Έχει ακουστεί άπειρες φορές ότι «το πρώτο θύμα στον πόλεμο είναι η αλήθεια». Δεν είναι κάποια δημοσιογραφική αποκλειστικότητα, αλλά μια ιδιαίτερα οδυνηρή αλήθεια που πλήττει πρώτα απ’ όλα την αξιοπιστία των μέσων ενημέρωσης.
Η ρήση αυτή, φέρεται να προέρχεται από μια ομιλία του Ρεπουμπλικάνου Γερουσιαστή από την Καλιφόρνια, Χίραμ Τζόνσον το 1918, όταν είπε ότι «το πρώτο θύμα όταν έρχεται ο πόλεμος είναι η αλήθεια». Τραγική ειρωνεία για τον επί 30 χρόνια Αμερικανό πολιτικό είναι ότι ξεκίνησε την πολιτική του διαδρομή το 1917 εν μέσω του Μεγάλου Πολέμου [Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος] και πέθανε την ημέρα που οι ΗΠΑ έριξαν την πρώτη ατομική βόμβα στη Χιροσίμα στις 6 Αυγούστου του 1945.
Θα περίμενε κανείς ότι, με την τεχνολογική εξέλιξη, η κάλυψη των εμπόλεμων ζωνών από τους δημοσιογράφους θα ήταν πληρέστερη και αντικειμενικότερη.
H πρώτη απευθείας μετάδοση πολεμικής σύρραξης από το CNN με την «Καταιγίδα της Ερήμου» το 1990-91, έδειξε τον τρόπο που θα γίνονταν από εκεί και μετά οι πολεμικές ανταποκρίσεις. Πλήρως ελεγχόμενες από την κυρίαρχη εμπλεκόμενη πλευρά, εμπόδια και απειλές σε όσους προσπαθούσαν να καλύψουν ανεξάρτητα τον πόλεμο.
Ο πόλεμος στο Βιετνάμ, θεωρήθηκε για τους Αμερικανούς ότι χάθηκε από τους δημοσιογράφους κι αυτό δεν έπρεπε να ξανασυμβεί.
Στις δυο τελευταίες πολεμικές συγκρούσεις στην Ουκρανία και στη Λωρίδα της Γάζας αντί να γίνουν πεδίο δόξης λαμπρό για την δημοσιογραφία, έχουν γίνει η ταφόπλακα τους.
Πλέον το λειτούργημα της ενημέρωσης με ανεξάρτητο τρόπο και βάση των κανόνων της δημοσιογραφικής δεοντολογίας, έχει γίνει όργανο σε προπαγανδιστικούς μηχανισμούς, που χρησιμοποιούνται ένθεν κακείθεν των εμπλεκόμενων πλευρών στο βωμό της επιρροής της κοινής γνώμης.
Οι λόγοι πολλοί. Πρώτα απ’ όλα το ότι η ιδιοκτησία των μεγαλύτερων ειδησεογραφικών οργανισμών έχει περάσει σε χέρια επιχειρηματιών, που έχουν συμφέροντα συγκλίνοντα με κυβερνήσεις και τις πολιτικές τους.
Αυτό συμβαίνει ως επί το πλείστον στον δυτικό κόσμο όπου και οι δημοσιογραφικοί οργανισμοί είναι περισσότεροι, οικονομικά πιο εύρωστοι και έχουν πιο ισχυρό αποτύπωμα στην παγκόσμια κοινή γνώμη.
Στις άλλες περιοχές του κόσμου, τα μέσα ενημέρωσης, είναι συνήθως, απλά και καθαρά, προπαγανδιστικά όργανα των κυβερνήσεων ή των καθεστώτων τους.
Είναι λογικό λοιπόν να έχουμε πάνω από 30 χιλιάδες διαπιστευμένους δημοσιογράφους στην Ουκρανία και μόνο λίγο πάνω από 1.000 στη Ρωσία, όχι απαραίτητα λόγω ρωσικής υπαιτιότητας;
Είναι λογικό να είναι όλοι οι δημοσιογράφοι στα ισραηλινά εδάφη και ελάχιστοι στα παλαιστινιακά όπου εκεί εξελίσσονται τα γεγονότα;
Προφανώς κι όχι, αν θέλει κάποιος να θεωρείται ανεξάρτητος και εν γένει αξιόπιστος σε όσα μεταφέρει στην κοινή γνώμη.
Δεύτερον η δημοσιογραφία έχει καταντήσει αναμετάδοση non paper και δελτίων τύπου. Ακόμα και στις εμπόλεμες ζώνες.
Αν δεν μπορεί ένας δημοσιογράφος να επιβεβαιώσει ή όχι ένα γεγονός είναι σαν να μην υπάρχει, άρα δεν υπάρχει κάποιος λόγος να το αναφέρει ως είδηση, όπως κάνουν συνήθως οι περισσότεροι δημοσιογραφικοί οργανισμοί.
Το ανησυχητικό για την ελευθεροτυπία, είναι ότι το «ρεπορτάζ» πλέον γίνεται από ένστολους εντεταλμένους που ανακοινώνουν και δημοσιεύουν υλικό που καταναλώνεται «αμάσητο» τόσο από τα μέσα ενημέρωσης όσο και από τους πολίτες που αναζητούν πληροφόρηση.
Αυτό βλέπουμε στη Γάζα, όπου το «ρεπορτάζ» κάνουν μέλη της Χαμάς και μέλη των Ισραηλινών Αμυντικών Δυνάμεων. Το διαδίκτυο ως κύρια, δυστυχώς, πηγή ενημέρωσης έχει κατακλυσθεί από εικόνες που δύσκολα μπορούν να επιβεβαιωθούν αν είναι αληθινό γεγονός ή όχι.
Ακόμα και οι προσπάθειες των λίγων εναπομεινάντων μέσων ενημέρωσης που ψάχνουν την αλήθεια, δεν μπορούν να επαληθεύσουν το σύνολο των βίντεο και εικόνων, δημιουργώντας πλήθος ερωτηματικών και πολλές φορές λανθασμένες εντυπώσεις.
Κι αν οι αντιμαχόμενες πλευρές έχουν συμφέρον να περιορίζουν την πληροφόρηση ή να την αλλοιώνουν, αυτό δεν μπορεί να γίνεται με την συγκατάθεση των δημοσιογράφων.
Αν η Ελλάδα είναι στη θέση 107 στην ελευθερία της ενημέρωσης, τότε η παγκόσμια ενημέρωση βρίσκεται στα τάρτατα σε ότι έχει σχέση με τις πολεμικές συγκρούσεις.
Ίσως κάποια στιγμή θα πρέπει οι δημοσιογράφοι, πολεμικοί ανταποκριτές, να μην υπογράφουν τις ανακοινώσεις των εμπλεκόμενων πλευρών στη σύρραξη και οι δημοσιογραφικοί οργανισμοί να απαιτήσουν ελεύθερη πρόσβαση στο πεδίο, ειδάλλως να τους ανακοινώσουν ότι δεν θα μεταδίδουν τα όσα τους σερβίρουν οι μηχανισμοί προπαγάνδας.
Τουλάχιστον οι δημοσιογράφοι, όσοι έχουν απομείνει, να μην καρφώσουν το τελευταίο καρφί στο φέρετρο της ενημέρωσης.
Πηγή: ieidiseis.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου