Το ιατρικό και κοινωνικό πρόβλημα της νόσου του Αλτσχάιμερ

 Η Ιστορική και Λαογραφική Εταιρεία Γιαννιτσών «Ο Φίλιππος»  συνεχίζοντας τις ενδιαφέρουσες  εκδηλώσεις της, στα πλαίσια του  Ανοικτού Πανεπιστήμιου Γιαννιτσών του έτους 2014-15 

και  σε αγαστή συνεργασία με την ΔΗΚΕΠΑ Πέλλας, οργάνωσε ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον απόγευμα  την Δευτέρα 9-2-2015  στην φιλόξενη αίθουσα του Δημοτικού Συμβούλιου του Δημαρχείου Πέλλας. Προσκεκλημένη  η κα  Βασιλική Κώστα διακεκριμένη καθηγήτρια Νευρολογίας του  Α.Π.Θ., που ανέπτυξε με την δέουσα επιστημονική προσέγγιση, αλλά και το απαραίτητο πλαίσιο  κατανόησης, ένα σοβαρότατο  ζήτημα: «Το ιατρικό και κοινωνικό πρόβλημα της νόσου Αλτσχάιμερ» .

    Ο Γερμανός ψυχίατρος και νευροπαθολόγος στο  πανεπιστήμιο της Φραγκφούρτης, εξετάζοντας μια ασθενή που έμεινε στην ιστορία  με το όνομά της Αυγούστα Ντι, διέγνωσε σειρά παθολογικών συμπτωμάτων όπως απώλεια μνήμης, διαταραχή στο λόγο, μη ολοκληρωμένα λεκτικά περιγράμματα, ελλιπής σύνταξη, αποδιοργάνωση της προσωπικότητάς της κ.ά. Μετά τον θάνατο της ασθενούς, ομάδα ειδικών επιστημόνων με επικεφαλής τον ίδιο, αφού μελέτησε τον εγκέφαλό της κατέληξε σε ορισμένα επιστημονικά πορίσματα όπως  διαταραχή του εγκεφάλου, γεροντικές πλάκες αλλοιωμένες, νευροϊδιακή εκφύλιση πιο λεπτοί  έλικες, διευρυμένοι αύλακες, περίεργες πτυχές   κλπ. Το 1910-11 δημοσίευσε επιστημονική εργασία για την προγεροντική άνοια που αφορούσε όλες τις σχετικές ιατροψυχικέςειδικότητες. Ένας εξαίρετος επιστήμονας ο ΕμίλΚρέπελιν εκτιμώντας το σπουδαίο έργο του συναδέλφου του, ονόμασε την συγκεκριμένη ασθένεια νόσο του Αλτσχάιμερ.

    Η πρώτη λειτουργία που διαταράσσεται είναι η μνήμη, εμφανίζονται επίσης έλλειψη βιταμίνης Β΄, πτώση της πίεσης, αγγειακά προβλήματα, διαταραχή του θυρεοειδή, του προσανατολισμού, του λόγου καθώς και οι καθημερινές δραστηριότητες. Υπάρχουν αρκετά είδη άνοιας όπως η αγγειακή, με σημαντικότερη, όμως,  αυτήν του Αλτσχάιμερ.  Η εκφυλιστική πορεία της δημιουργεί πλήθος κοινωνικών παθογενειών  στην Τρίτη ηλικία και σε όλες τις κοινωνίες. Ενδεικτικό της σοβαρότητάς της ασθένειας είναι και η κυκλοφορία στις Η.Π.Α.  σχετικού γραμματόσημου.

     Η  πολύπλοκη και λεπτομερειακή  εικόνα του εγκέφαλου αβίαστα  οδηγεί στη διαπίστωση ότι ο Δημιουργός Θεός έπλασε τον άνθρωπο με ιδιαίτερες ικανότητες και προοπτικές, ένα ξεχωριστό δημιούργημα διαφορετικό από όλα τα άλλα και οι επιστήμονες  με τις επισταμένες έρευνές τους, ουσιαστικά ανοίγουν το βιβλίο της σοφίας του Θεού.

    Οι παράγοντες κινδύνου της νόσου Αlzheimer διακρίνονται σε τροποποιήσιμους όπως το κάπνισμα, ο διαβήτης, η παχυσαρκία, η υπέρταση, η χειρουργική επέμβαση αορτοστεφανιαίας παράκαμψης,  το μεταβολικό σύνδρομο, η κρανιοεγκεφαλική κάκωση, η χαμηλή Β2 και φυλλικό οξύ, η κατάθλιψη και σε μη τροποποιήσιμους όπως η ηλικία, το φύλο, το μορφωτικό επίπεδο, το οικογενειακό ιστορικό και οι γενετικοί παράγοντες. Να σημειωθεί ότι οι τροποποιήσιμοι προστατευτικοί παράγοντες  συμβάλλουν στην αντιμετώπιση της ασθένειας όπως είναι οι δραστηριότητες ελεύθερου χρόνου, οι κοινωνικές δραστηριότητες, η σωματική δραστηριότητα-άσκηση, η συνεχιζόμενη νοητική δραστηριότητα, η υψηλότερη μόρφωση, η μέτρια κατανάλωση αλκοόλης και η πρόσληψη ωμέγα3-λιπαρών οξέων. Η άσκηση, σωματική και πνευματική, μειώνει την απώλεια μνήμης. Το διάβασμα θωρακίζει τη μνήμη και προστατεύει από την άνοια, ενώ η  συνειδητή εκκλησιαστική ζωή προωθεί την αλληλοκατανόηση και την αλληλοβοήθεια. Αξιοσημείωτη είναι η διαπίστωση ότι η διαβίωση στις βόρειες χώρες αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης της άνοιας.

      Η θεραπεία έγκειται στην έγκαιρη διάγνωση και πρώιμη θεραπεία, στην συμπτωματική αγωγή με φαρμακευτικούς παράγοντες, στις τεχνικές ενίσχυσης της μνήμης, μη φαρμακευτικές παρεμβάσεις στην υιοθέτηση της μεσογειακής και ελληνικής παραδοσιακής διατροφής με φρούτα, σαλάτες, λαδερά, όσπρια κ.ά.  Επίσης σημαντική  είναι η τροποποίηση παραγόντων που προκαλούν νευρωτικό τραυματισμό όπως η οξειδωτική καταπόνηση, η ισχαιμία του εγκέφαλου και οι περιβαλλοντικοί βλαπτικοί παράγοντες. όσοι δε έχουν συνθλιβεί από αρνητικές ανθρώπινες συμπεριφορές  είναι πιο επιρρεπείς να περάσουν στον 2ο και 3ο βαθμό άνοιας.

    Αξιοσημείωτη είναι η σωστή λειτουργία του οικογενειακού περιβάλλοντος στην ελληνική κοινωνία, η αγάπη μεταξύ των προσώπων, η εκτίμηση, η αποδοχή και η πολύτιμη συνεργασία οικογένειας, εκκλησίας και κράτους.  Αυτό που απαιτείται πλέον είναι η νομική κατοχύρωση των πασχόντων και η  θεσμική και κοινωνική κάλυψή τους. Η φιλοσοφία της άνοιας είναι ο συνεχής επαναπροσδιορισμός της έρευνας και της φροντίδας.

 Τελικό συμπέρασμα: από τη μια η ρήση του Πλούταρχου ότι το μυαλό δεν είναι ένα δοχείο που πρέπει να γεμίσει, αλλά μια φλόγα που πρέπει να ανάψει, αλλά και από την άλλη ότι θα χρειαστεί να συνειδητοποιήσουμε ότι όλα αυτά θα υλοποιηθούν πληρέστερα σε μια κοινωνία αγάπης, εθελούσιας προσφοράς και θυσίας του προσωπικού μας  χρόνου. 

     Οι ερωτήσεις και το όλο  όμορφο κλίμα που δημιουργήθηκε σε αυτή την  επιτυχημένη, καθόλα, εκδήλωση, ανέδειξαν το υψηλό επίπεδο του κοινού που κατέκλυσε τον χώρο της εκδήλωσης και  την πολύπλευρη ευαισθητοποίησή του σε καίρια ζητήματα κοινωνικού ενδιαφέροντος.

                            Λάζαρος Η. Κενανίδης , θεολόγος,

δντής 2ου Γυμνάσιου Γιαννιτσών, υποψ. διδ/ρας. Α.Π.Θ.

- H επόμενη εκδήλωση του Ανοικτού Λαϊκού Πανεπιστημίου Γιαννιτσών έχει προγραμματισθεί για την Τετάρτη 18-2-2015 και ώρα 19.00' στην Αίθουσα του Δημοτικού Συμβουλίου με ομιλητή τον Αναπληρωτή Καθηγητή Πολιτικής Οικονομίας στο Τμήμα Πολιτικών Επιστημών του Α.Π.Θ. κ. ΔΟΥΡΑΚΗ Γεώργιο και με θέμα:" Εισοδηματικές ανισότητες και η συντεχνία των ζάπλουτων".