιστική, καθώς η συγκεκριμένη προμήθεια μοιάζει με ψιλικατζίδικο μπροστά στις ποσότητες και στα ποσά που διακινούνται στους διαγωνισμούς του ΙΦΕΤ, εκεί δηλαδή που το περιθώριο κέρδους είναι πάνω από 10 φόρες μεγαλύτερο. Σημειώνεται πως για μια προμήθεια 5 εκατ. τεστ, με μια μέση τιμή κοντά στα 4 ευρώ ανά τεστ, τα εκτιμώμενα κέρδη ανέρχονται σε 7,5-10 εκατ. ευρώ. Και αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι εταιρείες του χώρου «σφάζονται» το τελευταίο διάστημα με συνεχείς ενστάσεις και προσφυγές.
Οι μεθοδεύσεις στο παρασκήνιο
Στον τελευταίο fast track διαγωνισμό του ΙΦΕΤ, ο οποίος όπως είπαμε είχε σχεδόν φωτογραφικούς όρους, μειοδότησε -προς έκπληξη των περισσοτέρων- η εταιρεία ΒΑΡΕΛΑΣ, σπάζοντας το άτυπο μονοπώλιο της For Health, δίνοντας τιμή 3,8 ευρώ το τεμάχιο. Η ανάδοχος εταιρεία ΒΑΡΕΛΑΣ (θυγατρική της φαρμακοβιομηχανίας Galenica), η οποία ειδικεύεται στα αντιδραστήρια για εργαστηριακή διάγνωση και βιοϊατρική έρευνα, είναι μία από τις 3-4 που κυριαρχούσαν στον χώρο των μοριακών εξετάσεων και πριν από την εποχή του κορονοϊού.
Πώς κατάφερε όμως το προϊόν της εταιρείας να γίνει αποδεκτό στον συγκεκριμένο διαγωνισμό και να αφήσει δυσαρεστημένες τις εταιρείες Roche και Αbbott, την αγαπημένη της κυβέρνησης For Health, αλλά και τη Siemens Healthcare που είχε πάντως προσφύγει δικαστικά κατηγορώντας τον ΙΦΕΤ για μη νόμιμο διαγωνισμό; Η απάντηση βρίσκεται στην περίφημη Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών.
Τα μέλη της Επιτροπής την τελευταία μέρα του διαγωνισμού αιφνιδίασαν σχεδόν τους πάντες (και σίγουρα το υπουργείο Υγείας) εισηγούμενα την τροποποίηση της δεύτερης φωτογραφικής προδιαγραφής, αυτής που κρατούσε εκτός του παιχνιδιού μέχρι τότε τις εταιρείες Roche και ΒΑΡΕΛΑΣ. Η τελευταία έκανε την καλύτερη προσφορά και κέρδισε. Η εξέλιξη αιφνιδίασε το υπουργείο Υγείας, καθώς οι τεχνικές προδιαγραφές είχαν αποφασιστεί μόλις 4-5 μέρες πριν από τη δημοσίευση του διαγωνισμού.
Για τις αρχικές προδιαγραφές δεν είχαν όμως αποφασίσει τα μέλη της Επιτροπής Εμβολιασμών, αλλά τα μέλη του ΚΕΣΥΠΕ (Κεντρικό Συμβούλιο Υγειονομικών Περιφερειών). Οπως αποκαλύπτεται και από τα πρακτικά της συνεδρίασης του ΚΕΣΥΠΕ (27.1.2021), τα μόνα μέλη που συνεδρίασαν και αποφάσισαν τις προδιαγραφές ήταν ο υπουργός Υγείας μαζί με τον γενικό γραμματέα του υπουργείου και τους 7 διοικητές των ΥΠΕ. Με άλλα λόγια, ο υπουργός μαζί με 8 άτομα που διόρισε ο ίδιος, χωρίς τη συμμετοχή επιστημονικού προσωπικού ή έστω κάποιου λοιμωξιολόγου.
Αφού ανακηρύχθηκε ο ανάδοχος, η εταιρεία Roche (εκτός από τη Siemens που είχε ήδη προσφύγει) κατέθεσε δικαστική προσφυγή προς την Αρχή Εξέτασης Προδικαστικών Προσφυγών (ΑΕΠΠ) εναντίον της Αναθέτουσας Αρχής (ΙΦΕΤ) και της εταιρείας Βαρελάς Α.Ε., ζητώντας την αναστολή όλων των αποφάσεων (και της σύναψης κάποιας σύμβασης) καθώς και να ληφθούν ασφαλιστικά μέτρα.
Αξιοσημείωτο είναι πως η Roche δεν υπέβαλε σχετική διευκρινιστική ερώτηση στον ΙΦΕΤ πριν από τον συγκεκριμένο διαγωνισμό (ούτε στους προηγούμενους δύο το είχε κάνει), ενώ δεν προέβη ούτε σε προδικαστική προσφυγή, όπως έπραξε η Siemens. Μέχρι την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές, δεν υπήρχε απόφαση της Αρχής Εξέτασης Προδικαστικών Προσφυγών.
Αν τελικά απορριφθεί η προσφυγή, η Roche διατηρεί το δικαίωμα να στείλει την υπόθεση σε Εφετείο, κάτι που σίγουρα θα προκαλέσει καθυστέρηση αρκετών μηνών. Ομως ο χρόνος τρέχει εις βάρος μας, το τρίτο κύμα της πανδημίας σαρώνει τη χώρα και τα τεστ είναι αναγκαία περισσότερο από ποτέ καθώς η ανοσία του πληθυσμού αργεί.
Στο παρά πέντε «τρέχει» για 3 εκατ. τεστ ο ΕΟΔΥ
Με την πανδημία να καλπάζει και με ορατό το ενδεχόμενο να υπάρξει έλλειμμα σε τεστ, χαρακτήρα κατεπείγοντος λαμβάνει ο διαγωνισμός που προκήρυξε στις αρχές Μαρτίου ο ΕΟΔΥ για προμήθεια 3 εκατ. rapid τεστ αντιγόνου. Η εκτιμώμενη συνολική δαπάνη είναι ύψους 15 εκατ. ευρώ και οι ενδιαφερόμενες εταιρείες είχαν διορία μέχρι τις 16 Μαρτίου για να καταθέσουν τους φακέλους συμμετοχής τους.
Στον διαγωνισμό του ΕΟΔΥ, στον οποίο έλαβαν μέρος 12 εταιρείες, έχει ήδη γίνει προδικαστική προσφυγή εναντίον των φωτογραφικών προδιαγραφών από την εταιρεία Πήγασος και έχει υποβληθεί σχετικό αίτημα αναστολής της διαδικασίας. Ομως, η αρμόδια ΑΕΠΠ, σύμφωνα με πληροφορίες της «Εφ.Συν.», ύστερα και από παρέμβαση αφ' υψηλού, δεν έχει προβεί σε κάποια ενέργεια και έχει αφήσει τον διαγωνισμό να εξελιχθεί λόγω εξάντλησης των αποθεμάτων. Σήμερα αναμένεται να ολοκληρωθεί η σχετική αξιολόγηση.
Ενώ τα αποθέματα της χώρας (για τα rapid, όχι για τα μοριακά) φτάνουν οριακά για τις επόμενες 12-15 μέρες και ενώ επίκειται το σταδιακό άνοιγμα της αγοράς, ο κίνδυνος είναι να σημειωθούν σημαντικές καθυστερήσεις λόγω νέων ενστάσεων στον διαγωνισμό.
Πηγή: efsyn.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου