Ενεργειακό χάσμα στην Ευρώπη: Έως και 12 φορές υψηλότερη η τιμή ρεύματος στην Ελλάδα

 

Το Reuters αναδεικνύει τις τεράστιες διαφορές στην τιμή ρεύματος. «Χρειάζονται επενδύσεις», τονίζουν οι ειδικοί.

Το χάσμα στις τιμές ενέργειας μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ και κυρίως των χωρών της νοτιοανατολικής Ευρώπης αναδεικνύει σε ρεπορτάζ του το Reuters. Το διεθνές πρακτορείο κάνει ειδική αναφορά στο τεράστιο ενεργειακό κόστος στην Ελλάδα, υπογραμμίζοντας πως πολλοί επιχειρηματίες το χαρακτηρίζουν ως «δεύτερο ενοίκιο», καθώς οι διογκούμενοι λογαριασμοί ρεύματος μειώνουν αισθητά τα κέρδη τους και οδηγούν σε αυξήσεις τιμών.

Στο ρεπορτάζ παρουσιάζεται και το παράδειγμα ενός ιδιοκτήτη εστιατορίου στην Πλάκα στην Αθήνα, του Χρήστου Καπετανάκη, ο οποίος πληρώνει μεταξύ 3.000 και 3.800 ευρώ το μήνα για την ηλεκτρική ενέργεια. Το εν λόγω ποσό αντιστοιχεί σε μια αύξηση περίπου 40% από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2022, η οποία πυροδότησε τεράστια ενεργειακή κρίση στην Ευρώπη.

«Η ηλεκτρική ενέργεια ανερχόταν στο 3% του μηνιαίου τζίρου και τώρα είναι περισσότερο σαν 15%», τόνισε ο κ. Καπετανάκης και πρόσθεσε: «Η συνεχής αύξηση των τιμών, ειδικά στον τουριστικό τομέα θα οδηγήσει την Ελλάδα να γίνει λιγότερο ανταγωνιστική σε σύγκριση με άλλες μεσογειακές χώρες».

Χώρες όπως η Ελλάδα αναγκάζονται να αναζητήσουν πολύ πιο ακριβές εναλλακτικές λύσεις. Το μεγαλύτερο πρόβλημα μετά το κλείσιμο των αγωγών του ρωσικού φυσικού αερίου καταγράφεται στη νοτιοανατολική Ευρώπη σε σύγκριση με τη βορειοδυτική. Μάλιστα, όπως σημειώνουν οι ειδικοί, το χάσμα αναμένεται να διευρυνθεί καθώς διανύουμε τον χειμώνα και αυτό αναμένεται να έχει αρνητικές επιπτώσεις στην οικονομική ανάπτυξη.

Είναι χαρακτηριστικό πως η χονδρική τιμή ρεύματος στην Ελλάδα και την Ιταλία ήταν τον Αύγουστο 12 φορές υψηλότερη από ό,τι στις σκανδιναβικές χώρες. Από το 2021, η Ελλάδα έχει δαπανήσει 11 δισεκατομμύρια ευρώ σε επιδοτήσεις σε μια προσπάθεια να περιοριστεί το κόστος για τους πολίτες.

Σύμφωνα με τα στοιχεία, το 2022, η δαπάνη ανήλθε στο 5,3% του ΑΕΠ, μακράν το υψηλότερο στην ΕΕ και διπλάσιο από αυτό της δεύτερης Ιταλίας.

Και παρά τις επιδοτήσεις, οι Έλληνες πολίτες ασφυκτιούν από τις υψηλές τιμές ρεύματος και την αύξηση στου κόστους ζωής. Όπως σημειώνει το Reuters, οι Έλληνες έχουν ήδη επιβαρυνθεί από τη σχεδόν δεκαετή οικονομική κρίση (2009 – 2018) που μείωσε τους μισθούς, τις συντάξεις και τις επενδύσεις στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και τις μεταφορές.

«Οι αυξημένες τιμές της ενέργειας και ο αρνητικός αντίκτυπος στο ΑΕΠ είναι ταυτόσημα», δήλωσε ο Νίκος Μαγγίνας, επικεφαλής οικονομολόγος στην Εθνική Τράπεζα της Ελλάδας. «Οι αυξημένες τιμές έχουν αρνητικό αντίκτυπο στην κατανάλωση των νοικοκυριών και στη δομή του κόστους για τις βιομηχανίες, τις αεροπορικές εταιρείες και τη ναυτιλία».

«Χρειάζονται επενδύσεις»

Σύμφωνα με αναλυτές στο Reuters ένα βασικός λόγος αυτού του ενεργειακού χάσματος στην Ευρώπη οφείλεται στις επενδύσεις. Η βόρεια και ανατολική Ευρώπη διαθέτουν δίκτυα ηλεκτρισμού και φυσικού αερίου που επιτρέπουν την εύκολη μεταφορά ενέργειας μεταξύ των χωρών. Παράλληλα στο ενεργειακό τους μίγμα συμμετέχουν σε μεγάλο ποσοστό οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

Αντίθετα το δίκτυο στη νοτιοανατολική Ευρώπη είναι κατακερματισμένο με τις χώρες να είναι ενεργειακά απομονωμένες. Για παράδειγμα η αποθήκευση ενέργειας, η οποία γίνεται ολοένα και πιο σημαντική στις βόρειες ευρωπαϊκές χώρες, είναι ανύπαρκτη σε περιοχές της νοτιοανατολικής πλευράς.

Η Γερμανία διαθέτει 1.668 μεγαβάτ (MW) μεγάλης κλίμακας αποθηκευτικής ικανότητας, ενώ στην ηπειρωτική Ελλάδα το αντίστοιχο μέγεθος είναι σχεδόν μηδενικό, σύμφωνα με στοιχεία από την LCP Delta, συμβουλευτική εταιρεία παροχής ενέργειας με έδρα το Εδιμβούργο.

Στην Ισπανία η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές έχει εκτοξευτεί στα ύψη την τελευταία δεκαετία, καθώς το κράτος της Ιβηρικής αξιοποίησε σε μεγάλο βαθμό τη χρηματοδότηση της ΕΕ. Το πρώτο εξάμηνο του 2024, παρήγαγε το 60% της ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ σε σύγκριση με 51% την αντίστοιχη περίοδο του προηγούμενου έτους.

«Η Νοτιοανατολική Ευρώπη και τα Βαλκάνια στερούνται (ηλεκτρικής) διασύνδεσης. Υπάρχει έλλειψη ενέργειας, χαμηλή παραγωγή από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και δυσκολία στην εισαγωγή των απαραίτητων ποσοτήτων», δήλωσε ο Henning Gloystein, επικεφαλής ενέργειας, κλίματος και πόρων του Eurasia Group, προσθέτοντας: «Αν δεν επενδύσετε, οι τιμές της ενέργειας θα παραμείνουν υψηλές».

Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, με επιστολή του προς την Κομισιόν το περασμένο καλοκαίρι ζήτησε μια κοινή ευρωπαϊκή λύση στις «απαράδεκτες», όπως τις χαρακτήρισε, διαφορές του κόστους ηλεκτρικής ενέργειας. Ωστόσο η ανταπόκριση δεν ήταν θετική με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να απαντάει εμμέσως πλην σαφώς πως η λύση του προβλήματος εναπόκειται ξεχωριστά σε κάθε κράτος μέλος, που θα πρέπει να αντιμετωπίσει τις δικές του αδυναμίες.

Αισιοδοξεί η κυβέρνηση, ασφυκτιούν οι πολίτες

Η Ελλάδα δεν είναι η μοναδική χώρα στην Ευρώπη που βρίσκεται αντιμέτωπη με τις υψηλές τιμές ενέργειας. Μεγάλο μέρος των Βαλκανίων (Μαυροβούνιο, Βοσνία, Κόσοβο, Αλβανία και Κροατία) βρίσκεται αντιμέτωπο με την ίδια κατάσταση, καθώς οι χώρες βασίζονται σε μεγάλο βαθμό σε ορυκτά καύσιμα και σε ένα περιφερειακό - και αδύναμο - δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας.

«Αν ο στόχος είναι πιο συγκεκριμένα η μείωση των τιμών, ο ευκολότερος τρόπος για να γίνει αυτό είναι να αυξηθεί η διείσδυση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας ή η χρήση πυρηνικών σταθμών», δήλωσε ο Fabian Ronningen, αναλυτής στην εταιρεία συμβούλων Rystad Energy.

Ενώ η Ελλάδα δεν έχει πυρηνικούς σταθμούς, ο Αριστοτέλης Αϊβαλιώτης, γενικός γραμματέας του Υπουργείου Ενέργειας, είναι αισιόδοξος, σημειώνοντας ότι η παραγωγή ανανεώσιμων πηγών ενέργειας αυξάνεται, δύο νέοι σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής με φυσικό αέριο πρόκειται να λειτουργήσουν φέτος και νέες αποθήκες θα κατασκευαστούν έως το 2028 . Τα σχέδια προβλέπουν επίσης την αναβάθμιση των συνδέσεων ηλεκτρικής ενέργειας με την Ιταλία, την Αλβανία και την Τουρκία έως το 2031 με κόστος περίπου 750 εκατομμύρια ευρώ. «Οι τιμές χονδρικής θα πέσουν σταδιακά ... και αυτό σίγουρα θα μετακυλιστεί στους καταναλωτές κάποια στιγμή», είπε ο κ. Αϊβαλιώτης στο Reuters.

Οι πολίτες ωστόσο δεν συμμερίζονται την κυβερνητική αισιοδοξία, όπως σημειώνει το Reuters. Ο Ταξιάρχης Φέκας, που ζει σε προάστιο της Αθήνας, παλεύει να καλύψει τις ανάγκες για τα τρία παιδιά του, επειδή, όπως τονίζει, οι λογαριασμοί ρεύματος είναι τόσο υψηλοί. Προτρέπει τα παιδιά του να μειώσουν τη χρήση υπολογιστή και tablet για εξοικονόμηση ενέργειας. «Είμαστε στα πρόθυρα να γίνουμε μια οικονομικά ταλαιπωρημένη οικογένεια», είπε στο διεθνές πρακτορείο. «Η κυβέρνηση χρειάζεται να δώσει προσοχή».