- Το 1/4 της γης κινείται σε τροχιά δημοκρατικών υποχωρήσεων. Στο χειρότερο σημείο της Πενηντακονταετίας.
- Τριπλάσιος ο αριθμός των χωρών που κινούνται σε αυταρχική κατεύθυνση.
- Η Δημοκρατία και τα Ανθρώπινα Δικαιώματα έχουν υποχωρήσει σε 80 χώρες την περίοδο της πανδημίας.
- 2 δις του παγκόσμιου πληθυσμού κυβερνώνται από λαϊκιστές ηγέτες.
- Στα 3/4 των χωρών γίνονται διαδηλώσεις τον περίοδο της πανδημίας.
- Αρνητική πρόβλεψη: Η δημοκρατική οπισθοδρόμηση δενέχει κορυφωθεί ακόμη.
«Πανδημία» και «Δημοκρατία», δυο ασυμβίβαστοι ορισμοί! Ιστορικά οι πανδημίες περιορίζουν τις ελευθερίες των ανθρώπων και η Δημοκρατία μπαίνει στην ΜΕΘ και σε ορισμένες περιπτώσεις διασωληνώνεται…
Το ίδιο συμβαίνει και στην παρούσα περίοδο. Το βιώνουν οι άνθρωποι στην καθημερινή τους ζωή. Ασυνήθιστες καταστάσεις. Εγκλεισμός στο σπίτι, εργασία εξ αποστάσεως, ηλεκτρονικό μαρκάρισμα και ταυτοποίηση παντού. Ένας ηλεκτρονικός χωροφύλακας μέσω του “έξυπνου” κινητού τηλεφώνου σου καταγράφει με απόλυτη ακρίβεια το κάθε σου βήμα, την κάθε σου ανάσα. Τα προσωπικά δεδομένα του καθενός καταστρατηγούνται!
Γενικώς μια αναμπουμπούλα! Και όπως λέει ο Λαός: «Ο λύκος στην αναμπουμπούλα χαίρεται»! Και ο “λύκος”, στην προκειμένη περίπτωση, είναι οι ισχυροί της γης και οι πολιτικοί πάτρωνες τους. Με τον μπαμπούλα του ιού αυξάνεται αλματωδώς ο κυβερνητικός αυταρχισμός και η αυθαιρεσία καταλύοντας θεμελιώδη δημοκρατικά δικαιώματα.
Στις αρχές, της
τελευταίας δεκαετίας του 20ου αιώνα, με την κατάρρευση του υπαρκτού
σοσιαλισμού, την διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης και του Συμφώνου της
Βαρσοβίας, οι αναλυτές της Δύσης προεξοφλούσαν την δημιουργία μιας νέας
γενιάς δημοκρατικής διεύρυνσης σε όλο τον κόσμο. Ωστόσο, τρεις δεκαετίες
μετά, διαψεύδονται οικτρά καθώς
υπάρχουν ανησυχητικές ενδείξεις
ότι μεγάλο μέρος του κόσμου κινείται προς αυταρχικά ή μη δημοκρατικά
πολιτικά μοντέλα. Φυσικά και η πανδημία δεν είναι η βασική αιτία αλλά η
κορυφή του παγόβουνου.
Η ετήσια έκθεση του Διεθνούς Ινστιτούτου για τη Δημοκρατία που εδρεύει στη Στοκχόλμη κρούει τον κώδωνα του κινδύνου. Οι ΗΠΑ, για πρώτη φορά στην ιστορία τους, ανήκουν σε μια λίστα με «Δημοκρατίες που υποχωρούν».
Ο λόγος της υποβάθμισης είναι η καταστροφική στάση του Ντόναλντ Τραμπ που αμφισβήτησε τη νομιμότητα των εκλογών του 2020 με τρόπο που -σύμφωνα με το ινστιτούτο- υπονόμευσε τη θεμελιώδη εμπιστοσύνη στην εκλογική διαδικασία, με αποκορύφωμα την εξέγερση της 6ης Ιανουαρίου στο Καπιτώλιο των ΗΠΑ.
Η ίδια μελέτη διαπιστώνει ότι περισσότερο από το 1/4 της γης κινείται σε τροχιά δημοκρατικών υποχωρήσεων. Τα έθνη το ένα μετά το άλλο βλέπουν σταδιακή πτώση της ποιότητας της Δημοκρατίας τους.
Σύμφωνα με την μελέτη: «Ο κόσμος γίνεται πιο αυταρχικός καθώς τα μη δημοκρατικά καθεστώτα γίνονται ακόμη πιο βάναυσα στην καταστολή τους και πολλές δημοκρατικές κυβερνήσεις υιοθετούν τακτικές περιορισμού της ελευθερίας του λόγου και αποδυνάμωσης του Κράτους Δικαίου. Αυτό επιδεινώνεται λόγω των περιορισμών της πανδημίας με κίνδυνο να παγιωθεί ως “νέα κανονικότητα”».
Η έρευνα της Στοκχόλμης διαπιστώνει ότι ο αριθμός των χωρών που κινούνται προς αυταρχική κατεύθυνση είναι τριπλάσιος από εκείνες τις χώρες που συνεχίζουν να κινούνται σε δημοκρατική κατεύθυνση.
Για το Ινστιτούτο Δημοκρατίας η ανησυχία μεγιστοποιείται καθώς η έξαρση του αυταρχισμού και η υποχώρηση των δημοκρατικών διαδικασιών και αξιών δεν έχει προηγούμενο στα 50 χρόνια που παρακολουθεί τους δείκτες σε περίπου 160 χώρες.
Το ινστιτούτο για την Δημοκρατία δεν είναι ο μόνος φορέας που προβάλλει τέτοιους ισχυρισμούς. Μια αντίστοιχη μελέτη της δεξαμενής σκέψης Freedom House με έδρα την Ουάσιγκτον που έγινε τον Οκτώβριο του 2020 , διαπίστωσε ότι η Δημοκρατία και τα Ανθρώπινα Δικαιώματα είχαν υποχωρήσει σε 80 χώρες από τον Μάρτιο του 2020 όπου ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας κήρυξε το ξέσπασμα της πανδημία COVID-19 .
Ανάλογα αποτελέσματα έδωσε και άλλη ακαδημαϊκή έρευνα που έγινε από το διεθνές δίκτυο ακαδημαϊκών που συντάσσει τη Βάση Δεδομένων για τον “Παγκόσμιο Λαϊκισμό”. Αυτή η έρευνα έδειξε ότι το 2020 περίπου 2 δισεκατομμύρια του παγκόσμιου πληθυσμού κυβερνιέται από λαϊκιστές ηγέτες, οι οποίοι τείνουν να βρίσκονται στην πρωτοπορία της τάσης προς τη δημοκρατική οπισθοδρόμηση, κερδίζοντας την εξουσία μέσω τακτικών εκστρατείας, όπως η επίθεση σε πολυεθνικούς οργανισμούς και μετανάστες, καθώς και στα λεγόμενα «ψεύτικα» ΜΜΕ. Η βάση δεδομένων της συγκεκριμένης δείχνει ότι τις δυο τελευταίες δεκαετίες παρατηρείται αύξηση του λαϊκισμού από ηγέτες σε 40 χώρες. Η «λέσχη» των λαϊκιστών επεκτάθηκε σημαντικά μετά τη διεθνή οικονομική κρίση απο το 2006 έως το 2009. Όμως η δεκαετία του 2010 έχει δει τη μεγαλύτερη άνοδο του λαϊκισμού.
Το καίριο ερώτημα είναι εάν αυτή η τάση είναι πλέον βαθιά ριζωμένη ή είναι αναστρέψιμη ;
Η έκθεση του Διεθνούς Ινστιτούτου για τη Δημοκρατία και την Εκλογική Βοήθεια της Στοκχόλμης αφήνει κάποια περιθώρια αισιοδοξίας. Υπογραμμίζει, για παράδειγμα, ότι οι διαμαρτυρίες και η δράση των πολιτών είναι ζωντανές και δυναμικές. Στα 3/4 των χωρών πραγματοποιούνται διαδηλώσεις κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Αυτό αποτελεί ένα ενθαρρυντικό σημάδι για την ανθεκτικότητα της Δημοκρατίας, καθώς εμφανίζονται άνθρωποι με γενναία διάθεση για δράση και σύγκρουση με μηχανισμούς καταστολής σε όλο τον κόσμο. Κοινωνικά Κινήματα παλαιώνονται από ανένταχτους πολίτες - κυρίως νεαρής ηλικίας- και αναπτύσσουν δράσεις για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και την καταπολέμηση των φυλετικών ανισοτήτων.
Όμως η ανησυχία για το μέλλον της Δημοκρατίας και για την πορεία της πανδημίας παραμένει αυξημένη. Το τρέχον κύμα δημοκρατικής οπισθοδρόμησης εκτιμάται ότι δεν έχει κορυφωθεί ακόμη. Οι αυταρχικοί ηγέτες με δόρυ τον λαϊκισμό συνεχίζουν να εκμεταλλεύονται την πολιτική και κοινωνικοοικονομική δυσαρέσκεια των τελευταίων 18 μηνών που προκάλεσε η Πανδημία. Και επειδή η Πανδημία φαίνεται ότι δεν βρίσκεται στο «τελευταίο μίλι» απαιτείται άμεσα από τα κινήματα των ενεργών πολιτών να βάλουν ένα φρένο στον Δημοκρατικό κατήφορο επιβάλλοντας ασφαλιστικές δικλείδες που θα προστατεύουν τα προσωπικά δεδομένα , τις ατομικές και συλλογικές ελευθερίες.
Οι φτωχοί και οι νέοι καλούνται να σηκώσουν το μεγαλύτερο βάρος της νέας οικουμενικής προσπάθειας για την προστασία του περιβάλλοντος και την αντιμετώπιση των επιπτώσεων από την κλιματική αλλαγή. Οι αποκλεισμένοι από την Σύνοδο της Γλασκώβης, δηλαδή οι ανεμβολίαστοι πολίτες του 3ου Κόσμου, οι χώρες των οποίων έχουν υποστεί την μεγαλύτερη οικολογική καταστροφή, θα βρεθούν στην πρώτη γραμμή της οικουμενικής προσπάθειας για την διάσωση του πλανήτη. Και η δράση τους περικλείεται σ´ ένα διαχρονικό σύνθημα βγαλμένο από τα σπλάχνα της μαχόμενης Ελληνικής Νεολαίας : «Ψωμί - Παιδεία - Ελευθερία ». Χωρίς ισχυρή Δημοκρατία κατοχυρωμένη θεσμικά ο κόσμος δεν μπορεί να έχει μέλλον. Με τον αυταρχισμό και τον λαϊκισμό δεν αντιμετωπίζονται οι νέες προκλήσεις.-
(Ο Δήμος Βερύκιος είναι δημοσιογράφος)
Πηγή: ieidiseis.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου