ΥΠΕΞΑΙΡΕΣΗ Στο νήμα του τερματισμού η δίκη του δήμου Θεσσαλονίκης

 

Πέντε χρόνια μετά την αποκάλυψή του, μία από τις μεγαλύτερες δίκες στα χρονικά της Θεσσαλονίκης βρίσκεται στην τελική ευθεία. Την ερχόμενη Τρίτη θα προτείνει ο εισαγγελέας Βασίλης Χαλντούπης,(σσ ήταν για αρκετά χρόνια στην  Εισαγγελία  της ΄Εδεσσας)  θ’ ακολουθήσουν οι αγορεύσεις των συνηγόρων πολιτικής αγωγής και υπεράσπισης, και μετά θα εκδοθεί η απόφαση.

Κατά τη διάρκεια των 41 ημερών ακροαματικής διαδικασίας παρατηρήθηκαν εντάσεις και σημειώθηκαν ανατροπές, όπως για το ποσό της υπεξαίρεσης που δεν διευκρινίστηκε ακόμη κατά πόσο μικρότερο είναι των 51,4 εκατομμυρίων ευρώ που αναφέρεται στο παραπεμπτικό βούλευμα. Ακολούθησαν αποφυλακίσεις των δύο βασικών κατηγορουμένων, του πρώην ταμία Παναγιώτη Σαξώνη και του πρώην γενικού γραμματέα του δήμου Μιχάλη Λεμούσια, λόγω παρέλευσης των χρονικών ορίων προσωρινής κράτησης, ενώ ακούστηκαν βαριές κατηγορίες για «σύστημα», «ομερτά» και «καμόρα». Η βασική γραμμή όλων των κατηγορουμένων όμως παρέμεινε η ίδια: «Τα έκανε όλα μόνος του ο πρώην ταμίας», είπαν. Άλλωστε, είναι ο μόνος που ομολόγησε το σκάνδαλο της υπεξαίρεσης.

Κανείς ασφαλώς δεν μπορεί να προβλέψει την ετυμηγορία του κακουργιοδικείου, αν και η στάση τουλάχιστον του προέδρου του δικαστηρίου μπορεί να προσφέρει χώρο για εκτιμήσεις. «Ακόμη κι έτσι όμως είναι πολύ παρακινδυνευμένο», σχολιάζουν νομικοί, οι οποίοι θυμούνται πολλές εκπλήξεις και ανατροπές μέσα σε δικαστικές αίθουσες. Το δικαστήριο πάντως θα κληθεί να δώσει την τελική απάντηση στο ερώτημα που απευθύνεται από την αρχή, εάν τελικά ο πρώην ταμίας έδρασε μόνος του, όπως ισχυρίζονται οι κατηγορούμενοι.

1. Η ΕΠΙΜΟΝΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΤΡΙΑ

Ένα από τα κεντρικά πρόσωπα της δίκης για το οικονομικό σκάνδαλο ήταν η επιθεωρήτρια Αναστασία Τσεμπερά. Χρειάστηκαν εννιά ημέρες για να αναπτύξει όσα εντόπισε στην πολύμηνη έρευνά της μέσα στις οικονομικές υπηρεσίες του δήμου και να απαντήσει στις σκληρές ερωτήσεις των υπερασπιστών. Στη συνέχεια κλήθηκε ξανά από το δικαστήριο και έφτασε να κάνει νέα έρευνα σε έγγραφα που κατατέθηκαν στο δικαστήριο.

Η επιθεωρήτρια, που είχε αναλάβει το βάρος της έρευνας επίσης του σκανδάλου της παγίας προκαταβολής, της εμπλοκής σε ξέπλυμα των κατηγορουμένων, των ευθυνών υπαλλήλων ασφαλιστικών ταμείων και εφορίας, δέχτηκε σκληρές επιθέσεις. Της ασκήθηκε έντονη κριτική ακόμη και από το ίδιο το δικαστήριο, που αμφισβήτησε το πόρισμά της για το ποσό της υπεξαίρεσης.

Ακόμη κι έτσι όμως, η επιθεωρήτρια επέμεινε στις θέσεις που είχε αναπτύξει στο πόρισμά της, μιλώντας διαρκώς για «ζεστό χρήμα» που χάθηκε από τα ταμεία του δήμου και απορρίπτοντας τους ισχυρισμούς ότι πρόκειται για λογιστικές εγγραφές και όχι πραγματικό έλλειμμα.

2. ΟΙ ΠΥΛΩΝΕΣ ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΣΠΙΣΗΣ

Οι εκπρόσωποι της πρώην διοίκησης του δήμου (δήμαρχος, γενικός γραμματέας, αντιδήμαρχοι) προέβαλαν από την αρχή δύο πυλώνες υπεράσπισής τους. Ότι δεν μπορούσαν να γνωρίζουν τίποτε για την υπεξαίρεση, επειδή δεν είχαν ρόλο στη διαχείριση και πως στον δήμο λειτουργούσε διπλογραφικό σύστημα.

Για το πρώτο, οι υπάλληλοι των οικονομικών υπηρεσιών, αλλά και μάρτυρες, υποστήριξαν πως η ενημέρωση για τα ταμειακά υπόλοιπα, όπως όμως και για τα μετρητά που έπαιρνε συνεχώς ο πρώην ταμίας Π. Σαξώνης, ήταν διαρκής και γραπτή στη διοίκηση. Η ανταπάντησή τους, στις απολογίες, ήταν πως με αυτή την ενημέρωση δεν είχαν δυνατότητα να ελέγξουν τη διαχείριση.

Από την άλλη, η ανυπαρξία του διπλογραφικού συστήματος, παρά την επιμονή ιδιαίτερα του πρώην δημάρχου στην απολογία του, επιβεβαιώθηκε από την ίδια την υπάλληλο που είχε τοποθετηθεί επικεφαλής του τμήματος αυτού. «Δεν υλοποιήθηκε ποτέ», είπε.

3. ΟΙ ΚΡΙΣΙΜΕΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ

Το πλέον βασικό στοιχείο που κλήθηκε να διερευνήσει το δικαστήριο, για να καταλήξει για την εμπλοκή ή όχι της πρώην διοίκησης στην υπεξαίρεση, ήταν το παρασκήνιο: Οι συναντήσεις του Π. Σαξώνη, όπως ο ίδιος τις περιέγραψε και στην απολογία του, με τον πρώην γενικό γραμματέα Μιχ. Λεμούσια και με διαφορετικές κάθε φορά συνθέσεις προσώπων.

Στο επίκεντρο όμως βρέθηκε η συνάντηση με πολλούς υπαλλήλους, τον Φεβρουάριο του 2008, που προηγήθηκε της αποκάλυψης του σκανδάλου. Οι άλλες συναντήσεις διαψεύστηκαν, για τη συγκεκριμένη όμως ο καθένας έδωσε τη δική του εκδοχή, σε συνάρτηση με τον ρόλο που είχε ο κ. Λεμούσιας. Ο ισχυρισμός του πρώην ταμία ότι «ο γενικός γραμματέας μόλις πληροφορήθηκε το χρέος σε ασφαλιστικό ταμείο, είπε στους υπαλλήλους «πάρτε τον δήμαρχό σας», δηλώνοντας εμμέσως ότι ένιπτε τας χείρας του, έτυχε διαφόρων ερμηνειών. Ένας υπάλληλος υποστήριξε ότι η φράση ήταν «πάρτε τον αντιδήμαρχό σας», αλλά ο ίδιος αποδέχτηκε ότι αμέσως τηλεφώνησε στον δήμαρχο, άλλη υπάλληλος είπε ότι ο γενικός γραμματέας μίλησε πρώτα για αντιδήμαρχο και μετά για δήμαρχο, και ο ίδιος ο πρώην γενικός γραμματέας επέμεινε πως αναφέρθηκε μόνο στον αντιδήμαρχο.

4. ΤΟ ΠΟΣΟ ΠΟΥ ΑΝΕΒΟΚΑΤΕΒΑΙΝΕΙ

Παρότι μικρή νομική σημασία έχει για τη δίκη και για το κατηγορητήριο, σημειολογικά όμως η διαφοροποίηση του ποσού της υπεξαίρεσης στον δήμο είχε το ενδιαφέρον της. Δεν είναι γνωστό εάν τελικά το δικαστήριο στην απόφασή του θα αναφερθεί σε ακριβές νούμερο ούτε και φαίνεται να υπάρχει ειδική νομική υποχρέωση γι’ αυτό. Πάντως, μέχρι την τελευταία στιγμή δεχόταν ένα ποσό 21,5 εκατομμυρίων ευρώ, που αποτελούν τα μετρητά Σαξώνη με πλαστογραφίες, απορρίπτοντας το κατηγορητήριο και τα 51,4 εκατομμύρια ευρώ.

Ο πρώην δήμαρχος πάντως μίλησε για «ζημία του δήμου», την οποία προσδιόρισε σε 7,2 εκατομμύρια ευρώ, ενώ στο ακροατήριο ακούστηκαν διάφορα ποσά που κυμάνθηκαν από 14 έως 30 εκατομμύρια ευρώ.

5. Η ΠΑΡΕΜΒΑΤΙΚΗ ΔΙΚΑΣΤΙΚΗ ΕΔΡΑ

Αναμφίβολα η στάση της δικαστικής έδρας και ειδικά του προέδρου του τριμελούς εφετείου κακουργημάτων Γιώργου Αποστολάκη εξέπληξε ακόμη και τους ιδιαίτερα έμπειρους νομικούς της Θεσσαλονίκης.

Το δικαστήριο και με τους εφέτες Ολυμπία Κωτσίδου και Χρίστο Δημητριάδη έδειξε ότι γνωρίζει πολύ καλά την υπόθεση, σε σημείο που να ζητήσει και νέες έρευνες κατά τη διάρκεια της διαδικασίας. Δεν είναι τυχαίο ότι χρησιμοποιήθηκαν μέχρι και κείμενα συνεντεύξεων κατηγορουμένων, αλλά μέχρι και αναρτήσεις σε μπλογκ για συνεντεύξεις που είχε δώσει ο Π. Σαξώνης ως ιδιοκτήτης νυχτερινού κέντρου.

Ο πρόεδρος πάντως έδειξε ότι δεν φείδεται κριτικής, αυστηρής σε πάρα πολλές περιπτώσεις, ακόμη και σε συναδέλφους του. Είναι ενδεικτικές οι βολές σε ανακριτή και Συμβούλιο Εφετών. Φειδώ δεν έδειξε ούτε σε κατηγορούμενους, οι οποίοι επίσης δέχτηκαν την έντονη κριτική του κατά τη διάρκεια των ερωτήσεων, σε σημείο που να διαφανεί ακόμη και μία θέση που ενδεχομένως έχει ήδη διαμορφώσει για την υπόθεση.

Ένα άλλο χαρακτηριστικό του ήταν η έντονη χρήση της αργκό με «ατάκες» που έμειναν.

6. ΟΙ ΜΑΡΤΥΡΕΣ ΚΑΙ ΤΟ «ΣΥΣΤΗΜΑ»

Οι μάρτυρες της πολιτικής αγωγής ήταν αυτοί οι οποίοι ανέβασαν το πολιτικό θερμόμετρο στη διαδικασία. Με πρώτο τον σημερινό δήμαρχο Γιάννη Μπουτάρη, ο οποίος δεν δίστασε να κατηγορήσει ευθέως τον προκάτοχό του Βασίλη Παπαγεωργόπουλο, στρέφοντας παράλληλα και εντονότερα πυρά στον πρώην γενικό γραμματέα. Η φράση «έπρεπε να περάσεις από τον πάγκο του Λεμούσια», χρησιμοποιήθηκε διαρκώς από τον πρόεδρο του δικαστηρίου. Βαρύ κατηγορώ για την πρώην διοίκηση εξαπέλυσαν επίσης η πρώην βουλευτής Χρύσα Αράπογλου, ο σημερινός αντιδήμαρχος Ανδρέας Κουράκης και ο πρόεδρος του δημοτικού συμβουλίου Παναγιώτης Αβραμόπουλος, με διαφορετικούς τόνους ο καθένας, αλλά με κοινή συνισταμένη για «σύστημα Παπαγεωργόπουλου». Αντίθετα, διαφοροποιημένη ήταν η κατάθεση του αντιδημάρχου Οικονομικών Χασδάι Καπόν σε σχέση με τις ευθύνες του πρώην δημάρχου και δεν είναι τυχαίο ότι αποτέλεσε σημείο εσωτερικής αντιπαράθεσης στην παράταξη Μπουτάρη.

Ουσιαστικοί για το κατηγορητήριο όμως ήταν πολλοί άλλοι μάρτυρες κατηγορίας, ειδικά υπάλληλοι του δήμου, αλλά και υπεράσπισης, οι οποίοι επιβεβαίωσαν στενούς δεσμούς και συμπεριφορές στον δήμο, μέσω των οποίων διαμορφώθηκε εικόνα για το «κλίμα» που περιέγραψε ο πρώην ταμίας και βασικός κατηγορούμενος.

7. ΟΙ ΚΟΝΤΡΕΣ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ

Αν εξαιρέσει κανείς τους τουλάχιστον οκτώ υπαλλήλους, για τους οποίους φαίνεται ότι το δικαστήριο δεν έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον, αλλά και τον πρώην ταμία Παναγιώτη Σαξώνη, ο οποίος ομολόγησε την υπεξαίρεση και τις πλαστογραφίες, στο επίκεντρο βρέθηκαν τέσσερις υπάλληλοι του δήμου. Οι δύο διευθυντές της ταμειακής, ένας υπάλληλος της γραμματείας και η προϊσταμένη εξόδων.

Μεταξύ τους αναπτύχθηκαν κατά τη διάρκεια της διαδικασίας «κόντρες», μέχρι και ομαδοποιήσεις, προκειμένου να μεταφέρουν την ευθύνη του ελέγχου των παραστατικών Σαξώνη ο ένας στον άλλον. Βασιλικά διατάγματα, εγκύκλιοι και ο οργανισμός του δήμου έγιναν φύλλο και φτερό στην ακροαματική διαδικασία.

8. ΟΙ ΣΤΕΝΟΤΕΡΟΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ

Στη διαδικασία, αλλά ιδιαίτερα στις απολογίες επιβεβαιώθηκε η στενότερη σχέση που είχαν ο πρώην δήμαρχος Βασίλης Παπαγεωργόπουλος με τον πρώην γενικό γραμματέα Μιχάλη Λεμούσια. Έμειναν μάλιστα ταυτισμένοι, μέχρι σχεδόν την τελευταία στιγμή.

Ο πρώην γενικός γραμματέας, μένοντας επί 18 μήνες προφυλακισμένος, καθ’ όλη τη διάρκεια της ακροαματικής διαδικασίας ξεσπούσε, έκανε παρεμβάσεις, ζητούσε τον λόγο. Όμως στην απολογία του δεν έδωσε πειστικές απαντήσεις για όλα και δεν είναι τυχαία η αντίδρασή του ότι «εδώ και τρεις μήνες βγάλατε απόφαση».

Από την άλλη, ο πρώην δήμαρχος Βασίλης Παπαγεωργόπουλος διατήρησε το γνωστό του ύφος. Ζήτημα εάν έκανε δύο παρεμβάσεις σε όλη τη διαδικασία και αυτές εντελώς διευκρινιστικές. Μιλώντας τελευταίος από τους κατηγορούμενους, προχώρησε σε μία «αγόρευση» τριών ωρών, όπως ο ίδιος τη χαρακτήρισε, αποφεύγοντας τη λέξη «απολογία», ισχυριζόμενος πως δεν γνώριζε τίποτε. Τον άκουσαν αρκετοί φίλοι του και στελέχη της παράταξής του, που έσπευσαν στο ακροατήριο την περασμένη Τετάρτη.

Επειδή όμως το κρίσιμο ήταν η σύνδεσή του με τον πρώην γενικό γραμματέα, στην τελευταία απάντησή του και ύστερα από πιεστικές ερωτήσεις του προέδρου, ο οποίος έφτασε σε σημείο να του πει «σας δίνω την τελευταία ευκαιρία», απομακρύνθηκε κατά ένα βήμα από τον στενό του συνεργάτη. «Κι εγώ περιμένω την κρίση σας, που θα σεβαστώ απόλυτα»…

ΠΗΓΗ : ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ